Bài giảng Dị ứng thuốc và các tác dụng không mong muốn - Ths. Phan Thị Hoa

Cùng nắm kiến thức trong bài giảng Dị ứng thuốc và các tác dụng không mong muốn thông qua việc tìm hiểu các nội dung sau: một vài nghiên cứu về dị ứng thuốc, những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát sinh dị ứng thuốc, cơ chế dị ứng thuốc, cơ chế dị ứng typ I, các biểu hiện lâm sàng của dị ứng thuốc,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Dị ứng thuốc và các tác dụng không mong muốn - Ths. Phan Thị Hoa DỊ ỨNG THUỐC VÀ CÁC TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN Ths. Phan Thị Hoa Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com 1. MỘT VÀI NGHIÊN CỨU VỀ DỊ ỨNG THUỐC Dị ứng thuốc có xu hướng ngày càng gia tăng ở nước ta do việc sử dụng thuốc không đúng chỉ định, nhiều loại thuốc mới ra đời.  Các thuốc đều có thể gây dị ứng đặc biệt là kháng sinh.  Một vài dẫn chứng:  Dị ứng kháng sinh chiếm 25,98%, các loại huyết thanh, vaccin 22,8%, salicylat 10,10%, vitamin các loại 6% (Liên xô cũ).  Tỉ lệ tử vong trong một năm do những tai biến dị ứng thuốc chiếm 1,8% tổng số tử vong (mỹ).  Tỉ lệ dị ứng Penicillin từ 1-10%, trong đó SPV từ10-49 người trên 10 vạn mũi tiêm và nguy cơ gây tử vong là 2/10vạn người (Pháp). Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com CÁC TÁC GIẢ VIỆT NAM  Lê Văn Khang : dị ứng Pnicillin 29,2%, Ampicillin 15,2%, Streptomycin 13%, tetracyclin 10,2% v.v…  Lâm sàng đa dạng: SPV 3,4 %, hội chứng Stevens - Johnson 6%, Lyell 2,5%.  Nguyễn Văn Đoàn: Dị ứng kháng sinh 71,2%, Sunfamid 5,4%, chống viêm non - Steroid 5,3%, huyết thanh – vaccin 4,3% v.v…  Nguyễn Năng An - Phan Quang Đoàn: dị ứng kháng sinh 63,14%, Vitamin 11,6%, thuốc chống lao 6,48%, chống viêm non - Steroid 4,09%, thuốc chống dị ứng và corticoid 3,4%, thuốc nam 2,38%. Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com 2. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát sinh dị ứng thuốc  2.1. Yếu tố thuốc: - Tính chất của thuốc: thuốc là hapten + protein cơ thể = dị nguyên hoàn chỉnh có khả năng kích thích sinh IgE. - Đường vào cơ thể của thuốc: uống, tiêm, bôi, xoa, xông, nhỏ mắt, mũi v.v… đều gây dị ứng. Dùng nhiều thuốc cùng một lúc cũng dễ gây dị ứng.  2.2. Yếu tố người bệnh - Tuổi và giới: Trẻ em bị dị ứng thuốc ít hơn người lớn. Dị ứng thuốc không phụ thuộc tuổi. - Cơ địa atopy: Người có cơ địa dị ứng dễ bị dị ứng thuốc hơn người bình thường. Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com 3. Cơ chế dị ứng thuốc 3.1. Các phản ứng dị ứng được Gell – Coómbs chia thành 4 loại: Loại hình I: Loại hình phản vệ, reagin. - Kháng thể IgE - Dị nguyên: thuốc, hoá chất, bụi nhà, phấn hoa. - Hình thái lâm sàng: HPQ, Dị ứng thuốc, SPV, VMDƯ, mày đay, phù Quincke. Loại hình II: Độc tế bào - Dị nguyên: thuốc - Kháng thể: IgE có sự hoạt hoá của bổ thể - Hình thái lâm sàng: thiếu máu huyết tán, xuất huyết giảm tiểu cầu, chứng giảm bạch cầu hạt. Loại hình III: Phức hợp miễn dịch - Dị nguyên: thuốc, hoá chất, huyết thanh - Kháng thể: IgG, IgM - Hình thái lâm sàng: Lupus ban đỏ, xơ cứng bì, viêm mao mạch dị ứng. Loại hình IV: Dị ứng muộn - Dị nguyên: thuốc, hoá chất,vi khuẩn, nấm mốc. - KT: Lympho bào mẫn cảm - Hình thái lâm sàng: viêm da tiếp xúc, viêm da chàm hoà, sẩn ngứa. Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com 4. Cơ chế dị ứng týp I Dị Nguyên Dị Nguyên Nơi gắn IgE Tổng hợp IgE Mastocyte IL-4/IL-13 Giải phóng mediators Hen phế quản, mày đay, viêm mũi Plasmocyte dị ứng, sốc phản vệ Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com a b Viêm mũi dị ứng, hen suyễn, nổi mề đay… đều do chất gây dị ứng histamine và leukotriene đóng vai trò sinh bệnh. Nhưng bạn có biết histamine và leukotriene từ đâu ra không? - Khi kháng nguyên xâm nhập vào cơ thể, các kháng thể IgE đựoc tạo ra. Những kháng thể này bao quanh Mastcell và basofil phóng thích histamine và leukotriene (hình a). Hình b: (chụp qua kính hiển vi điện tử) Mastcell đang phóng thích histamine và leukotriene. Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com 5. Các biểu hiện lâm sàng của dị ứng thuốc  5.1. Sốc phản vệ: là một dạng của phản ứng dị ứng typ nhanh phát sinh khi có sự xâm nhập lần thứ 2 của DN vào cơ thể.  Đặc điểm: hạ HA, hạ thân nhiệt, truỵ tim mạch, tăng tính thấm thành mạch và co thắt cơ trơn. - Nguyên nhân: Các loại thuốc, thức ăn, côn trùng. - Cơ chế gây bệnh: Histamin và các chất trung gian hoá học tác động. • Hệ tim mạch: gây giảm mạch: hạ HA • Hệ hô hấp: co phế quản - nghẹt thở • Hệ thần kinh: co mạch não: đau đầu, hôn mê • Hệ tiêu hoá: - Tăng nhu động ruột, tăng xuất tiết - Rối loạn vận động cơ tròn: đải, ỉa không tự chủ • Ngoài da: Mày đay, mẩn ngứa • Triệu chứng chia 3 mức độ: nhẹ, trung bình, nặng. - Điều trị: Theo thông tư 08 – BYT ngày 04-5 –1999. Tài Liệu Bạn Đang Xem Thuộc Về Ycotruyen.com 5.2. Mày đay: là triệu chứng hay gặp nhất của dị ứng thuốc - Nguyên nhân: các loại thuốc - Triệu chứng: là những nốt sẩn phù nổi gờ trên mặt da , màu đỏ, chắc, kích thước ...