Bài giảng Bài 4: Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử và ở Việt Nam

Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử, các hình thức cộng đồng tộc người ở Việt Nam,... là những nội dung chính của bài 4 "Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử và ở Việt Nam". Mời các bạn cùng tham khảo để có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bài 4: Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử và ở Việt Nam Phª chuÈnNgµy th¸ng n¨m 200Chñ nhiÖm Bµi 4 C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi trong lÞch sö vµ ë ViÖt Nam më ®Çu Nh chóng ta ®· biÕt, d©n téc, téc ngêi lµ ®èi tîng nghiªn cøu cñaD©n téc häc. Khi con ngêi bíc vµo x· héi loµi ngêi, th× téc ngêi còngxuÊt hiÖn (4 ®Õn 5 v¹n n¨m). Trªn thùc tÕ, viÖc nghiªn cøu vÒ c¸ch×nh thøc céng ®ång ngêi, lµ vÊn ®Ò ®îc c¸c nhµ D©n téc häc ®ÒcËp tõ rÊt sím. HiÖn nay, ®· h×nh thµnh nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhauvÒ nguyªn nh©n, thêi gian h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh thøccéng ®ång téc ngêi. Do vËy, viÖc nghiªn cøu c¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi tronglÞch sö vµ ë ViÖt Nam, cã ý nghÜa c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn. 2 Néi dung I. C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi trong lÞch sö 1. C¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh céng ®ång téc ngêi a. Kh¸i niÖm céng ®ång téc ngêi Lµ mét ph¹m trï lÞch sö dïng ®Ó chØ mét tËp ®oµn ngêi ®îch×nh thµnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh, g¾n bã víinhau bëi c¸c quan hÖ x· héi trªn c¸c lÜnh vùc nguån gèc, ng«n ng÷l·nh thæ, kinh tÕ, v¨n ho¸, t©m lý theo nh÷ng ®Æc trng, nh÷ng tiªu chÝchung nhÊt. Tõ kh¸i niÖm cho thÊy: -> Céng ®ång téc ngêi lµ mét ph¹m trï lÞch sö v× vËy, cã sù vËn®éng, biÕn ®æi qua nhiÒu h×nh thøc céng ®ång kh¸c nhau. -> Téc ngêi cã nh÷ng ®Æc trng riªng, cßn gäi lµ “ B¶n s¾c v¨nho¸” nh vÒ: Ng«n ng÷, ch÷ viÕt, phong tôc, tËp qu¸n, truyÒn thèng… -> Céng ®ång téc ngêi kh¸c víi c¸c céng ®ång kh¸c nh: giai cÊp,t«n gi¸o, ®¬n vÞ hµnh chÝnh… b. C¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh céng ®ång téc ngêi - Quan hÖ nguån gèc téc ngêi: BiÓu hiÖn ë ý thøc tù gi¸c téc ng-êi, t©m lý téc ngêi (téc danh, ý thøc t«n gi¸o tÝn ngìng). -> ý thøc tù gi¸c téc ngêi thêng g¾n víi t©m lý téc ngêi, t¹o rakhu«n mÉu chung ®Ó ph©n biÖt téc ngêi nµy víi téc ngêi kh¸c. -> ý thøc tù gi¸c téc ngêi ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt: . Téc danh (tªn gäi cña téc ngêi ®ã). . ý thøc tÝn ngìng t«n gi¸o cña téc ngêi. . Trong x· héi cã giai cÊp, ý thøc tù gi¸c téc ngêi mang tÝnh giaicÊp s©u s¾c. 3 - Quan hÖ vÒ ng«n ng÷: §©y lµ dÊu hiÖu c¬ b¶n, ®îc coi lµ tiªuchÝ ®Æc trng, quan träng nhÊt mang tÝnh bÒn v÷ng ®Ó x¸c ®Þnhtéc ngêi. ThÓ hiÖn: + Mçi téc ngêi thêng cã mét ng«n ng÷ riªng do téc ngêi ®ã s¸ngt¹o ra (thêng gäi lµ tiÕng mÑ ®Î). + Ng«n ng÷ lµ c¨n cø ®Çu tiªn vµ lµ ®Æc trng quan träng ®ÓnhËn biÕt, ph©n biÖt téc ngêi. Tuy nhiªn, tiªu chÝ téc ngêi cßn ®îc biÓu hiÖn th«ng qua mét sètrêng hîp ng«n ng÷ sau: -> Ng«n ng÷ téc ngêi lµ tiÕng mÑ ®Î (ViÖt, Th¸i, Tµy, Nïng…). -> Sö dông ng«n ng÷ kh¸c lµm ng«n ng÷ téc ng êi m×nh:tiÕng Slav¬ ë Nga. -> Sö dông hai ®Õn ba ng«n ng÷ cho téc ng êi m×nh:Sinhgapo (cã thÓ dïng tiÕng H¸n hoÆc tiÕng Anh), Ca na ®a(cã thÓ dïng tiÕng Ph¸p hoÆc tiÕng Anh)… - Quan hÖ vÒ ®Þa vùc c tró: §©y lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc cho sùxuÊt hiÖn téc ngêi. Mçi téc ngêi ®Òu cã l·nh thæ ban ®Çu, cßn gäi lµnéi téc ngêi. + L·nh thæ lµ khu vùc ®Þa lý mµ téc ngêi ®ã c tró æn ®Þnh, nãlµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi ®Ó téc ngêi xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn. + Cïng víi sù ph¸t triÓn téc ngêi, ý thøc vÒ l·nh thæ téc ngêi ngµycµng s©u s¾c, nhÊt lµ khi con ngêi bíc vµo x· héi cã giai cÊp. + L·nh thæ téc ngêi lµ ph¹m trï lÞch sö, nªn cã nhiÒu biÕn ®æi. Nh: . Sù më réng hay thu hÑp l·nh thæ (do chiÕn tranh hay chÊn ®éng®Þa chÊt). . Sù b¶o lu l·nh thæ téc ngêi. . Sù trë l¹i l·nh thæ téc ngêi (Ngêi Do Th¸i). . Sù ra ®i kh«ng trë l¹i (Ngêi Di Gan). 4 - Quan hÖ vÒ kinh tÕ: §©y lµ ®iÒu kiÖn cã ý nghÜa b¶o ®¶mcho sù cè kÕt, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét téc ngêi. + Mçi céng ®ång téc ngêi cã kiÓu sinh ho¹t kinh tÕ chung, t¹o rac¬ së kinh tÕ chung. V× vËy: -> Cã c¸ch øng xö gièng nhau trong sinh ho¹t kinh tÕ vµ t¹o ra métc¬ së kinh tÕ chung. -> T¹o ra sù ®Æc quyÒn trªn mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh: Ch¨nnu«i, trång trät, ®¸nh b¾t… + C¬ së kinh tÕ téc ngêi bao gåm c¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ trongnéi bé téc ngêi. Tuy nhiªn, kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ ®Æc trng téc ngêi. ë ®©y, c¸c mèiliªn hÖ kinh tÕ téc ngêi ®îc më réng vµ ph¸t triÓn kh«ng trong qu¸ tr×nhtéc ngêi. + Sù thay ®æi c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ vµ liªn hÖ kinh tÕ, lµm thay®æi c¸c h×nh th¸i KT - XH vµ lµ ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t sinh vµ tån t¹i cñac¸c lo¹i h×nh téc ngêi (thÞ téc, bé l¹c, bé téc, d©n téc). -> ThÞ téc, Bé l¹c g¾n víi h×nh th¸i KT – XH CSNT. -> Bé téc g¾n víi h×nh th¸i KT – XH CHNL (x· héi cã ph©n chia giaicÊp). -> D©n téc ra ®êi: ...