Bài giảng Choáng - ThS.BS Trương Ngọc Hải

Choáng là tình trạng tưới máu cho cơ quan và oxy hoá mô không đầy đủ. Cùng tìm hiểu Bài giảng Choáng của ThS.BS Trương Ngọc Hải để biết được các biểu hiện, nhận định và xử trí khi bị choáng. Hy vọng tài liệu sẽ là nguồn thông tin hữu ích để các bạn có thể bảo vệ tốt cho sức khỏe của mình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Choáng - ThS.BS Trương Ngọc Hải ThS.BS. TRÖÔNG NGOÏC HAÛI KHOA SSÑB – BV CHÔÏ RAÃY CHOAÙNG NG – Ñònh nghóa Laø tình traïng töôùi maùu cho cô quan vaø oxy hoaù moâ khoâng ñaày ñuû (Inadequate organ perfusion and tissue oxygenation) CHOAÙNG NG – Nhaän ñònh vaø Xöû trí ƒ Nhaän ñònh caùc daáu chöùng cuûa töôùi maùu khoâng ñuû (Recognition signs of inadequate perfusion) ƒ Nhaän ñònh nguyeân nhaân ƒ Phuïc hoài töôùi maùu (Restore perfusion) ƒ Taùi ñaùnh giaù ñaùp öùng cuûa bn ƒ Can thieäp phaãu thuaät ÑAËC ÑIEÅM BIEÅU HIEÄN CUÛA CHOAÙNG NG 9 Haï HA: HA taâm thu < 90 mmHg hoaëc HA trung bình < 60 mmHg 9 Da aåm vaø maùt Ngoaïi leä laø (1) da sung huyeát vaø öûng ñoû trong giai ñoaïn sôùm cuûa choaùng phaân boá, vaø (2) daõn maïch ngoaïi bieân trong giai ñoaïn cuoái cuûa choaùng do khoâng theå duy trì ñöôïc caùc cô cheá laøm taêng söùc caûn ngoaïi bieân. 9 Thieåu nieäu – Nhöõng daáu hieäu khaùc cuûa tình traïng giaûm theå tích: nhòp tim nhanh, haï huyeát aùp tö theá, giaûm ñoä caêng da, maát moà hoâi naùch, vaø khoâ nieâm maïc. 9 Thay ñoåi traïng thaùi taâm thaàn 9 Nhieãm toan chuyeån hoùa CHOAÙNG NG – Nhaän ñònh ƒ Töôùi maùu khoâng ñuû ôû da, thaän, heä TKTW ƒ HA taâm thu ¨ nhaän ñònh tre㠃 Maïch, nhòp thôû, xaùo troän tri giaùc ¨ daáu hieäu sôùm ƒ Hct: khoâng trung thaønh – thay ñoåi chaäm, thieáu maùu coù töø tröôùc (Hematocrit unreliable – slow response, pre-existing anemia) Ñaùnh nh giaù vaø Xöû trí ƒ Hoâ haáp: 9 Thôû oxy / thôû maùy 9 PaO2 ≥ 80 mmHg ƒ Tuaàn hoaøn ƒ Coá ñònh – Duy trì töôùi maùu naõo ƒ Ñaët sonde daï daøy (Gastric decompression) ƒ Ñaët sonde tieåu ñeå theo doõi theå tích nöôùc tieåu (Bladder decompression and urinary output) Truyeàn dòch ƒ Dòch ñieän giaûi – ñaúng tröông ƒ Truyeàn nhanh 30 – 60 phuùt 9 Ngöôøi lôùn 1 – 2 lít 9 Treû em 20 ml/ kg ƒ Monitor ñaùp öùng cuûa beänh nhaân 9 Sinh hieäu (Vital Signs) 9 Tình traïng tri giaùc z Theå tích nöôùc tieåu 9 Töôùi maùu ñaàu chi – NL: 50 ml/h 9 Theå tích nöôùc tieåu – TE: 1ml/ kg/h – Infant: 2 ml/ kg/h 9 CVP Æ Hoài söùc khoâng ñaày ñuû?? CHOAÙNG NG – Toùm taét ƒ Muïc tieâu: Phuïc hoài töôùi maùu, oxy hoaù mo⠃ Chaån ñoaùn phaân bieät ƒ Xöû trí – Thôû oxy / thôû maùy – Ñieäu trò xuaát huyeát – Truyeàn dòch – Theo doõi ñaùp öùng cuûa beänh nhaân CHOAÙNG NG PHAÛN VEÄ ANAPHYLAXIS ÑAÏI CÖÔNG ƒ Choaùng phaûn veä laø phaûn öùng dò öùng caáp tính gaây ra bôûi IgE ôû ngöôøi nhaïy caûm ƒ Choaùng phaûn veä coù theå gaây cheát ngöôøi ƒ Xaûy ra trong beänh vieän, phoøng maïch, gia ñình… ƒ Taùc nhaân gaây phaûn veä ña daïng vaø phong phuù Pumphrey RS. Lessons for management of anaphylaxis from a study of fatal reactions. Clin Exp Allergy 2000;30(8):1144-50. PHAÂN LOAÏI QUAÙ MAÃN ( Theo Gell vaø Combs ) TYPE I: Quaù maãn töùc thì, thôøi gian xuaát hieän trong voøng vaøi phuùt TYPE II: Quaù maãn ñoäc teá baøo. TYPE III: Quaù maãn baùn trì hoaõn, 7- 8 giôø sau khi tieáp xuùc dò nguyeân TYPE IV: Quaù maãn trì hoaõn (dò öùng muoän), 48- 72h sau tieáp xuùc dò nguyeân Choaùng phaûn veä thöôøng bieåu hieän ôû type I vaø IV Caàn chuù yù: - Khai thaùc tieàn söû dò öùng tröôùc khi thöïc hieän thuoác - Test laãy da (-) nhöng vaãn coù theå choaùng phaûn veä khi tieâm thuoác, phaûi coù hoäp choáng soác khi tieâm thuoác. CHAÅN ÑOAÙN - Coù beänh söû gaàn gôïi yù coù theå ñöa ñeán choaùng phaûn veä - Laâm saøng : . Bieåu hieän phaûn veä vôùi caùc trieäu chöùng veà hoâ haáp, tim, maïch maùu, da, tieâu hoùa; . Coù tình traïng choaùng: roái loaïn tri giaùc, tuït huyeát aùp, roái loaïn vaän maïch ngoaïi bieân, tím taùi, thieåu nieäu… . Ñaõ loaïi tröø nhöõng nguyeân nhaân gaây choaùng khaùc - Caän laâm saøng vaø caùc xeùt nghieäm sinh hoïc: - RIT ( RadioImmunoassayTest ): döông tính - RAST ( RadioAllergoSorbent Test ) : döông tính, duøng ño IgE ñaëc hieäu - Tryptase: ñònh löôïng, kyõ thuaät môùi, ta chöa laøm - CTM: tyû leä E ( eosinophil ) taêng - C3a, C5a: taêng. J Allergy Clin Immunol 2006;117:391-7. ÑIEÀU TRÒ 1. Adrenaline: thuoác haøng ñaàu trong ñieàu trò choaùng phaûn veä lieàu khôûi ñaàu laø 0,3- 0,5mg (0,3- 0,5ml dd 1/ 1.000 TDD vaø ñöôïc laëp laïi khi caàn ) Taéc ngheõn HH naëng vaø tuït HA: Adrenaline döôùi löôõi 0,5ml dd 1/1000 hoaëc tieâm tónh maïch ñuøi hoaëc caûnh trong 3- 5ml dd 1/10.000 hoaëc bôm qua noäi khí quaûn 3- 5ml dd 1/10.000 ...