Bài giảng kinh tế : Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở Việt Nam

Tham khảo sách bài giảng kinh tế : những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở việt nam, kinh tế - quản lý, luật phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng kinh tế : Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở Việt Nam TRƯỜNG............................... KHOA………………………. BÀI GIẢNGLuật kinh tế 1CHƯƠNG I - NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ LUẬT KINH TẾ Ở VIỆT NAM1.1- LUẬT KINH TẾ THEO QUAN NIỆM TRUYỀN THỐNG. Luật kinh tế là tổng hợp các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành để điềuchỉnh các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình quản lý kinh tế và trong quátrình sản xuất kinh doanh giữa các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế với các tổchức kinh tế XHCN hoặc giữa các tổ chức xã hội chủ nghĩa với nhau nhằm thựchiện nhiệm vụ kế hoạch của nhà nước giao.Đối tượng điều chỉnh:- Các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình quản lý kinh tế giữa các cơ quanquản lý nhà nước về kinh tế với các tổ chức kinh tế xã hội chủ nghĩa.- Các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh giữa các tổchức kinh tế XHCN với nhau.=> Đối tượng điều chỉnh của luật kinh tế là những quan hệ kinh tế vừa mang yếu tốtài sản vừa mang yếu tố tổ chức kế hoạch.Những yếu tố này thể hiện trong các nhóm quan hệ ở mức độ khác nhauCụ thể:- Trong nhóm quan hệ quản lý kinh tế:Yếu tố tổ chức kế hoạch là tính trội còn yếu tố tài sản không đậm nét vì trong quanhệ lãnh đạo yếu tố tài sản chỉ thể hiện ở những chỉ tiêu pháp lệnh mà nhà nước cânđối vật tư tiền vốn cho các tổ chức kinh tế XHCN để các tổ chức kinh tế này thựchiện nhiệm vụ kế hoạch của nhà nước giao.- Trong nhóm quan hệ ngang:Yếu tố tài sản lại thể hiện rõ nét còn yếu tố tổ chức kế hoạch mờ nhạt hơnYếu tố tổ chức kế hoạch trong quan hệ ngang chỉ thể hiện ở chỗ:+ Nhà nước bắt buộc các đơn vị kinh tế có liên quan phải ký kết hợp đồng kinh tế. 2+ Khi ký kết hợp đồng kinh tế phải dựa vào chỉ tiêu pháp lệnh. Trường hợp kếhoạch nhà nước thay đổi hoặc huỷ bỏ thì hợp đồng đã ký cũng phải thay đổi hoặcsửa đổi theo (như vậy quan hệ hợp đồng theo cơ chế cũ không được hiểu theo đúngnghĩa truyền thống: Tự do khế ước, tự do ý chí).=> phương pháp điều chỉnhĐể phù hợp với đặc điểm của đối tượng điều chỉnh, luật kinh tế áp dụng phươngpháp điều chỉnh riêng. Theo quan niệm truyền thống phương pháp điều chỉnh củaluật kinh tế là phương pháp kết hợp hài hoà giữa phương pháp thoả thuận bìnhđẳng với phương pháp mệnh lệnh hành chính . Nghĩa là khi điều chỉnh 1 quan hệkinh tế cụ thể, luật kinh tế phải sử dụng đồng thời cả 2 phương pháp thoả thuận vàmệnh lệnh=> Chủ thể của luật kinh tếĐặc trưng của nền kinh tế XHCN là dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất vàđược quản lý bằng cơ chế kế hoạch hoá tập trung vì vậy hoạt động kinh tế khôngdo từng công dân riêng lẻ thực hiện mà do tập thẻe người lao động của các tổ chứckinh tế nhà nước và tập thể, các cơ quan kinh tế và các tổ chức xã hội khác thựchiện.Chủ thể của luật kinh tế gồm:- Các cơ quan kinh tế Những cơ quan tổ chức này được gọi là pháp nhân- Các tổ chức XHCNPháp nhân là 1 khái niệm được sử dụng để ám chỉ 1 loại chủ thể pháp lý độc lậpđể phân biệt với các chủ thể của con người (bao gồm cá nhân và tập thể). Như vậypháp nhân là 1 thực thể trìu tượng được hư cấu, thể hiện tình trạng tách bạch về mặttài sản của nó với tài sản còn lại của chủ sở hữu, người đã sáng tạo ra nóTheo quan niệm truyền thống thì cá nhân không được công nhận là chủ thể của luậtkinh tế bởi lẽ trong nền kinh tế XHCN không tồn tài thành phần kinh tế tư nhân. 3Ngày nay Việt Nam đang chuyển sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theocơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước thì những quy định của luật kinh tếtrước đây không còn phù hợp với nền kinh tế thị trường- một nền kinh tế có nhữngbản sắc khác hẳn với nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung.Đó là- Nền kinh tế thị trường là nền kinh tế hàng hoá Đa hình thức sở hữu Đa thành phần kinh tế Đa lợi ích- Các thành phần kinh tế đều bình đẳng với nhau tuy nhiên trong nền kinh tế thịtrường của Việt Nam kinh tế quốc doanh vẫn giữ vai trò chủ đạo nhằm đảm bảo sựcân đối nhất định cho toàn bộ nền kinh tế.- Trong nền kinh tế thị trường hình thức tổ chức kinh doanh rất đa dạng và phongphú -> Chủ thể kinh doanh không còn bó hẹp ở các tổ chức kinh tế quốc doanh vàtập thể (HTX) mà mở rộng đến các loại hình kinh doanh của tư nhân, nướcngoài…Như vậy chủ thể của luật kinh tế sẽ đa dạng hơn nhiều so với cơ chế trướcđây.- Tự do kinh doanh, chủ động sáng tạo trong kinh doanh của các chủ thể kinhdoanh, sự cạnh tranh và phá sản của các doanh nghiệp là những đặc tính tất yếu củanền kinh tế thị trường mà nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung không thể có. Nhữngđặc tính ...