Bài giảng Giải phẫu học và sinh lý mắt - TS. Lê Minh Lý

Bài giảng Giải phẫu học và sinh lý mắt được biên soạn với mục tiêu giúp các bạn học có thể mô tả cấu trúc của nhãn cầu; nêu được các thành xương hốc mắt; phân tích cấu tạo và vai trò của phim nước mắt; liệt kê các nhánh động mạch nuôi dưỡng hốc mắt;...Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Giải phẫu học và sinh lý mắt - TS. Lê Minh LýGIẢI PHẪU HỌC VÀ SINH LÝ MẮT Ts. Lê Minh Lý Mục tiêu bài giảng:• Mô tả cấu trúc của nhãn cầu• Nêu được các thành xương hốc mắt.• Phân tích cấu tạo và vai trò của phim nước mắt.• Liệt kê các nhánh động mạch nuôi dưỡng hốc mắtH1.Sơ đồ cắt dọc nhãn cầu và hốc mắt 1. NHÃN CẦU:Nhãn cầu có thể tích 6,5 ml (khoảng 1/6 thể tích hốcmắt), nặng 7,5 gm , chu vi 75 mm, đường kính trước sau24 mm. Nó được cấu tạo bởi 3 lớp vỏ bọc chứa đựngcác môi trường trong suốt bên trong: lần lượt từ trước rasau đó là thủy dịch, thủy tinh thể và pha lê thể. Màng xơbọc ngoài có nhiệm vụ che chở, gồm có giác mạc (1/6chu vi trước) và củng mạc (5/6 còn lại). Nơi củng mạc vàgiác mạc gặp nhau gọi là rìa giác củng mạc. Màng mạchmáu giữa gồm có hắc mạc, thể mi, và mống mắt gọichung là màng bồ đào. Nó cung cấp dinh dưỡng phầnlớn cho những lớp khác. Lớp trong cùng là võng mạc. 1.1. Các lớp màng bọc1.1.1. Màng bọc ngoài: 1.1.1. Giác mạc: Gíác mạc là phần trước nhất của lớp bọc ngoài, trong suốt. Đó là mặt khúc xạ chính của mắt, chiếm 2/3 công suất khúc xạ của toàn bộ nhãn cầu, khoảng 43 D ở mặt trước giác mạc. Bán kính độ cong mặt trước là 7,8 mm, mặt sau là 6,6 mm. Vì mặt sau cong hơn mặt trước nên bề dày giác mạc ở trung tâm (0,5 mm) mỏng hơn ở ngoại vi (0,74- 1 mm). Giác mạc có đường kính ngang là 11,6 mm, dọc là 10,6 mm, chỉ 1/3 giữa giác mạc là sử dụng cho khúc xạ. Gíác mạc tương đối lớn lúc mới sinh, đạt kích thước trưởng thành 2 năm sau.H3: Thiết đồ giác mạc cắt ngang dưới kính hiển vi thường 1.1.2. Củng mạc:Lớp sợi có vai trò chính bảo vệ nhãn cầu.Dày nhất ở cực sau (1- 1,35 mm), khoảng1 mm tại chổ nối với giác mạc, trở nênmỏng hơn ở xích đạo 0,4-0,6 mm và mỏngnhất tại chổ bám của cơ khoảng 0,3 mm.Nó có màu trắng đục do cấu tạo của cácsợi đan chéo nhau và có kích thước khácnhau, có độ ngậm nước cao hơn so vớigiác mạc (68% là nước) . 1.1.3. Rìa củng giác mạc:• Rìa là vùng chuyển tiếp rộng 1 mm ở ngoại vi giác mạc. Đó là vùng nối kết giữa biểu mô lát tầng của giác mạc và biểu mô hình trụ của kết mạc nhãn cầu. Tương tự như những vùng chuyển tiếp biểu mô khác đây là một vùng dễ có xu hướng xảy ra ung thư tại chổ (carcinoma in situ). Kết mạc rìa cũng có nhiệm vụ cho sự tái sinh của lớp biểu mô giác mạc bị mất đi. Ngoài ra nó còn chứa nhiều tế bào của hệ thống miễn nhiễm: bạch cầu đa nhân, lympho bào, đại thực bào, sắc tố bào và tương bào.H4. Hình minh hoạ vùng tiếp nối giữa giác mạc và củng mạc Biểu mô và Màng Descemet Kết và nội mô màng Lớp sắc mạc Bowmann tố Bao và biểu mô Ống Schlemm Mạch máu Thủy thượng củng tinh thể mạc Cơ thẳng Dây chằng Zinn 1.1.2. Màng bồ đào1.1.2.1. Mống mắt: Mống mắt ở phía trước, là màng chắn sáng điều chỉnh lượng ánh sáng vào phần sau nhãn cầu, màu sắc mống mắt thay đổi tùy theo chủng tộc, theo từng cá nhân1.1.2.2. Thể mi: Thể mi nối tiếp với mống mắt, là vùng gồ lên của màng bồ đào, bên cạnh cấu tạo mạch máu dồi dào (cung động mạch mống mắt lớn và nhánh nối động mạch mi trước và mi dài sau), thể mi có ba chức năng: điều tiết, sản xuất thủy dịch và đường thoát bồ đào củng mạc.1.1.2.3. Hắc mạc: Hắc mạc là lớp mô mỏng chứa sắc tố và mạch máu cung cấp dinh dưỡng cho lớp ngoài võng mạc. Chiều dày thay đổi từ 0,1mm phía trước đến 0,22mm ở phía sau. 1.1.3. Võng mạc Võng mạc là màng thần kinh, nằm ở mặt trong củngmạc, màu hồng nhạt, trong suốt. Võng mạc có 2 phần:Phần trước gọi là võng mạc vô cảm chỉ dày 0,1mm.Phần sau gọi là võng mạc hữu cảm, rất nhạy với cảmgiác ánh sáng, dày khoảng 0,5mm.Dinh dưỡng: Võng mạc tiêu thụ oxygen cao nhất trênmột đơn vị cân nặng so với bất kỳ mô nào trong cơ thể,nên có 2 hệ thống tuần hoàn phục vụ yêu cầu này: 1/3ngoài được cung cấp bởi tuần hoàn hắc mạc, còn 2/3trong nhận nuôi dưỡng từ tuần hoàn võng mạc.H6: Cấu tạo các lớp võng mạc 1.2. Các môi trường trong suốt1.2.1. Thuỷ dịch:Thủy dịch chứa trong khoảng không gian giới hạn bởi mặt sau giác mạc và mặt trước thể mi và thủy tinh thể. Khoảng này được mống mắt ngăn ra làm hai 2 phòng: tiền phòng phía trước mống mắt có thể tích 0,25ml và hậu phòng phía sau mống có thể tích 0,06ml 1.2.2. Thuỷ tinh thể Thủy tinh thể là thấu kính 2 mặt lồi, mặt saucó bán kính độ cong là 6mm, mặt trước 10mm,bờ tròn ở xích đ ...