Bài giảng Kinh tế thủy sản - Nguyễn Minh Đức

Cùng tìm hiểu khái niệm về kinh tế học; cung, cầu và giá cả thủy sản được trình bày cụ thể trong "Bài giảng Kinh tế thủy sản" của tác giả Nguyễn Minh Đức. Hy vọng tài liệu là nguồn thông tin hữu ích cho quá trình học tập và nghiên cứu của các bạn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Kinh tế thủy sản - Nguyễn Minh Đức Bài giảng Kinh tế thủy sản – ĐH Nông Lâm TPHCM BÀI GIẢNG KINH TẾ THỦY SẢN Giảng viên: Nguyễn Minh Đức ©TS Nguyễn Minh Đức 2010 1 Bài giảng Kinh tế thủy sản – ĐH Nông Lâm TPHCM CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM VỀ KINH TẾ HỌC I. Định nghĩa kinh tế học Trong lịch sử phát triển của kinh tế học, đã có nhiều định nghĩa và khái niệm về kinh tế. Sau những cuộc thảo luận về sản xuất và phân phối, kinh tế học được xem là một khoa học độc lập chỉ được xác định chính thức vào thời điểm xuất bản cuốn sách Sự giàu có của các quốc gia viết bởi Adam Smith1 năm 1776. Smith đã dùng thuật ngữ kinh tế chính trị để gọi tên môn khoa học này, nhưng dần dần, thuật ngữ này đã được thay thế bằng thuật ngữ kinh tế học từ sau năm 1870. Ông cho rằng sự giàu có chỉ xuất hiện khi con người có thể sản xuất nhiều hơn với nguồn lực lao động và tài nguyên sẵn có. Như vậy, theo Smith, định nghĩa kinh tế liên quan nhiều đến sự giàu có. Từ năm 1932, Lionel Robbins2 (1935) đã đưa ra một định nghĩa bao quát hơn cho kinh tế học hiện đại khi ông cho rằng kinh tế học là môn khoa học nghiên cứu hành vi con người cũng như mối quan hệ giữa nhu cầu và nguồn lực khan hiếm; trong đó có giải pháp chọn lựa cách sử dụng tài nguyên để đáp ứng các nhu cầu của con người. Theo ông, sự khan hiếm nguồn lực có nghĩa là tài nguyên không đủ để thỏa mãn tất cả mọi ước muốn và nhu cầu của mọi người. Không có sự khan hiếm và các cách lựa chọn sử dụng nguồn lực khác nhau thì sẽ không có vấn đề kinh tế nào cả. Do đó, kinh tế học, giờ đây trở thành khoa học của sự lựa chọn, bị ảnh hưởng bởi các động lực để thỏa mãn nhu cầu của con người và bởi sự sẵn có của các nguồn lực. Đến năm 1963, Oskar Lange3 khái quát môn kinh tế chính trị hay kinh tế xã hội như là một môn khoa học nghiên cứu các quy luật xã hội quy định các hoạt động sản xuất và phân phối sản phẩm nhằm thoả mãn nhu cầu của con người. Tuy nhiên, định nghĩa của Edmond Malinvaud4 (1972) có vẻ như được nhiều nhà kinh tế chấp nhận nhất khi ông ta cho rằng kinh tế là “môn khoa học nghiên cứu việc sử dụng các tài nguyên hữu hạn nhằm thoả mãn nhu cầu vô hạn của con người trong xã hội”. Như vậy, kinh tế học quan tâm đến việc sử dụng các tài nguyên hữu hạn vào các hoạt động sản xuất và phân phối sản phẩm nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu vô hạn của con người. 1 Nhà triết học người Scotland (1723-1790) cũng được xem là cha đẻ của kinh tế học với tác phẩm nổi tiếng “The Wealth of Nations” được xuất bản năm 1776. 2 Nhà kinh tế học người Anh (1898-1984) Robbins, L. 1932. “An Essay on the Nature and Significance of Economic Science”. London: MacMillan, 160p. 3 Nhà kinh tế học người Ba Lan (1904-1965) Lange, O., 1963. Polital Economy (Vol.1 General Problems, translated from Polish by A.H. Walker). NewYork : Macmillan Co. 355p. 4 Nhà kinh tế học người Pháp (1923- ) Edmond Malinvaud, 1972. “Lectures on Microeconomic Theory”. Amsterdam:North-Holland Pub. Co., New York, American Elsevier Pub. Co. 319p; Translated from the French by A. Silvey ©TS Nguyễn Minh Đức 2010 2 Bài giảng Kinh tế thủy sản – ĐH Nông Lâm TPHCM Một trong các ứng dụng của kinh tế học là giải thích làm thế nào mà nền kinh tế, hay hệ thống kinh tế hoạt động và có những mối quan hệ nào giữa những người chơi (tác nhân) kinh tế trong một xã hội rộng lớn hơn. Những phương pháp phân tích vốn ban đầu là của kinh tế học, giờ đây, cũng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác liên quan đến sự lựa chọn của con người trong các tình huống xã hội như tội phạm, giáo dục, gia đình, khoa học sức khoẻ, luật, chính trị, tôn giáo, thể chế xã hội hay chiến tranh. 2. Các khái niệm cơ bản trong kinh tế học 2.1. Sự khan hiếm Sự khan hiếm là sự giới hạn khả năng cung cấp về nguồn lực sản xuất, sản phẩm vật chất hay dịch vụ. Trên trái đất, tài nguyên thường có hạn và không đủ tài nguyên để sản xuất ra đủ sản phẩm thoả mãn nhu cầu dường như là vô hạn của con người. Nếu không khan hiếm, tất cả tài nguyên đều được sử dụng tự do và xã hội không có nhu cầu sử dụng tài nguyên một cách hợp lý. Vì tài nguyên là có hạn, quá trình sản xuất cần lựa chọn hình thức sử dụng tốt nhất các tài nguyên sẵn có. Trong cuộc sống, một con người thường phải sử dụng tốt nhất các tài nguyên hay nguồn lực sẵn có để phù hợp với mục đích sống của mỗi cá nhân và của toàn xã hội. Nguồn tài nguyên có hạn phải được phân phối tốt nhất cho các mục đích sử dụng khác nhau của mỗi cá nhân, mỗi đơn vị sản xuất. Để đạt được một mức thỏa mãn nhu cầu như nhau, con người thường giảm thiểu việc sử dụng nguồn lực sao cho việc sử dụng nguồn lực là tốt nhất, thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của mình. Khi ấy, con người thường phải giải bài toán cho mục tiêu cơ bản thứ nhất của kinh tế học: tối thiểu hóa chi phí hay tối thiểu hóa nguồn lực. 2.2. Sự lựa chọn Sự khan hiếm được hình thành là do các nhu cầu, đòi hỏi của con người là vô hạn, không thể thoả mãn. Do vậy, con người cần phải có sự lựa chọn. Nếu tất cả các hoạt động của con người là hoàn hảo thì trước tiên tất cả mọi người sẽ đáp ứng nhu cầu của chính bản thân họ; những vật chất và sản phẩm có đòi hỏi cao hơn sẽ được lựa trọn trước. Như vậy, việc lựa chọn là nội dung cơ bản của kinh tế. Khi bạn không muốn làm một việc này, bạn có thể làm các công việc khác thay thế. Thời gian cũng là một tài nguyên có hạn nên phải lựa chọn các sử dụng thời gian phù hợp cho các công việc khác nhau. Trong cuộc sống, lựa chọn thường xảy ra nhất là việc sử dụng tài chính. Các nhà sản xuất thường đặt câu hỏi “Tôi nên đầu tư bao nhiêu tiền để sản xuất ra một sản phẩm mới? hay “Chúng ta có thể tiết kiệm bao nhiêu tiền khi thay đổi công nghệ?”,… Trong cuộc sống đời thường, chúng ta cũng thường đặt câu hỏi nên chi bao nhiêu tiền cho việc mua t ...