Asen trong nước uống và giải pháp phòng chống

Nguy cơ nước uống bị nhiễm độc bởi asen (thạch tín) đã được phát hiện từ lâu trên Thế Giới và ở nước ta, nhưng từ giữa Tháng Năm đến nay vấn đề này mới được phổ biến rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng trong nước [20 -- 22, 23 -- 25]. Không chỉ có Quỳnh Lôi mà cả Hà nội, cả đồng bằng Sông Hồng và Sông Cửu Long, không chỉ có miền xuôi mà cả miền núi, không chỉ có nước giếng khoan mà cả nước suối, nước mỏ, nước từ các khe...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Asen trong nước uống và giải pháp phòng chống Asen trong nước uống và giải pháp phòng chốngNguy cơ nước uống bị nhiễm độc bởi asen (thạch tín) đã được phát hiện từ lâu trên ThếGiới và ở nước ta, nhưng từ giữa Tháng Năm đến nay vấn đề này mới được phổ biếnrộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng trong nước [20 -- 22, 23 -- 25].Không chỉ có Quỳnh Lôi mà cả Hà nội, cả đồng bằng Sông Hồng và Sông Cửu Long,không chỉ có miền xuôi mà cả miền núi, không chỉ có nước giếng khoan mà cả nước suối,nước mỏ, nước từ các khe đá cũng có thể gặp rủi ro.Cách phát hiện, phòng chống nhiễm độc asen như thế nào là vấn đề đang quan tâm khôngchỉ của người dân lao động mà của cả cấp lãnh đạo.Asen (Thạch tín ) là gì .Asen là tên Việt gọi nguyên tố số 33 lượng bảng tuần hoàn Men-đê-lê-ép, tên Anh làArsenic. Nguyên tố Asen có kí hiệu là As. Asen tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau.Theo Từ điển Bách khoa dược học xuất bản năm 1 999 thì Thạch tín là tên gọi thôngthường dùng chỉ nguyên tố Asen, nhưng cũng đồng thời dùng chỉ hợp chất oxit của Asenhoá trị III (As2O3). Oxit này màu trắng, dạng bột, tan được trong nước, rất độc. Khi uốngphải một lượng thạch tín (As2O3) bằng nửa hạt ngô, người ta có thể chết ngay tức khắc.Asen thường có trong rau quả, thực phẩm, trong cơ thể động vật và người với nồng độ rấtnhỏ, gọi là vi lượng. Ở mức độ bình thường, nước tiểu chứa 0,005-0,04 mg As/L, tócchứa 0,08-0,25 mg As/kg, móng tay, móng chân chứa 0,43-1,08 mg As/kg [16] .Asen là một thành phần tự nhiên của vỏ Trái Đất, khoảng 1 -2mg As/kg. Một số quặngchứa nhiều asen như là pyrit, manhezit,... Trong các quặng này, asen tồn tại ở dạng hợpchất với lưu huỳnh rất khó tan trong nước [10, 11] . Đã thấy một số mẫu quặng chứa asencao 10 - 1000 mg As/kg hoặc hơn.Asen là một chất rất độc, độc gấp 4 lần thuỷ ngân. Asen tác động xấu đến hệ tuần ho àn,hệ thần kinh. Nếu bị nhiễm độc từ từ, mỗi ngày một ít, tuỳ theo mức độ bị nhiễm và thểtạng mỗi người, có thể xuất hiện nhiều bệnh như: rụng tóc, buồn nôn, sút cân, ung thư,giảm trí nhớ... Asen làm thay đổi cân bằng hệ thống enzim của cơ thể, nên tác hại của nóđối với phụ nữ và trẻ em là lớn nhất [1 , 1 3, 1 5, 1 6].Theo Gs. Ts. Đào Ngọc Phong, những người bị nhiễm độc Asen mãn tính ở thượngnguồn Sông Mã có 31 triệu chứng lâm sàng [11].Asen không gây mùi vị khó chịu khi có mặt trong nước ngay cả ở lượng đủ làm chếtngười, nên không thể phát hiện bằng cảm quan. Bởi vậy có nhà báo gọi nó là kẻ giếtngười vô hình (Invisible Killer) [22].Tiêu chuẩn Nhà nước về nước uống TCVN 5501 - 1991 và Tiêu chuẩn vệ sinh đối vớinước ăn uống và sinh hoạt của Bộ Y tế số 505 BYT/QĐ 13/4/1992 qui định thông số asenkhông được lớn hơn 0,05 mg As/L.Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từ năm 1993 đến nay, có khuyến cáo, nồng độ Asen trongnước uống không được lớn hơn 0,01mg/l.Đầu tháng Hai năm 1999, WHO loan báo trên mạng Internet rằng nước uống ở nhiềuQuốc gia bị nhiễm asen. Trong đó Băng-la-đét nghiêm trọng nhất [13]. Nhật, Mỹ cũng bị.Trước thảm hoạ thạch tín đang hiện hữu, ngày 24/5/2000 Cục Bảo vệ môi trường Hoa kì(EPA) quyết định giảm thông số asen trong Tiêu chuẩn nước uống của Hoa kì từ 0,05 mgAs /L, ngang TCVN, xuống còn 0,005 mg As/L.Asen trong nước ngầm ở Hà nộiNhững phát hiện của Đỗ Trọng Sự từ giữa thập niên chín mươiTừ năm 1996, 1997 Đỗ Trọng Sự đã phát hiện sự nhiễm độc asen (thạch tín) trong nướcdưới đất ở Hà nội, trong đó có phường Quỳnh Lôi. 27,9% số mẫu phân tích (12 mẫu) lấytrong tầng Holoxen, 6% số mẫu trong tầng Pleisto xen có nồng độ asen lớn hơn 0,05 mgAs/L [8,9].Kết quả hoạt động dưới sự tài trợ của UNICEFHội nghị Quốc tế về thạch tín (Asen) ở Hà nội ngày 30 tháng 9 năm 1999 do BộNN&PTNT tổ chức, UNICEF tài trợ, đã công bố về sự nhiễm thạch tín trong các giếngkhoan ở Quỳnh Lôi [1 ,2] .Trước cảnh báo về thảm hoạ Asen trong nước uống ở các Quốc gia, đầu Tháng Sáu năm1999, theo yêu cầu của UNICEF và TT. NS&VSMTNT, một chương trình điều tra Asenthuộc vùng Hà nội, Việt trì - Lâm thao đã được thực hiện với sự cộng tác của Phòng Địachất Môi trường thuộc Viện nghiên cứu Địa chất và Khoáng. sản, Bộ Công nghiệp vàPhòng Phân tích sắc kí quang phổ thuộc Viện Hoá học, TT KHTN&CN QG. Theo báocáo của TS. Đỗ Trọng Sự, tại Hà nội phát hiện 3 giếng khoan kiểu UNICEF , 1 ở Quỳnhtôi, quận Hai Bà Trưng, 1 - khu vực Thanh trì và 1 - Thanh Nhàn có hàm lượng Asen caohơn tiêu chuẩn cho phép của Việt nam. Ngày 28 cùng tháng, Đoàn công tác của UNICEFdo ô. Pickardt dẫn đầu được sự hỗ trợ của TT Phân tích & Môi trường, Viện Hoá họcCông nghiệp đã đến thăm phường Quỳnh Lôi. Kết quả xét nghiệm tại chỗ cho thấy ngo àigiếng đã nêu trong báo cáo còn có 4 giếng lân cận đều bị nhiễm Asen ở mức cao từ 0,1 -0,2 mg As/L. Đoàn công tác đã bàn với UBND phường về kế hoạch khảo sát to àn diệncác giếng khoan hiện có ở Phường. Chương trình khảo sát tổng thể bắt đầu từ ngày 16/8 .Trong 517 mẫu đã xét nghiệm tại chỗ từ ...