Áp dụng phương pháp tổ chức điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 4

Một trong những kết quả quan trọng nhất trong dạy học môn Đạo đức là hình thành cho học sinh Tiểu học những hành vi và thói quen đạo đức tích cực. Bài viết đề cập đến một số vấn đề lí thuyết và thực tiễn của việc áp dụng phương pháp Tổ chức điều tra trong dạy học Đạo đức lớp 4.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng phương pháp tổ chức điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 4TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 79 ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC ĐIỀU TRA TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 4 Nguyễn Ngọc Dung, Đinh Khánh Châu Trường Đại học Thủ đô Hà Nội Tóm tắt: Một trong những kết quả quan trọng nhất trong dạy học môn Đạo đức là hình thành cho học sinh Tiểu học những hành vi và thói quen đạo đức tích cực. Điều này đòi hỏi giáo viên cần tạo được sự kết nối giữa tri thức đạo đức của bài học với thực tiễn cuộc sống bằng cách áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, trong đó có phương pháp Tổ chức điều tra. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi đề cập đến một số vấn đề lí thuyết và thực tiễn của việc áp dụng phương pháp Tổ chức điều tra trong dạy học Đạo đức lớp 4. Từ khóa: phương pháp Tổ chức điều tra, dạy học môn Đạo đức Nhận bài ngày 13.02.2020; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 25.02.2020 Liên hệ tác giả: Nguyễn Ngọc Dung; Email: nndung@hnmu.edu.vn1. MỞ ĐẦU Giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ là một trong những nhiệmvụ quan trọng của các cấp học, trong đó có giáo dục Tiểu học. Ở nhà trường Tiểu học,có nhiều con đường khác nhau nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh như thông qua việcdạy học các môn học có khả năng tích hợp nội dung giáo dục đạo đức; việc tổ chức cáchoạt động ngoài giờ lên lớp và thông qua dạy học môn Đạo đức. Trong đó, với tư cáchlà một môn học có chức năng chuyên biệt trong việc giáo dục đạo đức, môn Đạo đứcgiữ một vị trí quan trọng, góp phần hình thành nhân cách cho học sinh Tiểu học mộtcách thường xuyên, bền vững và có hệ thống. Để việc dạy học môn Đạo đức đạt hiệu quả, đòi hỏi trong quá trình dạy học, người giáoviên phải tổ chức được những hoạt động thích hợp để học sinh tự phát hiện tri thức đạo đức,vận dụng vào thực tiễn nhằm chuyển hóa tri thức thành hành động cụ thể. Điều này đòi hỏigiáo viên phải biết vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học theo định hướng phát triểnnăng lực, hình thành ở người học năng lực vận dụng để giải quyết các vấn đề trong thực tiễncuộc sống. Phương pháp Tổ chức điều tra là một phương pháp còn mới nhưng lại có hiệu quảcao trong dạy – học môn Đạo đức ở Tiểu học, đáp ứng xu thế đổi mới giáo dục phổ thônghiện nay. Đây là phương pháp giúp học sinh hình thành các kĩ năng thu thập, xử lí thông80 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘItin; tạo điều kiện để học sinh nhận thức rõ tình hình thực tế ở địa phương, phù hợp vớitâm lý lứa tuổi học sinh (tò mò, ham học hỏi, ham tìm tòi, khám phá thế giới xung quanh,thích được hợp tác, trao đổi, chia sẻ thông tin với bạn, thích khẳng định và thể hiện quanđiểm cá nhân). Tuy nhiên, phương pháp này vẫn chưa thực sự được quan tâm, đầu tưnghiên cứu và áp dụng trong dạy học ở Tiểu học nói chung và môn Đạo đức nói riêng. Đểphương pháp Tổ chức điều tra được thực hiện một cách có hiệu quả trong quá trình dạy -học môn Đạo đức đòi hỏi giáo viên phải hiểu rõ quy trình và những yêu cầu sư phạm củaviệc vận dụng phương pháp. Do đó, việc nghiên cứu áp dụng phương pháp này trong dạyhọc ở cả góc độ lí luận và thực tiễn là hết sức cần thiết, góp phần đáp ứng yêu cầu đổi mớigiáo dục phổ thông nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng trong giai đoạn hiện nay. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi bàn về việc vận dụng phương pháp “Tổchức điều tra” trong dạy học Đạo đức lớp 4, xuất phát từ hai lí do: 1/ Học sinh lớp 4đang dần có những sự phát triển cơ bản, đầy đủ về mặt nhận thức và tâm lí, bước đầu đãbiết cách suy luận để tìm bản chất của đối tượng, do đó có khả năng thích ứng vớinhiệm vụ điều tra trong học tập môn Đạo đức. 2/ Nội dung chương trình môn Đạo đứclớp 4 đề cập đến khá nhiều các vấn đề liên quan đến mối quan hệ của học sinh với cộngđồng xã hội, tạo điều kiện tốt để giáo viên có thể lựa chọn và xác định các nội dung phùhợp trong việc thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học dựa trên phương pháp Tổ chứcđiều tra.2. NỘI DUNG2.1. Khái quát về phương pháp Tổ chức điều tra Khái niệm phương pháp Tổ chức điều tra Phương pháp Tổ chức điều tra trong dạy học môn Đạo đức được hiểu là phươngpháp tổ chức, hướng dẫn cho học sinh thâm nhập thực tế để tìm hiểu thực trạng nhữngvấn đề thực tiễn xung quanh có liên quan đến bài học Đạo đức. Khi thực hiện hoạt động điều tra, học sinh phải đi sâu vào các vấn đề thuộc về đờisống thực tiễn, quan sát hiện trạng để thu thập được những thông tin, số liệu cần thiết,trên cơ sở đó xác định nguyên nhân và đề ra những biện pháp giải quyết… Cách tiến hành Việc áp dụng phương pháp Tổ chức điều tra trong dạy học môn Đạo đức được thựchiện theo các bước sau đây: Bước 1: Bước chuẩn bị Trong quá trình chuẩn bị, giáo viên cầ ...