Bài giảng - Bài 2: BẢN ĐỒ

Bản đồ trình diễn bề mặt trái đất khái niệm “map” trong toán học được sử dụng để truyền đạt ý niệm chuyển đổi thông tin từ dạng này sang dạng khác. Nhà bản đồ học chuyển tải thông tin từ bề mặt Trái đất lên giấy. khái niệm “map” đề cập đến hiển thị trực quan các thông tin trừu tượng, khái quát hóa và biểu đồ. Trừu tượng hóa bản đồ Để tạo lập bản đồ, ta cần: Chọn vài đặc trưng của thế giới thực để biểu diễn;Phân lớp các đặc trưng thành nhóm; Đơn giản hóa các đường khúc khuỷu; Khuyếch...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng - Bài 2: BẢN ĐỒ Bài 2 BẢN ĐỒ VÀ  PHÂN TÍCH BẢN  ĐỒ  Bản đồ là nguồn dữ liệu chính của GIS  Một vài khái niệm cơ bản về bản đồ  Phân tích bản đồ  Các loại bản đồ và phương pháp xây dựng chúng Bản đồ là gì? Định nghĩa (theo International Cartography Association): Biểu diễn theo tỷ lệ (thông thường trên mặt phẳng) các lựa chọn đặc trưng vật chất hay trừu tượng trên (hay liên quan đến) bề mặt trái đất. Bản đồ là gì? • Bản đồ trình diễn bề mặt trái đất – khái niệm “map” trong toán học được sử dụng để truyền đạt ý niệm chuyển đổi thông tin từ dạng này sang dạng khác. Nhà bản đồ học chuyển tải thông tin từ bề mặt Trái đất lên giấy. – khái niệm “map” đề cập đến hiển thị trực quan các thông tin trừu tượng, khái quát hóa và biểu đồ. • Trừu tượng hóa bản đồ – Để tạo lập bản đồ, ta cần: Chọn vài đặc trưng của thế giới thực để biểu diễn;Phân lớp các đặc trưng thành nhóm; Đơn giản hóa các đường khúc khuỷu; Khuyếch đại các đặc trưng quá nhỏ và biểu tượng hóa các lớp đặc trưng khác nhau. Bản đồ có từ bao giờ? Bản đồ bằng đất, Iraq, Bản đồ trên lụa, thời nhà khoảng 2500 B.C. Hán, TQ, thế kỷ thứ 2 B.C. Bản đồ có từ bao giờ? Bản đồ trên giấy, Aicập khoảng năm 150 Bản đồ quân sự, Châu Âu, A.D. 18th century Các loại bản đồ • Trong thực tế thường gặp hai loại bản đồ sau: – bản đồ chuyên đề - công cụ giao tiếp các khái niệm địa lý như: phân bổ mật độ dân số, khí hậu, vận động của luồng chảy, sử dụng đất... Deaths from Cholera in London, Summer  1866 (19th July to 2nd October) Dr. John Snow, Soho  Bản đồ địa hình bản đồ địa hình “topography” là công cụ tham chiếu, thể hiện đường biên của các đặc trưng tự nhiên hay nhân tạo trên Trái đất Thường sử dụng làm nền cho các thông tin khác Đề cập đến hình dạng bề mặt, biểu diễn bằng đường đẳng thế hay tô bóng; nó còn thể hiện đường quốc lộ, sông ngòi hay các đặc trưng nổi bật khác Đặc tính bản đồ Bản đồ có các đặc tính sau: – nó thường là cách điệu hóa, khái quát hóa/trừu tượng hóa cho nên phải diễn giải thận trọng – thường là cũ – chỉ thể hiện tình huống tĩnh – có tính mỹ thuật, tao nhã – dễ trả lời câu hỏi như • từ đây đi đến kia như thế nào? cái gì có ở điểm này? – khó trả lời các câu hỏi như • diện tích của hồ này? Các phép chiếu bản đồ • Mặt cong Trái đất thể hiện trên giấy phẳng sẽ bị méo mó – Khi thể hiện vùng nhỏ thì biến dạng ít, ngược lại với toàn bộ bề mặt Trái đất thì biến dạng nhiều nhất. • Chiếu bản đồ là phương pháp biểu diễn mặt cong Trái đất trên mặt phẳng – Đòi hỏi sử dụng các biến đổi toán học giữa vị trí Trái đất và vị trí chiếu trên mặt phẳng. • Có nhiều phép chiếu được phát minh để phù hợp với mục đích sử dụng cụ thể. Phép chiếu hình trụ và hình nón, phương vị Các phép chiếu bản đồ • Tổng quát thì một phép chiếu sẽ thuộc một trong các nhóm sau: – Phép chiếu đồng diện tích – Phép chiếu đồng góc – Phép chiếu đồng khoảng cách – Phép chiếu tự do UTM Gauss Xếp chồng bản đồ Đường dẫn nước Huyện Chồng phủ Kiểm kê và phân tích bằng bản đồ • Dưới đây là vài thí dụ về ứng dụng GIS vào kiểm kê, phân tích. • Đo đạc đất sử dụng – Hai cuộc điều tra đất sử dụng tại UK vào 1930 và 1960 • Kết quả đã được in trên bản đồ • Để so sánh thay đổi đất sử dụng đất giữa 1930 và 1960 thì diện tích mỗi vùng đã được đo đạc bằng tay và đếm các điểm phủ nhau của bản đồ giấy bóng. – Phương pháp trên cho kết quả hạn chế vì chậm và là việc làm căng thẳng. • Kiến trúc tổng thể – 1969 I. McHarg đã sử dụng xếp chồng bản đồ giấy bóng để thiết kế đường cao tốc, hành lang phát thanh truyền hình và các công trình công cộng... – Mặc dù kỹ thuật này đã được sử dụng nhiều trong các ứng dụng trước đây, nhưng phương pháp này là công việc rất khó khăn và ít chính xác. Sử dụng bản đồ để làm gì? • Truyền thống: bản đồ sử dụng để dẫn đường, tài liệu tham chiếu và trang trí trên tường • Ngày nay: bản đồ có các nhiệm vụ sau đây. – Hiển thị dữ liệu: Cung cấp cách thức hữu hiệu để hiển thị thông tin – Lưu trữ dữ liệu: Là công cụ lưu trữ hiệu quả, mật độ cao • thông thường bản đồ 1:50,000 chứa 1,000 tên vị trí • VD: Thông tin trên bản đồ địa hình của toà ...