Bài giảng Hệ thống canh tác

Vị trí, vai trò của môn hệ thống canh tác trong phát triển nông nghiệp Việt Nam Bối cảnh sản xuất nông nghiệp ở nước ta. Giai đoạn 1975 – 1985: Sau thống nhất đất nước, chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam lúc bấy giờ theo học thuyết phát triển kinh tế của chủ nghĩa Mác – Lênin, …
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Hệ thống canh tácBài giảng Hệ thống canh tác http://sinhviennonglam.comChương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HỆ THỐNG VÀ HỆ THỐNGCANH TÁC.1 Vị trí, vai trò của môn hệ thống canh tác trong phát triển nông nghiệp Việt Nam.1.1 Bố i cảnh sản xuất nông nghiệp ở nước ta. Giai đoạn 1975 – 1985: Sau thống nhất đất nước, chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam lúc b ấygiờ theo học thuyết phát triển kinh tế của chủ nghĩa Mác – Lênin, nông dân phảilàm ăn theo phương thức tập thể với sự ra đời hàng loạt tập đoàn sản xuất, hợptác xã nông nghiệp. Mục tiêu của sản xuất là tự túc lương thực và cố gắng xóabỏ tầng lớp bóc lộ t trong nông thôn, thông qua bình quân ruộng đất rồi tiến lênsản xuất lớn xã hội chủ nghĩa. Phương án sản xuất được xây dựng dựa theo kếhoạch phát triển kinh tế tập trung có sự chỉ đạo từ cấp trên giao xuống. Kháiniêm về nông dân cá thể không được công nhận lúc bấy giờ. Theo chiến lượcnày, sản xuất lúa có tăng nhưng không theo kịp đà tăng dân số (khoảng 2,3%mỗi năm). Thêm vào đó, vai trò chủ đạo của nông dân không còn, nông dân tiêntiến không còn phát huy được khả năng của mình. Giai đoạn 1986 đến nay: Qua thực tiễn quan hệ sản xuất lúc bấy giờ bộc lộ yếu kém, nền kinh tế trìtrệ. Nhận thức được vấn đề này, từ Đ ại hộ i ĐSC Việt Nam lần thứ VI năm 1986,Đảng và Chính phủ bắt đầu có những thay đổi về chính sách quản lý nôngnghiệp. Nghị quyết 10 về khoán hộ, giao quyền sử dụng đ ất lâu dài, kinh tếnhiều thành phần, công nhận vai trò của nông dân cá thể, cho vay tín d ụng,chính sách thị trường hóa mua bán nông sản phẩm vật tư nông nghiệp, chínhsách giá cả, chính sách xuất khẩu... cùng các yếu tố khác như nhiều tiến bộ kỹthuật được áp dụng trong lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng các công trình thủy lợigiúp tăng diện tích tưới tiêu chủ động, khai hoang phục hóa các diện tích đấtchưa sử dụng đưa vào canh tác. Chính các yếu tố này, nhất là việc thay đổinhanh chóng và cơ bản về các chính sách nông nghiệp phù hợp đã giúp ViệtNam tăng nhanh sản lượng lương thực, nhất là lúa ở đồng bằng sông Cửu Long,thậm chí bắt đ ầu xuất khẩu gạo từ năm 1989 với số lượng hơn 1,6 triệu tấn. Giảiquyết cơ bản đ ược bài toán lương thực tồn tại từ nhiều năm trước đó và trởthành một trong những quốc gia đ ứng đầu về xuất khẩu một số mặt hàng nôngsản. Thành tựu này đã làm kinh ngạc và thay đ ổi suy nghĩ, cách nhìn về V iệtNam của cả thế giới. Tuy có nhiều thành tự trong nông nghiệp nhưng đến nay vẫn có khoảng70-80% dân số Việt Nam sống nhờ vào cây lúa. Ở Miền Bắc, hướng nghiên cứuchú trọng cho nông dân sản xuất lúa phải chống chịu tốt với điều kiện khắcnghiệt của môi trường như nhiệt đ ộ thấp, hạn và bão, diện tích canh tác thấp.Sản xuất lương thực ở Tây Nguyên và Duyên hải Trung bộ cũng thường gặp trởngại lớn về nước tưới và các đầu tư khác. Cố gắng để mở rộng sản xuất lúa ởnhững vùng này thường đi đôi với các tác hại môi trường như tàn phá rừng, tồn Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường Tp. Hồ Chí MinhBài giảng Hệ thống canh tác http://sinhviennonglam.comdư các loại hóa chất và thuốc trừ sâu, suy thoái nguồn tài nguyên nước, đất bịxóa mòn và suy kiệt… Ở vùng đồng gằng sông Cửu Long, điều kiện sản xuất cóthuận lợi hơn. Nhưng độc canh cây lúa của nông dân ở đồng gằng sông CửuLong chỉ không đói chứ không giàu. Nông dân ở Miền Băc và Miền Trung đ ộccanh cây lúa có xu hướng nghèo đi, những nông dân biết đa d ạng hóa trong sảnxuất thì có thu nhập khá hơn..1.2 Vị trí, vai trò của môn hệ thống canh tác trong phát triển nông nghiệp Việt N am Hệ thống canh tác thích hợp là một trong những yếu tố quan trọ ng đểnghiên cứu, phát triển và hoàn thiện hệ thống nông nghiệp hiện đang được nhiềunước trên thế giới quan tâm nghiên cứu. Việc nghiên cứu hệ thống canh tác hợplý cho từng vùng sản xuất nông nghiệp đã có vai trò tích cực trong việc tận d ụnghợp lý các nguồn lực tự nhiên, khí hậu, đất đai, cây trồng và các nguồ n lực kinhtế xã hội: lao động, vật tư, kỹ thuật, tập quán sản xuất… nhằm tăng năng suấtcây trồng, vật nuôi, giúp nông dân tăng sản lượng nông nghiệp, tăng thu nhập,cải thiện đời sống và kinh tế hộ gia đình. Chiến lược phát triển nông nghiệp Việt Nam theo quan điểm mới, đặt vấnđề nâng cao thu nhập ở nông thôn b ằng cách sử dụng đ ất đai có hiệu quả theo lợithế so sánh tương đối từng vùng sinh thái. Nông nghiệp phải được đa d ạng hóađể vừa thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng trong nước vừa đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Mỗi vùng sinh thái nông nghiệp ở nước ta có những đặc điểm về đ iềukiện sinh thái khác nhau và thích hợp với những hệ thống sản xuất, cây trồng vậtnuôi khác nhau. Mỗi vùng có thể chia thành những tiểu vùng nhỏ. Chính sách mới của nước ta hiện nay đã chấp nhận đa dạng hóa trong sảnxuất nông nghiệp và chiến lược phát triển nông nghiệp của Việt Nam là đặttrọng tâm vào phá ...