Bài giảng Các sai số trong nghiên cứu dịch tễ học

Xảy ra khi ước lượng (ví dụ: tỷ lệ mới mắc, tye lệ hiện mắc, tử vong) hoặc mối liên quan (RR, OR) sai lệch so với tình huống đúng. Nguồn gốc của sai số có thể là ngẫu nhiên hoặc hệ thống Có thể xuất hiện trong các giai đoạn của nghiên cứu
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Các sai số trong nghiên cứu dịch tễ học CÁC SAI S TRONG NGHIÊN C U D CH T H C Ths Lê Minh H u 31/10/2011 1 M c tiêu 1. Trình bài ư c nh nghĩa và phân lo i các lo i sai s 2. Nêu các bi n pháp kh c ph c sai s 3. Trình bài ư c khái ni m v y u t nhi u, y u t tương tác 4. Nêu bi n pháp kh c ph c y u t nhi u 31/10/2011 2 i cương M t m c ích i u tra d ch t là o lư ng chính xác s xu t hi n b nh (tình tr ng s c kho ). Tuy nhiên vi c o lư ng này không d dàng và có nhi u nguy cơ sai s trong o lư ng. Nhi u n l c dành cho vi c làm gi m thi u các sai s 31/10/2011 3 Ví d : M t nghiên c u nh m xác nh t l SDD trong tr < 5 tu i trong 1 xã. Nhà nghiên c u ch n ng u nhiên 30 tr ti n hành cân n ng và o chi u cao. H nh n th y r ng: S lư ng tr SDD là 12 tr (40%). Nhà nghiên c u không tin tư ng vào k t qu này và ti n hành ch n 30 tr khác, k t qu l n 2 tính ư c t l SDD trong nhóm này là 20%. L n 3, ch n 30 tr cho t l SDD 30%. Gi i thích t i sao có s khác bi t này? 31/10/2011 4 M t nghiên c u nh m xác nh t l và ki n th c ngư i dân v chăm sóc Ung thư vú t i 1 phư ng. Dân s ph n thu c di n ph i kh o xác là 3000 ph n . Nhà nghiên c u thông qua truy n thanh c a xã, p tuyên truy n ngư i dân n tr m y t khám phát hi n ra b nh ung thư vú. Ngoài ra, còn s d ng m t s thơ m i g i c ng tác viên m i các ph n n khám. K t qu có 300 ph n n tr m y t khám b nh, trong ó có 15 ngư i ư c xác nh là k vú. Nhà nghiên c u k t lu n T l ki n th c t t c a ngư i dân v Ung thư vú là 10% T l K vú c a xã này là 15/300=5% K t lu n trên có chính xác không? T i sao? 31/10/2011 5 Các sai s thư ng g p trong thi t k d ch t h c Có các lo i sai s sau: Sai s ng u nhiên Sai s h th ng Nhi u 31/10/2011 6 Sai s ng u nhiên Sai s ng u nhiên là s l ch i do ng u nhiên, may r i, c a m t quan sát trên m t m u so v i giá tr th t c a qu n th 31/10/2011 7 Sai s ng u nhiên Có ba ngu n sai s ng u nhiên chính dao ng v m t sinh h c gi a các cá th , sai s ch n m u sai s o lư ng. 31/10/2011 8 Sai s ng u nhiên Sai s ng u nhiên không bao gi có th lo i b ư c hoàn toàn. Vì: nghiên c u ch có th ti n hành trên m t m u c a qu n th dao ng gi a các cá nhân luôn luôn x y ra không có o lư ng nào hoàn toàn chính xác. 31/10/2011 9 Sai s ng u nhiên Cách kh c ph c: o lư ng c n th n tình tr ng phơi nhi m và tình tr ng s c kho Tăng c m u nghiên c u. 31/10/2011 10 Sai s h th ng Sai s h th ng x y ra khi có khuynh hư ng ưa ra các k t qu sai khác m t cách có h th ng so v i các giá tr th c. 31/10/2011 11 Sai s h th ng Sai s h th ng làm nh hư ng n tính giá tr c a nghiên c u. Các sai s h th ng là: Sai l ch do ch n Sai l ch do o lư ng (hay quan sát) Nhi u 31/10/2011 12 Sai s ch n X y ra khi có m t khác bi t có h th ng gi a các c tính c a nh ng ngư i ư c ch n vào nghiên c u và các c tính c a nh ng ngư i không ư c ch n vào nghiên c u. 31/10/2011 13 Sai s ch n Sai s do tình nguy n: Do h không kho ho c do h c bi t lo l ng v m t tình tr ng phơi nhi m nào ó. Ví d : Ngư i ta bi t rõ là nh ng ngư i ch p nh n l i m i tham gia nghiên c u v nh hư ng c a hút thu c thì khác v i nh ng ngư i không ch p nh n tham gia nghiên c u v các thói quen hút thu c c a h ; nh ng ngư i không tham gia thư ng là nh ng ngư i hút nhi u hơn. 31/10/2011 14 Sai s ch n Sai s không tham gia (không áp ng): Khi chính b nh hay y u t i u tra làm cho ngư i ta không s n sàng tham gia cho nghiên c u. Ví d , trong m t xí nghi p mà ó công nhân phơi nhi m v i formaldehyde, thì nh ng công nhân b au m t nhi u thư ng t r i b công vi c ho c theo l i khuyên c a th y thu c. Nh ng công nhân còn l i ít b nh hư ng và n u nghiên c u c t ngang nơi làm vi c v m i liên quan gi a phơi nhi m v i formaldehyde và b nh au m t r t có th b sai l c. 31/10/2011 15 Sai s o lư ng Sai s o lư ng x y ra khi vi c o lư ng các cá th hay phân lo i b nh ho c tình tr ng phơi nhi m không chính xác. 31/10/2011 16 Sai s o lư ng M t d ng sai s o lư ng c bi t quan tr ng trong nghiên c u b nh ch ng ư c g i là sai s nh l i. Ngoài ra trong sai s o lư ng còn g p các lo i sai s sau: Sai s do d ng c do lư ng sai Sai s do ngư i i u tra (chính ki n c a ngư i i u tra, ...