Bài giảng Hoạt động thể lực ở người cao tuổi - BS.ThS. Ngân Thị Hồng Anh

Bài giảng Hoạt động thể lực ở người cao tuổi của BS.ThS. Ngân Thị Hồng Anh bao gồm những nội dung về định nghĩa, lợi ích của hoạt động thể lực với người cao tuổi; cách tập luyện cho người cao tuổi khỏe mạnh; cách nâng cao luyện tập thể lực cho người cao tuổi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Hoạt động thể lực ở người cao tuổi - BS.ThS. Ngân Thị Hồng AnhHOẠT ĐỘNG THỂ LỰC Ở NGƯỜI CAO TUỔI Bs. Ths Ngân Thị Hồng Anh Khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện Lão khoa TW TÓM TẮT1. Định nghĩa2. Lợi ích của HĐTL3. Vấn đề4. Hướng dẫn tập luyện cho người cao tuổi khỏe mạnh5. Tập luyện cho một số trường hợp đặc biệt6. Làm thể nào để nâng cao luyện tập thể lực cho người cao tuổi ĐẠI CƯƠNG• Là tất cả các hoạt động thực hiện trong cuộc sống hàng ngày không chỉ đơn thuần là các hoạt động thể thao• Bao gồm- Hoạt động nghề nghiệp: cấy, làm vườn, khuân vác- Các hoạt động đời thường: đi lại, lau nhà, cắt tỉa cây…- Hoạt động thể thao giải trí: chạy, chơi cầu lông, bơi, đi bộ( là tiêu chuẩn để loại trừ thiếu HĐTL)• Tiêu hao năng lương hơn mức nghỉ ngơi• Có đặc trưng: Cường độ, thời gian và tính đều đặn• Hiệu quả sinh lý tác động tới sức khỏe khác nhau giữa: thời gian tập ngắn- cường độ cao và cường độ trung bình – kéo dài. SINH LÝ CỦA TẬP LUYỆN• Hệ cơ xương khớp là trung tâm của HĐTL: trong đó co cơ là nền tảng- Chuyển năng lượng sinh học thành hoạt động cơ học bên ngoài( cử động) do cấu trúc, sinh lý hoạt động cơ• Vai trò của các cơ quan khác: nội tiết, hệ tim mạch- hô hấp( cung cấp Oxy, khối mỡ, gan• Tùy thuộc vào loại sợi cơ:• - Sợi trắng chuyển hóa yếm khí: các HĐTL: nhanh, mạnh( tùy thuộc vào bản chất sợi cơ- Sợi đỏ Chuyển hóa hiếu khí: các HĐ kéo dài( bài tập hiếu khí)• HĐTL dẫn tới thích nghi của tim phổi: tăng thể tích lưu thông, tăng nhịp thở, tăng cung lượng tim( Tăng thể tích tống máu và tăng nhịp tim) SINH LÝ CỦA TẬP LUYỆN• Tiêu thụ Oxy tối đa: VO2max là khả năng tối đa phân phối và vận chuyển oxy từ máu và khả năng tiêu thụ Oxy của cơ trong một đơn vị thời gian (ml/phút/kg), tại thời điểm đạt VO2max: nhịp tim tối đaVO2max: xác định ngưỡng hiếu khí Cường độ tậpCÂN BẰNG NĂNG LƯỢNG Cung cấp Tiêu hao HĐTL 20% Điều nhiệt 10% Chuyển hóa CB 70% ĐO MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG THỂ LỰC• Đo mức độ tiêu thụ Oxy tối đa( VO2max)• Test dưới mức tối đa• Bộ câu hỏi mức độ hoạt động thể lực IPAQ( International physical activity questionnaire) 1 MET: mức độ tiêu thụ Oxy khi nghỉ ngơi 1MET= 3,5 ml/kg/phút Ngủ 0,9 MET Đi bộ 3 MET Nội trợ 2 MET Tiêu hao năng lượng 1 MET= 3,5 ml/kg/phút Tập tạ 3 METChạy 10-12 MET Yoga 3 MET Những yếu tố ảnh hưởng đến HĐTL ở người cao tuổiGiảm mức tiêu thụ ô xy tối đa khi có tuổi (VO2 max)Thay đổi của hệ cơ-xương- khớp, thành phần cơ thể và hormon GH, AEDHGià hóa của hệ hô hấp, tim mạchCác yếu tố khác Giảm VO2 max theo tuổi10% / 10 năm( Vai trò 50quan trong do giảm nhịp tim 45tối đa do QT già hóa nhưng 40có thể thay đổi bằng cách 35tập luyện. 30 25Sự suy giảm này phụ thuộc 20vào hoạt mức độ HĐTL của 15 10cá thể 5Những người thường xuyên 0HĐTL thì chỉ giảm 5%/ 10 20 30 40 50 60 70 80năm(Heath, J. Appl. Physiol., 1981) Giảm VO2 max theo tuổiVO2 max = 35 à 45 ml/Kg/phút ở độ tuổi 3018 à 20 ml/Kg/min khi 80 tuổiNgưỡng phụ thuộc sấp sỉ 15 ml/Kg/minNếu tăng VO2 max được 3-4 ml/Kg/phút có thể đẩy lùi được hơn 5 năm phải sống phụ thuộc (Shephard, 1991) GIÀ HÓA CƠKhối cơ có tính chất quyết định tới hoạt động thể thể lực- Teo cơ: 50% khối cơ giảm từ độ tuổi 20 đến 80 tuổi (Tzankoff, J. Appl. Physiol., 1978) do sự thay thế bởi tổ chức mỡ và tổ chức liên kết, suy giảm đặc biệt là sơi IIb ( Seals, J. Appl. Physiol.,1984)- Mức độ teo cơ phụ thuộc vào mức độ HĐTL và cung cấp Protein GIÀ HÓA CƠ- Giảm khối cơ dẫn tới giảm lực cơ 10- 15%/10 năm (Bonnefoy, Eur. J.Appl. Physiol., 1988)- 2/3 phụ nữ và 1/4 nam trên 70 tuổi không thể nâng được vật nặng 4 Kg (Sandstead, Am. J. Clin. Nutr., 1967)- Thay đổi khác:+ Co cơ: tăng TG tiềm tàng, tăng thời gian nghỉ, chóng mệt+ Tuyển chọn VĐ: giảm số đơn vị VĐ từ trên 60 tuổi(Booth, Med. Sci. Sport Exerc., 1984)+ Giảm mao mạch trong cơ và HĐ ti lạp thể GIÀ HÓA HỆ HÔ HẤP• Teo cơ hô hấp  sức mạnh cơ hô hấp thể tích lồng ngực  độ dãn nở phổi dung tích sống,  50% khả năng thông khí tối đa (140 l/min à 20 ans, 65 l/min à 70 ans) CÁC YẾU TỐ KHÁC- Ảnh hưởng do các giai đoạn bệnh : Trực tiếp: bệnh tim mất bù, viêm phổi, gẫy xương, Str ...