Bài giảng chuyên đề Bệnh học: Tăng huyết áp hệ thống động mạch - PGS.TS Nguyễn Phú Kháng (Học viện Quân Y)

Bài giảng chuyên đề "Bệnh học: Tăng huyết áp hệ thống động mạch" cung cấp cho người học các kiến thức về: Khái niệm, phân loại, phân độ..., nguyên nhân, yếu tố nguy cơ, cơ chế bệnh sinh, biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng, một số thể bệnh tăng huyết áp thứ phát thường gặp và điều trị bệnh tăng huyết áp. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng chuyên đề Bệnh học: Tăng huyết áp hệ thống động mạch - PGS.TS Nguyễn Phú Kháng (Học viện Quân Y) BÀI GIẢNG CHUYÊN ĐỀ: BỆNH HỌC: TĂNG HUYẾT ÁP HỆ THỐNG ĐỘNG MẠCH Biên soạn: PGS.TS.Nguyễn Phú Kháng (Học viện Quân Y) 1 MỤC TIÊU CHUYÊN ĐỀ: Sau khi học xong chuyên đề “Bệnh học: Tăng huyết áp hệ thống động mạch”, người học có thể nắm được những kiến thức có liên quan đến căn bệnh này, như: Khái niệm, Phân loại, Phân độ..., Nguyên nhân, Yếu tố nguy cơ, Cơ chế bệnh sinh, Biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng, Một số thể bệnh tăng huyết áp thứ phát thường gặp, và điều trị bệnh tăng huyết áp. 2 NỘI DUNG I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1. Một số khái niệm - Ở người lớn khi đo huyết áp theo phương pháp Korottkof, nếu huyết áp tâm thu ≥ 140mmHg và hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90mmHg thì được gọi là tăng huyết áp hệ thống động mạch. - Hoặc khi đo huyết áp liên tục trong 24 giờ, nếu trung bình huyết áp trong 24h ≥ 135/85mmHg thì được gọi là tăng huyết áp. HA tâm thu + 2 x HA tâm trương Huyết áp trung bình = -------------------------------------- 3 Nếu huyết áp trung bình ≥ 110mmHg được gọi là tăng huyết áp. - Huyết áp hiệu số là hiệu số giữa huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. - Khi huyết áp tăng ≥ 220/120 mmHg gọi là “cơn tăng huyết áp kịch phát”, cơn tăng huyết áp kịch phát có nhiều thể bệnh khác nhau như: + Thể tối cấp. + Thể cấp cứu. + Bệnh não do tăng huyết áp. + Thể ác tính. - Nếu bệnh nhân được điều trị phối hợp ≥ 3 loại thuốc chống tăng huyết áp ở liều trung bình trong 1 tuần lễ mà huyết áp vẫn còn ≥ 140/90 mmHg thì được gọi là “tăng huyết áp kháng trị”. - Khi bệnh nhân tiếp xúc với bác sĩ và nhân viên y tế mà huyết áp tâm thu tăng hơn 20-30 mmHg và hoặc huyết áp tâm trương tăng cao hơn 5-10 mmHg thì được gọi là “tăng huyết áp áo choàng trắng”. 3 2. Tỷ lệ bị bệnh tăng huyết áp - Theo điều tra của GS.TS.Trần Đỗ Trinh (1992), tỷ lệ tăng huyết áp ở Việt Nam là 10,62% dân số, ước tính gần 10.000.000 người; tỷ lệ bị bệnh tăng huyết áp tăng dần theo lứa tuổi; tỷ lệ nam giới bị bệnh cao hơn nữ giới, nhưng đến thời kỳ tiền mạn kinh thì tỷ lệ bị tăng huyết áp của cả hai giới là như nhau. - Tỷ lệ tăng huyết áp của một số nước như sau: Mỹ: 8%; Thái Lan: 6,8%; Portugan: 30%; Chi Lê: 21%; Benin: 14%. 3. Phân loại tăng huyết áp Tăng huyết áp được chia ra làm 2 loại: - Tăng huyết áp tự phát (tiên phát) không rõ nguyên nhân gọi là bệnh tăng huyết áp, chiếm 90- 95% những trường hợp bị tăng huyết áp. - Tăng huyết áp thứ phát (có nguyên nhân) chiếm 5-10% trường hợp bị tăng huyết áp. 4. Phân độ tăng huyết áp Phân độ tăng huyết áp theo “Tổ chức Y tế thế giới - WHO” 1999, ở người ≥ 18 tuổi như sau: Bảng: phân độ tăng huyết áp theo WHO-1999 đối với người ≥ 18 tuổi. Huyết áp và độ tăng huyết áp Huyết áp tâm Huyết áp tâm thu (mmHg) trương (mmHg) Bình thường tối ưu < 120 < 80 mmHg Bình thường < 130 < 85 mmHg Bình thường cao 130-139 85-89 mmHg Tăng huyết áp Độ 1 140-159 và hoặc 90-99 mmHg Độ 2 160 179 và hoặc 100-109 mmHg Độ 3 ≥ 180 và hoặc ≥ 110 mmHg Tăng huyết áp đơn độc tâm thu. > 140 và < 90 mmHg 4 Huyết áp ranh giới giữa bình thường và bệnh lý. 140 - 149 và < 90 mmHg 5. Phân chia giai đoạn tăng huyết áp Căn cứ vào những biến chứng do bệnh tăng huyết áp gây ra để chia ra 3 giai đoạn của tăng huyết áp: - Giai đoạn 1: tăng huyết áp nhưng chưa có biến chứng tổn thương các cơ quan đích. - Giai đoạn 2: tăng huyết áp đã có ít nhất một trong số các biến chứng: + Phì đại thất trái (được chẩn đoán bằng điện tim đồ hoặc siêu âm tim). + Hẹp động mạch đáy mắt. + Protein niệu và hoặc tăng nhẹ creatinin máu khoảng từ 12-20mg/lít. + Mảng vữa xơ ổ động mạch chủ, động mạch đùi hoặc động mạch cảnh. - Giai đoạn 3: bệnh đã gây ra nhiều biến chứng: + Tim: đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, suy tim. + Não: cơn thiếu máu não tạm thời thoáng qua, tai biến mạch máu não, bệnh não do tăng huyết áp. + Mắt: xuất tiết hoặc xuất huyết, kèm theo có hoặc không có phù gai thị. + Thân: creatinin máu > 20mg/l. + Động mạch: phìn ...