Áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế tại một số quốc gia và kinh nghiệm cho Việt Nam

Bài viết trình bày việc áp dụng IFRS tại một số quốc gia ở châu Á, châu Âu và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Đồng thời, đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam, trong quá trình hội nhập với IFRS. Theo đó, tùy theo điều kiện, các quốc gia lựa chọn việc áp dụng đầy đủ hoặc một phần IFRS và cần có một lộ trình nhất định. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế tại một số quốc gia và kinh nghiệm cho Việt Nam n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam ÁP DỤNG CHUẨN MỰC BÁO CÁO TÀI CHÍNH QUỐC TẾ TẠI MỘT SỐ QUỐC GIA VÀ KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM # TS. Lê Hoàng Phúc – Cao đẳng Kinh tế - Tài chính Vĩnh Long Ths. Nguyễn Thị Thanh Thủy - Đại Học Trà Vinh Bài viết trình bày việc áp dụng IFRS tại một số quốc gia ở châu Á, châu Âu và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Đồng thời, đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam, trong quá trình hội nhập với IFRS. Theo đó, tùy theo điều kiện, các quốc gia lựa chọn việc áp dụng đầy đủ hoặc một phần IFRS và cần có một lộ trình nhất định. Do đặc điểm của các yếu tố môi trường, Việt Nam khó có thể áp dụng ngay và đầy đủ IFRS. Cần có một lộ trình phù hợp, trong đó, mục tiêu hội nhập phải được ưu tiên. Khái quát về chuẩn mực báo cáo tài chính (BCTC) quốc tế (IFRS) Các chuẩn mực BCTC quốc tế do IASB ban hành bao gồm ba phần chính: - Khuôn mẫu lý thuyết cho BCTC (The Conceptual Framework); - Các chuẩn mực BCTC quốc tế (IAS/IFRS); - Hướng dẫn giải thích chuẩn mực (IFRIC/SIC). The Conceptual Framework được IASB phê duyệt và phát hành tháng 09/2010, thay thế cho Framework năm 2001. Conceptual Framework đặt ra các khái niệm cơ sở cho việc chuẩn bị và trình bày BCTC cho người sử dụng bên ngoài. Mục đích chính của I Conceptual Framework là hỗ trợ IASB, trong việc phát triển các chuẩn mực BCTC quốc tế trong tương lai và xem xét các chuẩn mực hiện có; Thúc đẩy việc hài hòa các nguyên tắc, chuẩn mực và các thủ tục liên quan đến việc soạn thảo và trình bày BCTC. Các IAS/IFRS do IASC (Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế) và IASB (Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế) ban hành. IASB thay thế IASC vào năm 2001. Kể từ thời điểm đó, IASB đã thực hiện sửa đổi một số IAS và kiến nghị thêm các sửa đổi khác, thay thế một số IAS bằng các IFRS. Đến 30/11/2016, có 41 IAS/IFRS (sau đây gọi chung là IFRS) đang và sắp có hiệu lực, trong đó có 25 IAS và 16 IFRS . Các hướng dẫn giải thích chuẩn mực (IFRIC/SIC) do Ủy Ban hướng dẫn báo BCTC quốc tế (IFRIC) xây dựng, đưa ra lấy ý kiến công chúng và sau đó được IFRIC gửi tới IASB soát xét và chuẩn y trở thành các hướng dẫn, giải thích chính thức. Áp dụng IFRS tại một số quốc gia Á, Âu Việc sử dụng IFRS được nhiều ý kiến ủng hộ. Jones and Belkaoui (2010) cho rằng, việc sử dụng IFRS mang lại nhiều lợi ích, như: Các nước sử dụng IFRS có thể tiết kiệm chi phí soạn thảo chuẩn mực, nhanh chóng hòa nhập vào IFRS; Sự hội nhập về kế toán giúp cho các công ty huy động vốn trên thị trường quốc tế,… 227 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam Tuy nhiên, việc áp dụng IFRS cũng gặp trở ngại. Để áp dụng IFRS đơn vị phải bỏ ra chi phí ban đầu khá lớn xây dựng lại hệ thống thu thập, xử lý và trình bày các thông tin tài chính. Cũng có ý kiến cho rằng, IFRS về cơ bản được xây dựng theo mô hình Anglo- America, vì vậy có thể không phù hợp với các nước đang phát triển vốn có sự khác biệt về văn hóa và môi trường kinh tế với các nước phát triển,… Dù vậy, những đòi hỏi của quá trình toàn cầu hóa, ưu thế về lợi ích mang lại của việc sử dụng IFRS, cùng với nỗ lực của IASB, đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình hội nhập với IFRS của nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Pháp Pháp là một quốc gia châu Âu có vị thế về kinh tế và chính trị trên thế giới. Trung tâm của hệ thống kế toán Pháp là Tổng hoạch đồ kế toán (PCG), một hệ thống kế toán thống nhất. Trong giai đoạn 2002 - 2004, căn cứ các quy định của EU về thúc đẩy quá trình hội nhập với IFRS, hệ thống kế toán Pháp được điều chỉnh thông qua các quy định của Hội đồng kế toán quốc gia Pháp (CRC). Từ năm 2005, các công ty niêm yết của Pháp lập BCTC hợp nhất theo IFRS. Năm 2009, Cơ quan chuẩn mực kế toán Pháp (ANC) được thành lập, với chức năng chính là thiết lập CMKT dưới hình thức các quy định cho khu vực tư nhân và tham gia các hoạt động của tổ chức kế toán quốc tế, bao gồm việc chấp nhận các IFRS tại Châu Âu. Từ năm 2011 đến nay, tại Pháp, tồn tại song song: PCG áp dụng cho BCTC riêng và IFRS áp dụng cho BCTC hợp nhất của những công ty đại chúng (và những công ty khác tự nguyện áp dụng IFRS). Liên minh Châu Âu Ngày 13/2/2001, EC (Ủy ban châu Âu) chấp nhận một đề nghị về việc yêu cầu các công ty niêm yết của EU phải lập BCTC hợp nhất theo IFRS kể từ năm 2005 (đạo luật được Nghị viện phê chuẩn vào ngày 19/07/2002 và được công bố thành luật vào ngày 11/09/2002). Quy định này cho phép các công ty không niêm yết cũng áp dụng IFRS. Năm 2003, Ủy ban chứng khoán châu Âu đã thông qua một chuẩn mực bao gồm 21 nguyên tắc nhằm phát triển và thực hiện một cách tiếp cận chung để thực thi IFRS. EU đ ã luôn tạo ra mối quan hệ với IASB và đ óng một vai trò tích cực trong quá trình thiết lập các CMKT quốc tế. Từ ngày 1/1/2005, EU yêu cầu các công ty niêm yết lập BCTC hợp nhất theo IFRS và được sự ủng hộ và tán thành mạnh mẽ, hơn 7.000 công ty niêm yết đã thực hiện yêu cầu này. Tuy nhiên, do còn một số vấn đề chưa thống nhất giữa EU và IASB, nên EU đã không chấp nhận toàn bộ các IFRS và yêu cầu các công ty niêm yết chỉ sử dụng những IFRS nào đã được sự chấp nhận của EU. Ngoài ra, một nghiên cứu độc lập gần đây của Kvaal và Nobe tại 5 quốc gia Úc, Pháp, Đức, Tây Ban Nha và Anh cho thấy, việc áp dụng IFRS trong thực tế còn những khác biệt giữa các quốc gia khác nhau. Như vậy, hiện nay, trên nguyên tắc chung, EU áp dụng nguyên bản IFRS nhưng không chấp nhận toàn bộ IFRS mà phê duyệt từng chuẩn mực để áp dụng. EU và IASB vẫn tiếp tục các cuộc thảo luận để giải quyết những vấn đề còn tồn tại giữa hai bên nhằm đạt đến sự thống nhất. 228 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam Trung Quốc, Hàn Quốc và một số quốc gia Đông Nam Á ...