ánh nắng hại cho da

Có gì không già theo thời gian, thưa bạn. Làn da chúng ta cũng già theo thời gian (chronologic aging). Trẻ con có làn da tươi sáng, mướt mát, với rất ít những vết bất thường trên da. Càng cao tuổi, da càng xấu hơn. Tuổi tác làm da ngày thêm khô, có những vết nhăn nhỏ (vết hằn của những ưu tư, tính toán?). Đồng thời da cũng lỏng hơn (laxity), không còn chắc như khi còn trong tuổi đôi tám. Đấy là chưa kể nhiều loại bệnh da cũng từ từ xuất hiện, khi ta cao tuổi đời....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ánh nắng hại cho daÁNH NẮNG HẠI CHO DABác sĩ Nguyễn Văn Đức, Chuyên Khoa Nội ThươngTruyện cổ Nhật-Bản kể, xưa có bà cụ già may mắn gặp được dòng suối trường sinh. Cụuống ngụm nước suối, chợt trẻ lại thành gái đôi tám. Người chồng theo lời vợ chỉ dẫn,chống gậy ra đi, cũng gặp dòng suối trường sinh. Uống một ngụm, ông trẻ lại thời traitráng. Ông mừng quá, uống thêm ngụm nữa, rồi ngụm nữa.Lâu không thấy chồng về, người vợ nóng ruột đi tìm. Đến bên dòng suối, nàng nghe tiếngkhóc trẻ thơ. Nhìn vào mắt đứa bé nằm trên cỏ, biết là chồng mình, nàng xót xa bế...chồng về. Từ nay, ngày ngày nàng sẽ săn sóc, chăm chút cho đứa bé và chờ... 20 nămnữa.Trẻ mãi không già, vẫn là mộng ước của mọi người chúng ta. Nhưng nào ai cản được sứctàn phá của thời gian. Có điều cùng tuổi, người trông trẻ, kẻ trông già hơn. Một phầncũng vì làn da.Sao da ta không trẻ mãi?Có gì không già theo thời gian, thưa bạn. Làn da chúng ta cũng già theo thời gian(chronologic aging). Trẻ con có làn da tươi sáng, mướt mát, với rất ít những vết bấtthường trên da. Càng cao tuổi, da càng xấu hơn. Tuổi tác làm da ngày thêm khô, cónhững vết nhăn nhỏ (vết hằn của những ưu tư, tính toán?). Đồng thời da cũng lỏng hơn(laxity), không còn chắc như khi còn trong tuổi đôi tám. Đấy là chưa kể nhiều loại bệnhda cũng từ từ xuất hiện, khi ta cao tuổi đời.Điều ít ai biết là ánh sáng góp phần không ít vào việc làm làn da của ta chóng già. Da giàđi vì ánh sáng được gọi là photoaging. Ánh sáng mặt trời khiến da sần sùi, mất nét tươimịn. Ánh sáng tạo trên da những chỗ nham nhở, hoặc đậm màu hơn hoặc nhạt màu hơnchỗ da bình thường. Ánh sáng cũng có tác dụng làm mất chất mỡ dưới da, tạo những vếtnhăn lớn. Rồi những chỗ có các mạch máu phình nở, cho hình ảnh những tia máu đỏ dướida.Tiếp tục tiếp xúc với ánh sáng mặt trời năm này sang năm khác, da sẽ có thêm những vếtbớt màu nâu, những vùng trắng hình giọt nước ở tay chân, do thiếu sắc tố melanin tạinhững vùng này. Da trở nên mỏng yếu, dễ bị bầm, trầy xước, dù với những chấn thươngkhông đáng kể. Những chỗ trầy xước lại lâu lành. Các lỗ chân lông trông cũng to hơn.Các hạch dưới da tiết chất nhờn sebum (một chất có tác dụng giữ cho da khỏi khô) phìnhnở lớn, tạo những mụn màu vàng vàng rải rác trên da mặt.Người da màu sáng có những thay đổi của da gây do ánh sáng mặt trời (photoaging) sớmhơn, trong khi những người có làn da sậm màu sẽ muộn có những thay đổi của da gây doánh sáng hơn. Da của người có da bánh mật, sậm màu, khi thay đổi vì tiếp xúc dài lâu vớiánh nắng mặt trời trông bủng vàng, còn da người có nước da sáng, khi già đi vì ánh nắngmặt trời, sẽ ửng đỏ và hiện những tia máu nhỏ dưới da.Vô số những thay đổi khác làm xấu da bạn cũng là do ánh sáng mặt trời. Ánh sáng mặttrời còn có tác dụng gây ung thư da, trong đó có loại ung thư rất độc gọi là melanoma(loại ông John McCain, Thượng nghị sĩ vùng nắng chói Arizona bị). Bạn không ngờ ánhnắng mặt trời lại tai hại cho làn da đến thế?Làm thế nào để “trông” trẻ lâu?Không có cách nào để ngừa cho da khỏi già theo thời gian (chronologic aging). Họachăng, chúng ta may mắn gặp được dòng suối trường sinh và trẻ lại (nhưng chỉ nên uốngmột ngụm, chớ nên tham uống đến ba ngụm nước suối!).Khô da do có tuổi gây ngứa chữa bằng cách dùng các lotion giúp da bớt khô (emolllients)như Keri lotion, Vaseline lotion. Nhiều vết hay bướu bất thường mọc đây đó trên da, làmlộ cái già của da, có thể cắt bỏ hoặc tẩy được bằng nhiều phương pháp trị liệu khác nhau.Cũng may, da già, và cả ung thư da, do ánh sáng mặt trời có thể ngừa được. Bằng cáchtránh tiếp xúc với ánh nắng càng nhiều càng tốt, ở bất cứ tuổi nào. (Thường, chúng ta locho da chúng ta, song quên mất da của con em: “Kệ, cho chúng nó chạy chơi ngoài nắngcho khỏe, trong nhà quẩn chân, chúng nó quậy quá”.)Ra nắng, ta cố che hết mọi chỗ (thế mới biết phụ nữ các nước Ả-rập họ khôn thật, trùm từđầu đến chân). Ánh nắng gắt khoảng 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều hại cho da nhất, ta thuxếp công việc để tránh ra ngoài vào những lúc này. Nếu bất đắc dĩ phải ra ngoài, làm việcngoài trời khoảng thời gian này, ta mặc quần áo dài tay dài chân may với chất liệu sít sao(tighly woven). Quần áo bằng bông, loại unbleached cotton, và lụa (silk) tốt, vì bông vàlụa cản tia cực tím (ultraviolet) độc hại trong ánh nắng rất hữu hiệu. Tránh mặc quần áobằng polyester crepe và bleached cotton, vì chúng dễ để tia cực tím chiếu xuyên qua.Quần áo mặc rộng rãi, không nên bó sát người, và màu đậm có thể tốt hơn màu nhạt. Tagiữ quần áo khô, không để chúng ướt, vì quần áo ướt mất bớt đến một phần ba (1/3) khảnăng ngăn cản tia cực tím của chúng.Nên dùng kem chống nắng, loại có SPF (sun protection factor) từ 15 trở lên, trên nhữngchỗ da không có quần áo, bất cứ khi nào bạn ra ngoài trời nắng trên 20 phút. Dùng kemcả vào những ngày ít nắng nhiều mây, vì 80% những tia cực tím quỉ quyệt, từ trời cao,vẫn lén chui qua được các tầng mây, xuống săm soi trên da thịt chúng ta. Bạn thoa kem ...