Bài giảng Chương 6: Chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước - ThS. Nguyễn Thị Diệu Phương

Bài giảng Chương 6: Chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước - ThS. Nguyễn Thị Diệu Phương hướng đến giới thiệu nguyên nhân hình thành chủ nghĩa tư bản độc quyền; chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước;... Mời các bạn cùng tìm hiểu và tham khảo nội dung thông tin tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chương 6: Chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước - ThS. Nguyễn Thị Diệu Phương Chương6 CHỦNGHĨATƯBẢNĐỘC QUYỀNVÀCHỦNGHĨATƯBẢNĐỘCQUYỀNNHÀNƯỚC ThS:NguyễnThịDiệuPhươngI. CHỦNGHĨATƯBẢNĐỘCQUYỀN1.1.NguyênnhânhìnhthànhCNTBđộcquyềnTheo Lênin: Cạnh tranh tự do nhất định dẫn đến tích tụ, tập trung sản xuất. Tích tụ tập trung sản xuất đến một trình độ nhấtđịnhsẽdẫnđếnđộcquyền.Quátrìnhmangtínhquyluậtnóitrêndiễnra donhữngnguyênnhânchủyếusau:SựpháttriểncủaLLSXdướitácđộngcủa tiến bộ KH KT xuất hiện nhiều ngành SXmới.Cạnhtranhtựdo:dẫnđếnhaixuhướng: + Buộc các nhà TB phải cải tiến kỹ thuật,tăngquymô.+Cácnhàtưbảnnhỏbịphásản,hoặc phải liên kết nhau để đứng vững trong cạnhtranh.Cácxínghiệplớncạnhtranh khốcliệtkhóphânthắngbạinảysinhxu hướngthỏahiệp.1.2.ĐặcđiểmkinhtếcơbảncủaCNTBđộc quyền1.2.1.TậptrungSXvàcáctổchứcđộcquyềnTậptrungSXđếnmộttrìnhđộnhấtđịnhsẽ dẫnđếnđộcquyềnvì: Quymôlớnlàmchocạnhtranhgaygắt hơn, phức tạp hơn dẫn đến khuynhhướngthỏahiệp,liênminh Quyvớinhau. mô lớn nên trong một ngành còn một số ít xí nghiệp, do đó các xí nghiệp dễ dàng thỏa hiệp với nhau.a.Thựcchấtcủađộcquyền:Tổ chức độc quyền là những xí nghiệp lớn hoặc liên minh giữa các xí nghiệp lớn TBCN nắm trong tay phần lớn việc sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hóa, địnhragiácảđộcquyềnvàthulợinhuân độcquyềncao.b.CáchìnhthứccủađộcquyềnCacten(Cartel):Làmộtliênminhđộcquyềnvề:giácả, phân chia thị trường, số lượng hàng hóa sảnxuất...Cácnhàtưbảnthamgia Cacten vẫnđộclậpvềsảnxuấtvàlưuthông. Cacten là một liên minh độc quyền không vữngchắc.CactenpháttriểnnhấtởĐức.Xanhđica(Cyndicate):Làtổchứcđộcquyềnvềlưuthông;mọi việc mua bán do một ban quản trị đảm nhiệm. Họ vẫn độc lập về SX, chỉ mất độclậpvềlưuthông.Mụcđíchcủahọlàthốngnhấtđầumối mua, bán để bán hàng hóa với giá đắt và mua nguyên liệu với giá rẻ. Phát triển nhấtởPháp.Tơrơt(Trust):Làmộthìnhthứcđộcquyềnthốngnhấtcả việcSXvàlưuthôngdướisựquảnlýcủa hộiđồngquảntrị.Cácnhàtưbảnthamgiatơrớttrởthànhcác cổđôngthulợinhuậntheocổphần.Tơrơtđánhdấubướcngoặtvềhìnhthứcvận độngmớicủaQHSXTBCN.NướcMỹlà quêhươngcủatơrơt.Côngxoocxiom:Làhìnhthứcđộcquyềnđangành,tồn tại dươi dạng một hiệp nghị ký kết giữa ngân hàng và công nghiệp để cùng nhau tiếnhànhcácnghiệpvụtàichínhlớnnhư: Pháthànhchứngkhoáncógiá. Phânphốicôngtrái. Đầucơchứngkhoáncógiá ởsởgiao dịch. Hợptácđểthựchiệncácdựánlớn.Thôngthườngđứngđầumộtcôngxoocxiomlà mộtngânhàngđộcquyềnlớn.c.Quanhệgiữađộcquyền(ĐQ)vàcạnhtranhKhihìnhthànhcáctổchứcđộcquyền,cạnh tranhgaygắthơnphứctạphơn.ThờikỳĐQcócácloạicạnhtranhsau:.cạnhtranh cạnhtranh cạnhtranhgiữacáctổ giữacác trong chứcđộc tổchức nộibộ quyềnvới độc cáctổ cácxí quyền chức nghiệp vớinhau độc ngoàiđộc quyềnd)LợinhuậnđộcquyềnvàgiácảĐQ “... độc quyền đem lại lợi nhuận siêu ngạch, nghĩalàmộtmónlợinhuậndưrangoàisố lợi nhuận TBCN bình thường và thông thường trên toàn thế giới” – V. I. Lênin (Toàntập,tập30,tr221).Sựbiểuhiệncủaquyluậtgiátrịvàgiátrị thặngdưtronggiaiđoạnđộcquyền:Quyluậtgiátrịbiểuhiệnthànhquyluậtgiá cảĐQ.GiácảĐQcóhailoại: +GiácảĐQcao:dùngkhibán. +GiácảĐQthấp:dùngkhi mua. Quyluậtgiá trịthặngdưbiểuhiện thành quyluậtlợinhuậnĐQcao:e.BiểuhiệnmớicủaĐQ: Vềhìnhthức: Dosựpháttriểncủalựclượngsảnxuất,khoahọc công nghệ đã diễn ra quá trình hình thành những sự liên kết giữa các độc quyền theo chiềudọcvànganghìnhthànhcácconcernvà conglomerate.+Concern:làtổchứcđộcquyềnđangànhcóhàng trămxínghiệpcóquanhệvớinhữngngànhkhác nhauvàđượcphânbốởnhiềunước.+Conglomerate:làhìnhth ...