Bài giảng Đại cương virus và các virus gây bệnh thường gặp - GV. Lại Tiến Thành

Bài giảng Đại cương virus và các virus gây bệnh thường gặp do GV. Lại Tiến Thành thực hiện nhằm giúp người học trình bày được các đặc điểm, cấu trúc và quá trình nhân lên của virus; trình bày được đặc điểm, khả năng gây bệnh, cách chẩn đoán và phòng bệnh do các virus gây bệnh thường gặp gây nên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Đại cương virus và các virus gây bệnh thường gặp - GV. Lại Tiến ThànhĐẠI CƯƠNG VIRUS VÀ CÁC VIRUS GÂY BỆNH THƯỜNG GẶP GV: Lại Tiến ThànhMục tiêu:1. Trình bầy được các đặc điểm, cấu trúc và quá trình nhân lên của virus2. Trình bày được đặc điểm, khả năng gây bệnh, cách chẩn đoán và phòng bệnh do các virus gây bệnh thường gặp gây nên.ĐẠI CƯƠNG VIRUS1. Định nghĩa Virus lµ mét ®¬n vÞ sinh häc cã kh¶ n¨ng biÓu thÞ nh÷ng tÝnh chÊt c¬ b¶n cña sù sèng víi ®iÒu kiÖn nã t×m thÊy trong tÕ bµo sèng c¶m thô nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù nh©n lªn cña nã.2. Đặc điểm của virus Kích thước 1mm = 106m = 109nm = 1010Å Hình thể Tính đặc hiệu Acid nucleic Tính chất ký sinh Sức đề kháng của virus3. Cấu trúc của virus lõi- Cấu trúc chung vỏ Chất ngưng kết hồng cầu- Cấu trúc riêng Bao ngoài Một số men4. Sự nhân lên của virus Giai đoạn cố định Giai đoạn xâm nhập Giai đoạn che lấp Giai đoạn cấu tạo hạt mới Giai đoạn lắp giáp Giai đoạn giải phóng5. Hậu quả nhân lên của virus Gây hủy hoại tế bào Nhiễm virus tiềm tàng Gây tổn thương tế bào Tạo ra các virus không hoàn chỉnh Kích thích tế bào sinh ra chất chống virus Hình thành tế bào ung thư6. Các phương pháp chẩn đoán• Phânlập virus(trực tiếp)• Chẩn đoán bằng huyết thanh(gián tiếp)7. Phòng và điều trị Không đặc hiệu- Phòng Đặc hiệu- Điều trị Chưa có thuốc đặc chị nên chỉ điều trị triệu chứng là chính: tăng cường sức đề kháng, dùng các thuốc ức chế virusCác virus gây bệnh thường gặp Virus cúm Virus dại Virus viêm gan A Virus viêm gan B Virus bại liệt Virus sốt xuất huyết Virus viêm não NB Virus sởi Virus HIVVirus cúm1. Đặc điểm sinh vật học-H¹t virus cóm h×nh cÇu, ®êng kÝnh 80-120 nm. Cã lâiARN ®èi xøng xo¾n.-Mét chu kú nh©n lªn cña virus cÇn 12 giê.-Virus cóm cã 3 typ A,B,C. C¸c typ cã sù kh¸c biÖt vÒ cÊutróc.- Virus cóm dÔ bÞ tiªu diÖt bëi yÕu tè lý, ho¸ häc: tia töngo¹i, To56oC, c¸c chÊt khö th«ng thêng. Sèng l©u ë nhiÖt®é thÊp -20o ®Õn -70oC2. Khả năng gây bệnh Thêi gian ñ bÖnh: 48h - 4 ngµy, bÖnh dÔ g©y thµnh dÞch. Sau khi m¾c cã miÔn dÞch nhng kh«ng bÒn. §Æc biÖt cÊu tróc kh¸ng nguyªn lu«n thay ®æi nªn rÊt khã phßng b»ng vaccine.3. Chẩn đoán, phòng và điều trịChẩn đoán:- Lấy bệnh phẩm- Nuôi cấy phân lập- Huyết thanh chẩn đoán- Dựa vào triệu chứng lâm sàngPhòng bệnh:- Chưa có vaccine phòng hiệu lực- Cách ly người bệnh, hạn chế tiếp xúc- vệ sinh mũi họngĐiều trị:- Không có thuốc đặc hiệu- Chủ yếu điêù tri triệu chứng Virus dại1. Đặc điểm sinh vật học - Virus rÊt nhá, cã mét chuçi ARN h×nh trô. - Virus cã thÓ ký sinh ë nhiÒu ký chñ, cã tÝnh híng thÇn kinh nªn gÆp nã trong tÕ bµo thÇn kinh, níc bät ®éng vËt bÞ d¹i. - Virus d¹i chia ra lµm 2 lo¹i: + Virus d¹i ®êng phè. + Virus d¹i cè ®Þnh. - Søc ®Ò kh¸ng: + Virus d¹i bÞ bÊt ho¹t bëi ¸nh s¸ng mÆt trêi, tia cùc tÝm, tia X, nhiÖt ®é 600C trong vßng 1 giê, hÇu hÕt c¸c chÊt tÈy röa, chÊt oxy ho¸, xµ phßng ®Æc 20%. + Tuy vËy ë nhiÖt ®é phßng cã thÓ sèng ®îc 1 - 2 tuÇn.2. Khả năng gây bệnh 3. Chẩn đoán, phòng và điều trị ChÈn ®o¸n:- X¸c ®Þnh virus d¹i ë c¸c bÖnh phÈm: níc m¾t, níc bät, dÞch n·o tuû...- Ph©n lËp virus.- NÕu bÖnh nh©n tö vong t×m tiÓu thÓ Negri ë n·o b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö.Phßng bÖnh:- Kh«ng nªn nu«i chã, kh«ng th¶ chã ra ®êng.- Qu¶n lý vµ tiªm vaccine phßng bÖnh d¹i cho chã trªn 3 th¸ng tuæi trë lªn.- DiÖt chã d¹i, gia sóc bÞ chã d¹i c¾n ph¶i giÕt chÕt bá ®i.- Khi vÕt c¾n nguy hiÓm ( vïng ®Çu mÆt cæ, vÕt c¾n s©u) cÇn ®iÒu trÞ dù phßng: Tiªm huyÕt thanh chèng d¹i vµ dïng Vaccin (khi nghi ngê chã d¹i c¾n)- Víi gia sóc c¾n ngêi: + Theo dâi 10-15 ngµy. + NÕu gia sóc ®· bÞ ®Ëp chÕt hoÆc ch¹y mÊt cÇn ph¶i tiªm vaccine phßng d¹i.- Khi ch¨m sãc ph¶i cã trang bÞ b¶o hé nh: mò, m¹ng, quÇn ¸o, g¨ng tay...- Röa tay kü b»ng xµ phßng sau khi ch¨m sãc råi s¸t khuÈn b»ng cån.- C¸c ®å dïng cña ngêi bÖnh cã thÓ ®èt huû hoÆc tÈy trïng, phun thuèc. Virus viêm gan A1. Đặc điểm sinh vật học-Virus viªm gan A h×nh khèi ®agi¸c ®Òu, ®èi xøng, kÝch thíc: 27nm. Lâi cã 1 sîi ARN. ChÕt ë100oC, tia cùc tÝm, d¹ng ®«ng kh«tån t¹i l©u.- Kh¸ng thÓ chèng virus viªm ganA xuÊt hiÖn sím sau khi cã triÖuchøng l©m sµng. 2. Khả năng gây bệnh- Virus viªm gan A: l©y qua ®êng tiªu ho¸ vµo m¸u tíi gan l¸ch thËn vµ nh©n lªn lµm huû ho¹i tÕ bµo nhÊt lµ tÕ bµo gan lµm men gan t¨ng. Virus viªm gan A ®µo th¶i qua ph©n, chÊt th¶i tiÕt ra ngoµi t ...