Ảnh hưởng của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đến kinh tế thế giới và Việt Nam

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung (CTTMMT) có thể coi là cuộc so tài giữa hai nền kinh tế lớn nhất của kinh tế thế giới hiện nay. Nghiên cứu này sẽ tổng quan những đánh giá mới nhất về tác động của chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đến kinh tế thế giới nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đến kinh tế thế giới và Việt Nam International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 Ở Ủ Ế Ơ Ỹ - Ế Ế Ế Ớ Ệ The impacts of US - China trade war on international and Vietnam economies Nguyễn Bình Giang1, Nguyễn Duy Đạt2, Phạm Anh Tuấn3 1,3) Viện Kinh tế và chính trị thế giới, 2) Đại học Thương Mại TÓM TẮT Chiến tranh thƣơng mại Mỹ-Trung (CTTMMT) có thể coi là cuộc so tài giữa hai nền kinh tế lớn nhất của kinh tế thế giới hiện nay. Mặc dù cho đến nay những căng thẳng kinh tế giữa hai bên vẫn còn đƣợc kiềm chế tốt, thể hiện bằng nhiều vòng đàm phán liên tục, những tác hại của chiến tranh thƣơng mại đã ngày càng rõ rệt. Nghiên cứu này sẽ tổng quan những đánh giá mới nhất về tác động của chiến tranh thƣơng mại Mỹ-Trung đến kinh tế thế giới nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng. Từ khóa: Chiến tranh thƣơng mại Mỹ Trung, Kinh tế thế giới, Việt Nam, Thƣơng mại Quốc tế, đầu tƣ Quốc tế ABSTRACT US-China trade war is considered as the battle between two biggest economic powers of the world. Although economic tenses between two sides so far have been contained actively by continues negotiation rounds, the negative impacts of the trade war are becoming obvious. 622 Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 This study will review the latest evaluation regarding the impacts of US-China trade war on international economy in general and Vietnam's economy in particular. Keywords: US-China trade war; International economy; Vietnam; In- ternational Trade; International investment 1. ẢNH HƢỞNG CỦA CHIẾN TRANH THƢƠNG MẠI MỸ- TRUNG ĐẾN KINH TẾ THẾ GIỚI Do đây là sự đối đầu giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, CTT- MMT dự kiến sẽ có những tác động nhiều mặt đến kinh tế thế giới nói chung và mỗi nền kinh tế nói riêng. Trong ngắn hạn, các tác động trực tiếp có thể khiến thƣơng mại toàn cầu suy giảm, các dòng đầu tƣ suy yếu, các thị trƣờng tài chính mất ổn định khiến cho tăng trƣởng kinh tế bị ảnh hƣởng trên quy mô rộng. Các tác động gián tiếp trong dài hạn bao gồm tác động làm thay đổi luật lệ thƣơng mại quốc tế, gây ra nguy cơ chiến tranh tiền tệ giữa các quốc gia và làm tăng tính cần thiết phải cải tổ các thể chế quản trị toàn cầu. 1.1. Tác động trực tiếp Các tác động trực tiếp từ CTTMMT sẽ diễn ra trên nhiều khía cạnh của hệ thống kinh tế toàn cầu bao gồm thƣơng mại, đầu tƣ, tài chính tiền tệ và do đó gây ảnh hƣởng đến triển vọng tăng trƣởng kinh tế toàn cầu và của mỗi quốc gia. Đối với thƣơng mại toàn cầu Thƣơng mại toàn cầu chính là lĩnh vực bị ảnh hƣởng lớn nhất do CTTMMT. Theo mức độ ảnh hƣởng, thƣơng mại của Mỹ và Trung Quốc, những nhân vật chính trong CTTMMT sẽ chịu tác động nhiều nhất. Nhóm chịu ảnh hƣởng lớn thứ hai là các quốc gia hƣởng lợi do có sự cạnh tranh thƣơng mại trực tiếp. Cuối cùng, do tính chất dây chuyền 623 International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 của chuỗi sản xuất, rất nhiều quốc gia khác sẽ bị ảnh hƣởng do sự chuyển hƣớng thƣơng mại gây ra. Với những xung đột thƣơng mại tính đến thời điểm tháng 7/2019, Mỹ đang đánh thuế vào hàng xuất khẩu Trung Quốc thuộc các lĩnh vực động cơ, motor, xây dựng, máy nông nghiệp, thiết bị điện, viễn thông và giao thông. Ngƣợc lại, thuế trả đũa của Trung Quốc tập trung vào nông phẩm, ôtô và thủy sản, trong đó đậu nành là sản phẩm Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất từ Mỹ tính về giá trị. Vì vậy, đánh giá sơ bộ thì ngƣời tiêu dùng Mỹ sẽ phải trả nhiều hơn cho các sản phẩm do Trung Quốc sản xuất bị Mỹ áp thuế, nói cách khác hàng hóa Trung Quốc bán vào Mỹ sẽ phải yết giá cao hơn. Ngƣợc lại, các nhà cung cấp đậu tƣơng, thịt heo, rƣợu của Mỹ có thể mất đi lợi thế cạnh tranh ở Trung Quốc. Mặt khác, một số quốc gia có sản phẩm thay thế lại hƣởng lợi từ xung đột thƣơng mại giữa hai quốc gia này. Ví dụ, sau khi danh sách áp thuế 16 tỷ USD đƣợc thực hiện vào tháng 8/2018, Mỹ đã giảm mạnh nhập khẩu từ Trung Quốc khoảng 850 triệu USD, tuy nhiên phần này lại gần nhƣ đƣợc bù đắp bằng mức tăng khoảng 850 triệu USD nhập khẩu từ Mexico, khiến tổng nhập khẩu của Mỹ không thay đổi. Một số quốc gia khác đƣợc lợi nhƣ Nhật Bản, Hàn Quốc và Canada, những quốc gia có thể thay thế phần nào hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ. Ở hƣớng ngƣợc lại, do Mỹ là nhà cung cấp đậu nành lớn nhất của Trung Quốc, cùng với Brazil vào năm 2017. Với mức thuế mới từ phía Trung Quốc, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc giảm xuống gần 0 và xuất khẩu của Brazil sang Trung Quốc có xu hƣớng cao hơn. Đặc biệt sự biến động chuyển hƣớng thƣơng mại đột ngột này còn khiến giá đậu 624 Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 nành Mỹ trên thị trƣờng thế giới giảm mạnh còn giá đậu nành Brazil lại tăng lên (xem 0). Hình 1: Giá đậu nành của Mỹ giảm và của Brazil tăng sau khi Trung Quốc áp thuế Nguồn: Bloomberg và IMF Đối với nhóm các quốc gia chịu ảnh hƣởng do vấn đề dây chuyền của chuỗi sản xuất, tác động đến các quốc gia khác nhau là khá khác nhau phụ thuộc vào độ mở thƣơng mại và mức độ tham gia vào chuỗi sản xuất (xem 0). Bảng 1. Những quốc gia chịu ảnh hƣởng lớn nhất từ giảm xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ Ả Lĩnh Trung Đài Hàn Thái ...