Ảnh hưởng của nguyên tắc thận trọng trong kế toán đến hiệu quả của các doanh nghiệp niêm yết trên Sàn Chứng khoán Hà Nội

Nghiên cứu này nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của nguyên tắc thận trọng trong kế toán, đến hiệu quả của các công ty niêm yết (CTNY) trên Sàn Chứng khoán Hà Nội (HNX), bằng việc sử dụng mô hình hồi quy đa biến và phần mềm SPSS.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của nguyên tắc thận trọng trong kế toán đến hiệu quả của các doanh nghiệp niêm yết trên Sàn Chứng khoán Hà Nội 1. Ảnh hưởng của nguyên tắc thận trọng trong kế toán đến hiệu quảcủa các doanh nghiệp niêm yết trên Sàn Chứng khoán Hà NộiInfluence of accounting conservatism on firm performance:Evidence from listed companies on the Hanoi stock exchange PGS.TS Đinh Thế Hùng* *Trường Đại học Kinh tế Quốc Dân Nguyễn Lê Thuỷ - Mai Tố Quyên - Lê Yến Nhi - Vũ Diệu Linh** **Kiểm toán CLC 62B - Trường Đại học Kinh tế Quốc DânTóm tắtNghiên cứu này nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của nguyên tắc thận trọng trong kế toán, đến hiệu quảcủa các công ty niêm yết (CTNY) trên Sàn Chứng khoán Hà Nội (HNX), bằng việc sử dụng mô hình hồi quyđa biến và phần mềm SPSS. Nghiên cứu hoàn thành dựa trên dữ liệu của 325 công ty phi tài chính niêm yếttrên HNX, trong giai đoạn 2019 - 2021. Mô hình của Givoly & Hayn (2000) được áp dụng, để đo lường mứcđộ thận trọng trong kế toán. Nghiên cứu sử dụng các chỉ số hiệu quả doanh nghiệp (DN) là: Tỷ suất lợinhuận trên tài sản (ROA); Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu(ROS). Kết quả cho thấy, nguyên tắc thận trọng trong kế toán có ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả DN. Vìvậy, các CTNY trên HNX cần thực hiện đầy đủ nguyên tắc quan trọng này.Từ khóa: nguyên tắc thận trọng kế toán, hiệu quả doanh nghiệp, sàn chứng khoán Hà Nội, công ty niêm yết.AbstractThis study aims to assess the influence of accounting conservatism on firm performance of listed companieson the Hanoi stock exchange (HNX) by testing multivariate regression model through software SPSS. Thestudy was completed based on survey results of 325 non-financial companies listed on HNX from 2019 to2021. Givoly & Hayn (2000) indicator is used as a benchmark for measuring accounting conservatism. Thefirm performance indicators used in this study are Return on assets (ROA), Return on equity (ROE) andReturn on sales (ROS). The results of the research show that accounting conservatism has a significantpositive influence on firm performance, so listed companies on the stock exchange HNX should fullyimplement this important principle.Keywords: accounting conservatism, firm performance, Hanoi stock exchange, listed companies.JEL Classifications: M20, M21, M41DOI: https://doi.org/10.59006/vnfa-jaa.0320231 1. Mở đầu Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất trong việc ghi nhận và đánh giá các khoản mục trong kếtoán là tính thận trọng. Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 01 (VAS 01), tính thận trọng là sự xem xét vàxét đoán cần thiết, để lập các ước tính kế toán trong điều kiện không chắc chắn. Nguyên tắc thận trọng kếtoán yêu cầu kế toán viên không lập các khoản dự phòng quá lớn, không ghi nhận quá cao giá trị tài sản vàthu nhập, cũng như không đánh giá quá thấp giá trị nợ phải trả và chi phí. Do đó, tính thận trọng giúp các nhàđầu tư đảm bảo rằng, các ước lượng kế toán về các nguồn lực tại một công ty là hợp lý và không bị phóngđại. Từ quan điểm thận trọng, lợi nhuận sẽ phản ứng với tin xấu nhanh hơn tin tốt (Basu, 1997), có nghĩa làkhoản lỗ chưa thực hiện sẽ được ghi nhận sớm hơn khoản thu chưa thực hiện. Điều này chỉ ra rằng, nguyêntắc thận trọng trong kế toán sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập, lợi nhuận và lợi nhuận giữ lại của công ty(Ahmed, 2000). Do đó, hiểu biết về ảnh hưởng của nguyên tắc thận trọng trong kế toán đối với hiệu quả DN,trở thành một yêu cầu thiết yếu trong việc lập báo cáo tài chính (BCTC) của các công ty. Ở Việt Nam, nguyên tắc thận trọng trong kế toán là một khái niệm tương đối mới, với rất ít nghiên cứu. Điều này dẫn đến một câu hỏi: “Nguyên tắc thận trọng trong kế toán ảnh hưởng như thế nào đến hiệuquả các DN Việt Nam?”. Để trả lời câu hỏi này, nhóm tác giả đã tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của nguyêntắc thận trọng kế toán đến hiệu quả của các CTNY trên HNX, một sàn chứng khoán tại Việt Nam. 1 2. Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý thuyết 2.1. Tổng quan nghiên cứu Nhiều nghiên cứu trước đây, chứng minh mối tương quan đáng kể giữa nguyên tắc thận trọng trong kếtoán và hiệu quả DN. Charles (1980) đã chỉ ra rằng, nguyên tắc thận trọng trong kế toán có thể là một cơ chếđể cân bằng lợi ích của ban quản lý và cổ đông, cũng như hạn chế tác động của thông tin bất đối xứng. Cácnhà nghiên cứu cũng không tìm thấy mối liên hệ nào giữa kế toán thận trọng của Trung Quốc và sở hữu khuvực công. Ngoài ra, nghiên cứu không phát hiện ra rằng, các công ty do khu vực tư nhân kiểm soát đưa ra cácbáo cáo thận trọng hơn so với các công ty do khu vực công kiểm soát. Penman & Zhang (2002) lập luận rằng, ...