Bài giảng Chính sách phát triển - Ghi chú Bài giảng 9: Tăng trưởng có tốt cho người nghèo

Bài giảng "Chính sách phát triển - Ghi chú Bài giảng 9: Tăng trưởng có tốt cho người nghèo" trình bày những quan điểm về ngưỡng nghèo và tâm lý thoát nghèo, đo lường tỷ lệ nghèo,... Bài giảng thuộc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright niên khóa 2012-2014.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chính sách phát triển - Ghi chú Bài giảng 9: Tăng trưởng có tốt cho người nghèoChương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Chính sách phát triển Tăng trưởng có tốt choNiên khoá 2012-2014 Ghi chú Bài giảng 9 người nghèo? Chính sách phát triển Ghi chú Bài giảng 9 Tăng trưởng có tốt cho người nghèo?Giảm nghèo là một trong những mục tiêu chính của chính sách phát triển (các mục tiêukhác gồm tạo cơ hội để công dân hiện thực hóa hết tiềm năng của mình, uy tín và bảovệ quốc gia, và các mục tiêu khác). Nghèo có thể được định nghĩa một cách tương đốihay tuyệt đối. Theo nghĩa tuyệt đối, nghèo được xác định như là thu nhập hoặc tiêudùng dưới mức tối thiểu nào đó được xác định trên cơ sở nhu cầu vật chất. Ví dụ,ngưỡng nghèo 1 đô-la/ngày của WB là một nỗ lực để xác định chuẩn nghèo cùng cựctoàn cầu dựa vào những yêu cầu dinh dưỡng tối thiểu. Nhiều ngưỡng nghèo của cácnước, như của Tổng cục thống kê Việt Nam (GSO), là dựa trên ước tính lượng calorietối thiểu mà một người cần hấp thụ để duy trì sức khỏe tốt. Rổ hàng hóa này, thường làcác loại thực phẩm thiết yếu phù hợp với địa phương, được thể hiện bằng giá trị tiền tệ.Sau đó “thành phần phi thực phẩm” được bổ sung vào để phản ảnh chi phí nhà ở,nước, vệ sinh và nhu cầu cơ bản khác. Thường thành phần phi thực phẩm được tínhtoán theo phần trăm của yêu cầu thực phẩm tối thiểu.Khác với phương pháp đo lường nghèo tuyệt đối, ngưỡng nghèo tương đối thể hiệnnghèo tỉ lệ với một số thước đo xu hướng trung tâm. Ví dụ, nghèo ở Anh được địnhnghĩa là thu nhập hộ gia đình thấp hơn 60% thu nhập trung vị. Các thước đo nghèotương đối như vậy có lợi thế điều chỉnh tự động tăng lên khi xã hội trở nên khấm kháhơn. Nó cũng giảm nhu cầu tính toán phức tạp (và khả năng sai sót) thường phát sinhkhi chuyển đổi rổ thực phẩm sang thước đo tiền tệ. Ví dụ, thước đo nghèo dựa vàongưỡng nghèo tuyệt đối là rất nhạy cảm với những thay đổi giá. Giá gạo tăng có thểđưa đến kết quả tăng mạnh số đo nghèo ở Việt Nam, nhưng có thật sự là người dânnghèo hơn không? Nếu họ có thể thay thế gạo bằng thực phẩm khác, thì có lẽ tỉ lệnghèo thực tế không thay đổi nhiều.Một vấn đề nghiêm trọng hơn với ngưỡng nghèo tuyệt đối là nghèo không chỉ là vấn đềcùng cực. Chắc chắn đa số người dân sẽ xem mình là nghèo nếu họ không có đủ tiền đểduy trì khẩu phần ăn lành mạnh. Nhưng đó không phải là tiêu chí duy nhất mà chúngta sử dụng để đo lường phạm vi nghèo. Ngưỡng nghèo ở nước giàu cao hơn nhiều sovới nước nghèo vì mức sống thay đổi theo mức tiêu dùng bình quân. Ngưỡng nghèo ởViệt Nam năm 2010 là 750.000 đồng/người/tháng ở đô thị và 550.000 ở nông thôn.Ngưỡng nghèo ở Mỹ cho một gia đình 4 người (2 người lớn, 2 trẻ dưới 18) là 22.162 đô-la trong cùng năm. Những con số này không phản ánh chi phí sinh hoạt, chúng là hệquả của những quan niệm khác nhau về lượng tiền mà một người cần để thoát nghèo.Jonathan R. Pincus 1Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Chính sách phát triển Tăng trưởng có tốt choNiên khoá 2012-2014 Ghi chú Bài giảng 9 người nghèo?Vì nghèo là tương đối nên chúng ta thường định nghĩa nghèo như là có mức thu nhậphoặc tiêu dùng không đảm bảo mức sống được xem là đủ cho một gia đình hoặc cánhân để tham gia đầy đủ vào cuộc sống cộng đồng. Mặc dù định nghĩa này là không cụ thể,nó bao hàm ý tưởng được chia sẻ rộng rãi là người nghèo bị thiệt thòi vì họ thiếu nguồnlực để sống một cuộc sống được cho là bình thường theo chuẩn địa phương. Ngưỡngnghèo tương đối làm tốt hơn khi đo nghèo theo định nghĩa này, tuy nhiên ngưỡngnghèo tuyệt đối cũng có ích khi đo lường nghèo cùng cực, và do đó nó được sử dụngrộng rãi ở các nước đang phát triển.Cả ngưỡng nghèo tuyệt đối lẫn tương đối đều dùng để suy ra chỉ số tỉ lệ nghèo(headcount poverty index), là phần trăm cá nhân hay hộ gia đình có thu nhập hoặc tiêudùng thấp hơn ngưỡng nghèo:Trong đó q là số người có thu nhập thấp hơn ngưỡng nghèo, và n là tổng dân số. Nócho chúng ta một chỉ báo về thực trạng nghèo (bao nhiêu phần trăm dân số là nghèo)nhưng không cho biết là họ nghèo như thế nào. Vì thế ta cần tỉ lệ khoảng cách nghèo,đo lường độ sâu nghèo. Tỉ lệ khoảng cách nghèo (poverty gap ratio) là tổng tỉ lệ khoảngcách thu nhập của dân số dưới ngưỡng nghèo, chia cho tổng dân số:Trong đó z là ngưỡng nghèo, yi là thu nhập của cá nhân i, q là số người nghèo và n làqui mô dân số. Khoảng cách nghèo lớn có nghĩa là số người có thu nhập hoặc tiêu dùngthấp hơn nhiều so với ngưỡng nghèo là nhiều hơn số người trên ngưỡng nghèo. Haibiểu đồ phân phối trong hình cho thấy ngưỡng nghèo là như nhau nhưng tỉ lệ khoảngcách nghèo là khác nhau.Xét tỉ lệ nghèo và tỉ lệ khoảng cách nghèo trong khu vực, điều đầu tiên chúng ta nhậnbiết là nghèo ở các nước giàu thường là ít hơn khi đo lường theo ngưỡng nghèo tuyệtđối. Các nhà kinh tế do đó cho rằng cách tốt nhất để giảm nghèo là tăng trưởng kinh tế.David Dollar và Art Kraay đăng tải bài viết đầy ảnh hưởng năm 2002 lập luận mạnh mẽrằng các chính sách ngoài tăng trưởng không phải là công cụ giảm nghèo hiệu quả. Tanên dành vài phút cân nhắc bài viết này vì nó có những hàm ý quan trọng đối với cáchsuy nghĩ của chúng ta về giảm nghèo.Jonathan R. Pincus 2Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Chính sách phát triển Tăng trưởng có tốt choNiên khoá 2012-2014 Ghi chú Bài giảng 9 người nghèo?Trong bài nghiên cứu, “Tăng trưởng là TỐT cho người nghèo”, họ cho rằng mối quanhệ giữa tăng trưởng và giảm nghèo là tuyến tính và là 1-1.1 Thu nhập quốc dân tăngmột điểm phần trăm sẽ đi kèm với thu nhập người nghèo tăng một điểm phần trăm.Các tác giả tổng ...