Bài giảng Bồi dưỡng kiến thức kỹ năng và chuyên môn nghiệp vụ dự báo thủy văn - Bùi Đức Long

Bài giảng "Bồi dưỡng kiến thức kỹ năng và chuyên môn nghiệp vụ dự báo thủy văn" trình bày các kiến thức: Tổng quan và những kiến thức cơ bản về dự báo thủy văn, phương pháp và kỹ năng dự báo thủy văn, công tác đảm bảo dữ liệu, số liệu phục vụ dự báo thủy văn,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bồi dưỡng kiến thức kỹ năng và chuyên môn nghiệp vụ dự báo thủy văn - Bùi Đức LongTRUNGTÂMDỰBÁOKHÍTƯỢNGTHUỶVĂNTRUNGƯƠNG BỒIDƯỠNGKIẾNTHỨCKỸNĂNGVÀCHUYÊNMÔNNGHIỆP VỤDỰBÁOTHỦYVĂN BùiĐứcLong NỘIDUNG1.TỔNGQUANVÀNHỮNGKIẾNTHỨCCƠ BẢNVỀDỰBÁOTHỦYVĂN2.PHƯƠNGPHÁPVÀKỸNĂNGDỰBÁO THỦYVĂN3.CÔNGTÁCĐẢMBẢODỮLIỆU,SỐLIỆU PHỤCVỤDỰBÁOTHỦYVĂN4.TUYÊNTRUYỀN,PHỔBIẾNCÁCKIẾN THỨCVỀKTTVVÀSỬDỤNGCÁCSẢN PHẨMDỰBÁO ChươngITỔNGQUANVÀNHỮNGKIẾNTHỨCCƠBẢNVỀ DỰBÁOTHỦYVĂN 1.1.Tổngquanvềthủyvăn• ViệtNamcó2360sôngsuốicóchiềudàimỗisôngtrên10 km.• 4000hồchứanướclớn,nhỏ• Mậtđộsôngsuốiphânbốkhôngđềuởcácvùng:Thông thườngmậtđộlướisôngtừ0.51.0km/km2.• CáchệthốngsôngchínhtrênlãnhthổViệtNam,ởphíahạ lưutrướckhiđổrabiểnđềuthườnglàtiếpcậnvớinhững miềnđấtbằngphẳng,cóđộdốcnhỏchonênviệctiêuthoát nướclũrấtkém,thườnggâyngậplụtlụtnghiêmtrọng.Vaitròcủacôngtácdựbáotrongpháttriểnkinhtếxãhội• Cácdựbáothủyvăncóýnghĩalớntrong điềutiếtdòngchảy,khaithácnguồnnước chophátđiện,giaothôngthủy,tưới(nhất làởvùngkhôhạn),cấpnước,quảnlý nguồnnước,chấtlượngnước.• Dựbáothủyvănđặcbiệtquantrọngtrong đốiphóvớicáchiệntượngnguyhiểmtrên sôngnhưlũ,lụt,hạnhán,..• Dựbáothủyvăncũngrấtquantrọngđối vớithiếtkếvàthicông,vậnhànhcáccông trìnhthủylợi,cáccôngtrìnhthủynói chung1.2.Nhữngkiếnthứcvànộidung cơbảntrongnghiệpvụdựbáo thủyvănLũ là hiện tượng nướcsông dâng cao trongkhoảng thơi gian nhấtđịnh, sau đó giảmLụt là hiện tượng ngậpnước do lũ gây ra. Nước lũcó thể tràn bờ, tràn đê, thậmchí vỡ đập, vỡ đê, gây ngậplụt vùng trũng ven sông vànhất là vùng đồng bằng hạlưuÚng là ngập do nướcmưa và thủy triều gây ra. - Do hệ thống đê bao đã cản trở việc tiêu thoát nước mưa ra sông khi có mưa lớn trong nội đồng. Do hệ thống đường giao thông đã cản trở việc tiêu thoát nướcDo hệ thống thoát nướckém khi có mưa lớn trongthành phố.- Do vùng trũng không cóhệ thống thoát nước mưa. - Do triều cường và mưa lớnLũ quét thường xảy ra bất ngờtrên các sông suối miền núi vừavà nhỏ. Lũ lên nhanh, xuốngnhanh, dòng chảy xiết, cuốntheo mọi vật cản trên đường đi.Lũ quét có nhiều bùn cát, đá,cây cối, nhà cửa và có sức tànphá, vùi lấp lớn . Các dạng lũ quét chính- Lũ quét sườn dốc: sinh ra trên sườn dốc 20-35% của các khuvực nhỏ. Lũ xảy ra do mưa to, có tốc độ lớn, thời gian ngắn (thườngvào đêm và sáng), quét mọi thứ trên đường đi. 13- Lũ bùn đá (lũ quét + trượt, sạt lở đất): mang theo nhiềubùn đá, có sức tàn phá khủng khiếp. - Lũ nghẽn dòng: Do vỡ các đập ngăn dòng sông, suối tạm thời do cây cối, rác, bùn cát gây ra (Tự nhiên và con người). - Vỡ đập, đê, hồ chứa, … 14-Trượt lở đất: Xảy ra ở các vùng đồi núi dốc, cáctuyến đường giao thông miền núi, các hệ thống đê,bờ mỏ, các hố xây dựng công trình. Khối lượng từ vàichục đến vài triệu mét khối, tốc độ trượt vài cm/s đến3m/s. Trên sườn đồi, núi có thể trượt xa 0,5-1km. 15- Sạt lở đất: xảyra chủ yếu dọc cácsông suối miềnnúi, cũng xảy ra ởcác bờ, bãi sôngđồng bằng, các bờbiển bị sói mòn domưa bão, dòngchảy lớn, triềucường, nước dângdo bão, vv. 16- Sụt lở đất thường phát sinh dọc sông, các tuyếngiao thông, các tuyến đê đập. 17• Hạnhánlàhiệntượng lượngmưathiếuhụt nghiêmtrọngkéodài, làmgiảmhàmlượngẩm trongkhôngkhívàhàm lượngnướctrongđất, làmsuykiệtdòngchảy sôngsuối,hạthấpmực nướcaohồ,mựcnước trongcáctầngchứa nướcdướiđất.Theotổ chứcKhítượngThếgiới (WMO)hạnhánđược phânra4loại:Hạnkhí tượng,hạnnông nghiệp,hạnthuỷvăn vàhạnkinhtếxãhội. 1.2.2.PhâncấplũLũnhỏlàlũcómựcnướcđỉnhlũthấphơnđỉnhlũtrungbìnhnhiềunăm.Lũvừalàlũcómựcnướcđỉnhlũđạtmứcđỉnhlũtrungbìnhnhiềunăm.Lũlớnlàlũcómựcnướcđỉnhlũcaohơnmứcđỉnhlũtrungbìnhnhiềunăm.Lũđặcbiệtlớnlàlũcóđỉnhcaohiếmthấytrongcácthờikỳquantrắc.Lũlịchsửlàlũcóđỉnhcaonhấttrongcácthờikỳquantrắcvàđiềutrakhảosát. 1.2.3.CẤPBÁOĐỘNGLŨ Mức báo động lũ là mực nước lũ tại một vị trí (trạmthuỷvăn)nàođógâynguyhiểmchosảnxuấtvàđờisốngởkhuvựctrongvàngoàisông. ...