Bài giảng Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) - ThS. Tạ Hữu Ánh

Dưới đây là bài giảng Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) của ThS. Tạ Hữu Ánh. Mời các bạn tham khảo bài giảng để nắm bắt những kiến thức về khái niệm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT), mức độ nguy hại; các yếu tố nguy cơ gây bệnh BPTNMT; cơ chế bệnh sinh; chẩn đoán được bệnh nhân BPTNMT; điều trị đợt cấp BPTNMT và quản lý lâu dài.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) - ThS. Tạ Hữu ÁnhBỆNHPHỔITẮCNGHẼN MẠNTÍNH(COPD) Ths.TạHữuánh BệnhViệnLãokhoaTW MỤCTIÊU KháiniệmBPTNMT,mứcđộnguyhại CácyếutốnguycơgâybệnhBPTNMT Cơchếbệnhsinh ChẩnđoánđượcBNBPTNMT ĐiềutrịđợtcấpBPTNMTvàquảnlýlâudài 1.ĐẠICƯƠNG Địnhnghĩa(GOLD–2011) • Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là tình trạng bệnhcórốiloạnthôngkhítắcnghẽnkhôngcókhảnăng hồi phục hoàn toàn. Sự hạn chế thông khí thường tiến triểntừtừvàliênquan đếnphản ứngviêmbấtthường củaphổidocácphântửhoặckhíđộchại. • BPTNMT (COPD)làmộtbệnhcó thểdựphòngvà điều trị đượcvớimộtsốhậuquả đángkểngoàiphổicóthể gópphầnvàotìnhtrạngnặngcủabệnhnhân.• COPD (chronic obstructive pulmonary disease) được s/dụngđầutiênởMỹ(1964),dùngđểchỉtìnhtrạngbệnh trên 1 BN có nhiều bệnh sau: VPQ dạng hen, VPQ tắc nghẽn MT và khí phế thũng. Có đđ chung là TN lưu lượngthởdầndầnvàkohồiphục.• Xơhoákén,GPQlantoả,viêmtiểuPQtậntắcnghẽn,có hạnchếlưulượngthởranhưngkogọilàBPTNMT. 2.DỊCHTỄ WHO(1990)tỷlệmắcCOPD9,34/1000 ởnam,7,33/1000 ở nữ. Mỹ(1995):16triệungmắcCOPD;13.8trngbịVPQMTvà 2triệungườibịKPT. Trênt/giớiBPTNMThiệnlàNNgâytửvong đứnghàngthứ 4,dựbáocòntănglêntrongnhữngnămtới. 10/1992:WHOnhấttrídùngthuậtngữBPTNMTtrongCĐ vàĐT. 1995 ATS, ERS phổ biến công ước hướng dẫn CĐ, ĐT BPTNMT WHO, TMhuyết họcphổi Mỹ (GOLD) xd c/trình p/chốngCOPD đưarabảnh/dẫn4/2002,lấyngày18 11làngàyBPTNMTtoàncầu. ViệtNam • KhoaHôhấpBVBMtrong5năm19962000tỷlệBNCĐ lúc ra viện là BPTNMT chiếm 25,07% đứng hàng đầu trongcácB/lýhôhấp. • P. Khương Mai, Thanh Xuân, Hà Nội tỷ lệ mắc 1,53% (nam2,73%;nữ0,36%)(NgQuỳnhLoan2002). Báo cáo của BV Phổi TW 2/2010: nghiên cứu toàn quốc trên 25000 người tuổi từ 15 trở lên, tại 70 điểmthuộc48tỉnhthànhphố:+TỷlệmắcCOPDchung2,2%,Nam3,4%,Nữ1,1%.+Tuổi>40là4,2%,dưới40tuổi0,4%+Tuổi>40:miềnBắc5,7%,miềnTrung4,6%,miền Nam1,9%. 3.CÁCYẾUTỐNGUYCƠ1.Thuốclá:làmtăngnguycơgấp10lầnsongkohút+1520%sốnghútthuốccótr/clâmsàngcủaBPTNMT.+8090%cácbệnhnhânBPTNMTcóhútthuốclá2.ônhiễmmôitrường:Ônhiễmmôitrường:khóinhàmáy,bếpthan,bụiđá...Khíhậu:Kokhílạnh,n/độquágiaođộng...3.Nhiễmtrùngđườnghôhấp:4.Yếutốcáthể:Tăngtínhp/ứngcủaPQ:thấyở814%ngbt Thiếu 1 antitrypsine (ức chế men p/giải đạm trong máu có v/tròduytrìc/trúcBTcủaphổi). 4.CƠCHẾBỆNHSINH1. SựviêmnhiễmMTtoànbộ đgdẫnkhívànhumô,xâm nhậpĐTB,TBlymphoT(CD8)vàBCĐNTT.CácTBviêm g/phóng ra nhiều chất trung gian hoạt mạch: leucotrien B4(LTB4),interleukin8(IL8),yếutốhoạitửu (TNF )vànhiềuchấtkháccókhảnăngpháhủycấutrúccủa phổi, tổ chức nâng đỡ các phế quản nhỏ ko có sụn bị pháhủydođókhithởracácPQnhỏbịxẹplại.2. Hít phải khói bụi, khí độc, hút thuốc lá có thể gây ra viêmcũngnhưpháhủycấutrúcPQvàphổi 5.GIẢIPHẪUBỆNH1.Tổnthươngđườngthởlớn: TăngsảntuyếnnhàyởkhíPQ. Tuyến nhày phì đại các ống tuyến giãn ra tương quan vớisảnsinhdịchnhày lưulượngkhíthởragiảm. Sụn PQ nhất là ở PQ phân thùy dưới phân thùy số lượnglàmchoPQnhỏxẹplạikhithởra(c/trúcPQbịphá hủy,sụnPQbịteolạilàmchoPQteomỏng). NgoàiraRLTKTNlàdoniêmmạcPQdàylên,phùnề,có cáccụcnhàylàmtắchoặcdotiểuPQbịxoắnlại. 5.GIẢIPHẪUBỆNH2.Tổnthươngđườngthởnhỏngoạivi(đgkính 5.GIẢIPHẪUBỆNH3.Tổnthươngnhumôphổi TT cơ bản là thành PN bị phá hủy và hình thành các khoang chứa khí rộng hình thành các bóng khí. Nó có liênquanđếnsựgiãnvàpháhủytiểuPQhh.4.Mạchmáu DầythànhmạchtrongBPTNMTthgbắt đầutừsớmcủa qtbịbệnh:dầynộimạch,sauđólàsựdầylêncủalớpcơ trơnvàxâmnhậpTBviêmvàothànhmạch. Khi tình trạng BPTNMT càng xấu đi thì khối lượng cơ trơn, protêoglycans collagen thành mạch càng tăng do đóthànhmạchcàngdầylên. 6.TRIỆUCHỨNGLÂMSÀNG1.Khởiđầu BNthường>40tuổi,cóTShútthuốchoặcnghềnghiệpcó tiếpxúcvớikhói,bụiônhiễm… Khóthở:xấudầnth ...