Bài giảng Kháng nguyên trình diện kháng nguyên

Bài giảng Kháng nguyên trình diện kháng nguyên với mục tiêu nêu được khái niệm của kháng nguyên, bản chất và đặc tính của kháng nguyên; nêu được đặc điểm của các con đường xử lý kháng nguyên; trình bày được quá trình xử lý kháng nguyên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Kháng nguyên trình diện kháng nguyên KHÁNG NGUYÊNTRÌNH DIỆN KHÁNG NGUYÊNMục tiêu:1. Nêu được khái niệm của kháng nguyên, bản chất vàđặc tính của kháng nguyên2. Nêu được đặc điểm của các con đường xử lý khángnguyên.3. Trình bày được quá trình xử lý kháng nguyên. Khái niệm kháng nguyênKháng nguyên (antigen) là những phân tử lạhoặc vật lạ, thường là các protein, khi xâm nhậpvào cơ thể chủ thì có khả năng kích thích cơ thểchủ sinh ra các đáp ứng miễn dịch đặc hiệuchống lại chúng. Bản chất của kháng nguyên- Thường là protein, nhưng cũng cú thể làpolysaccharide, lipid phức tạp, một số gốc hoỏ chấtđơn giản (hapten).- Cỏc hapten muốn kớch thớch cơ thể sinh ra ĐƯMDthỡ phải kết hợp với một protein (cú thể là protein củacơ thể chủ), protein đú được gọi là protein tải (carrierprotein). Đỏp ứng miễn dịch sinh ra cú tớnh đặc hiệuvới phần khỏng nguyờn khụng phải là protein. Đặc tính của kháng nguyên Tớnh sinh miễn dịch và tớnh khỏng nguyờnTớnh sinh miễn dịch và tớnh khỏng nguyờn là hai phạm trự liờn quan đếnnhau nhưng khỏc hẳn nhau.- Tớnh sinh miễn dịch (immunogenicity) là khả năng kớch thớch sinh rađỏp ứng miễn dịch dịch thể hoặc đỏp ứng miễn dịch qua trung gian tế bàođặc hiệu với khỏng nguyờn: Tế bào B + Khỏng nguyờn  Đỏp ứng miễn dịch dịch thểTế bào T + Khỏng nguyờn  Đỏp ứng miễn dịch qua trung gian tếb àoVới ý nghĩa này chỳng ta cú thể gọi cỏc khỏng nguyờn dưới một tờn khỏcchớnh xỏc hơn là chất sinh miễn dịch (immunogen).- Tớnh khỏng nguyờn (antigenticity) là khả năng kết hợp một cỏch đặc hiệucủa khỏng nguyờn với cỏc sản phẩm cuối cựng của cỏc đỏp ứng trờn (tức làvới khỏng thể trong đỏp ứng miễn dịch dịch thể hoặc cỏc thụ thể của tế bàolympho T dành cho khỏng nguyờn trong đỏp ứng miễn dịch qua trung giantế bào). Đặc tính của kháng nguyên Tính đặc hiệu của kháng nguyên- Tớnh đặc hiệu của khỏng nguyờn là khả năng một khỏng nguyờn cú thể kếthợp đặc hiệu với cỏc thành phần của đỏp ứng miễn dịch do chớnh khỏngnguyờn đú kớch thớch tạo ra.Tớnh đặc hiệu của khỏng nguyờn phụ thuộc và hai yếu tố:+ Cấu trỳc đặc hiệu của khỏng nguyờn – hay cũn gọi là cỏc quyết định khỏngnguyờn+ Khả năng nhận biết đặc hiệu của cỏc tế bào lympho tỳc chủ thụng qua cỏcthụ thể bề mặt.- Cỏc tế bào miễn dịch khụng phản ứng với hoặc khụng nhận diện toàn bộphõn tử khỏng nguyờn mà chỳng chỉ nhận diện những vị trớ nhất định trờnphõn tử khỏng nguyờn. Những vị trớ đú được gọi là cỏc epitope hay cỏcquyết định khỏng nguyờn.- Quyết định khỏng nguyờn là những vựng hoạt động về phương diện miễndịch của một khỏng nguyờn cú thể kết hợp một cỏch đặc hiệu với cỏc thụ thểdành cho khỏng nguyờn ở trờn bề mặt tế bào lympho hoặc với khỏng thể do tếbào lympho B tiết ra. Đặc tính của kháng nguyên Tính đặc hiệu của kháng nguyên- Một phõn tử khỏng nguyờn cú thể cú nhiều quyết định khỏng nguyờn giốnghoặc khỏc nhau. Cơ thể chủ cú khả năng sinh ra từng loại đỏp ứng miễn dịchriờng cho từng loại quyết định khỏng nguyờn theo kiểu “nồi nào vung ấy”.Vỡ vậy gọi là đỏp ứng miễn dịch đặc hiệu.+ Khỏng nguyờn cú chỉ một loại quyết định khỏng nguyờn (cú thể là nhiềuquyết định khỏng nguyờn nhưng chỳng giống hệt nhau) thỡ được gọi làkhỏng nguyờn đơn giỏ.+ Khỏng nguyờn cú từ hai quyết định khỏng nguyờn khỏc nhau thỡ gọi làkhỏng nguyờn đa giỏ.+ Giữa cỏc phõn tử khỏng nguyờn khỏc nhau cú thể cú một số quyết địnhkhỏng nguyờn giống nhau, được gọi là quyết định khỏng nguyờn phản ứngchộo.Kháng nguyên đơn giá và đa giá Một số loại kháng nguyên Khỏng nguyờn nhúm mỏuTrờn bề mặt hồng cầu người cú nhiều loại khỏngnguyờn khỏc nhau. Cho đến nay, người ta đó xỏcđịnh được 20 hệ thống nhúm mỏu khỏc nhau, vớikhoảng trờn 200 khỏng nguyờn trờn bề mặt hồng cầungười. Một số hệ thống nhúm mỏu quan trọng gồmcú hệ ABO, hệ Rh, hệ Lewis, hệ MNS, hệ P, hệ Kell,hệ Duffy, hệ Kidd. Trong số đú, hệ ABO và hệ Rhcú tầm quan trọng hơn cả Một số loại kháng nguyên Cỏc khỏng nguyờn vi sinh vật- Cỏc khỏng nguyờn vỏ vi khuẩn thường cú bản chất làpolysaccharide- Cỏc khỏng nguyờn lụng vi khuẩn cú bản chất là protein.- Cỏc khỏng nguyờn ngoại tế bào của vi khuẩn (ngoại độc tố,enzyme …) cũng cú bản chất là protein.- Cỏc khỏng nguyờn virus cú thể ở bề mặt (capsid) hoặc ở bờntrong. Tuỳ theo tớnh đặc hiệu của cỏc khỏng nguyờn này, cú thểphõn định được cỏc nhúm virus, cỏc type virus và cỏc type phụ củavirus. Vớ dụ, khỏng nguyờn nucleoproteic (NPA) là khỏng nguyờnchung cho tất cả cỏc virus pox. Một số virus cú khả năng thay đổikhỏng nguyờn bề mặt, tạo ra cỏc type phụ.Kháng nguyên phù hợp tổ chức (kháng nguyênhoà hợp mô): C ấu tr úc- Trong tất cả các loài thì locus MHC có hai nhóm generất đa kiểu hình được gọi là các gene MHC lớp I và lớpII. Các gene này lần lượt mã hoá cho các phân tử MHClớp I và lớp II có chức năng trình diện các peptide chocác tế bào T nh ...