Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Bài 8: Vai trò chính phủ trong nền kinh tế thị trường

"Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Bài 8: Vai trò chính phủ trong nền kinh tế thị trường" được biên soạn giúp người học nắm được những thất bại của thị trường; chính sách và quy định liên quan đến khắc phục các thất bại của thị trường, chống độc quyền, hạn chế ô nhiễm, giảm nghèo đói.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Bài 8: Vai trò chính phủ trong nền kinh tế thị trường Bài 8: Vai trò chính phủ trong nền kinh tế thị trườngt BÀI 8 VAI TRÒ CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Hướng dẫn học Để học tốt bài này, học viên cần tham khảo các phương pháp học sau:  Học đúng lịch trình của môn học theo tuần, làm các bài luyện tập đầy đủ và tham gia thảo luận trên diễn đàn.  Đọc tài liệu: 1. PGS. TS Vũ Kim Dũng – PGS.TS Phạm Văn Minh (2011), Giáo trình Kinh tế học vi mô, NXB Lao động xã hội. 2. PGS. TS Vũ Kim Dũng – TS Đinh Thiện Đức, Bài tập kinh tế học vi mô, (2011), NXB Lao động xã hội.  Tìm hiểu những quy định liên quan đến sự can thiệp của Chính phủ nhằm khắc phục các thất bại như: ngoại ứng, độc quyền, phân phối thu nhập không công bằng.  Học viên làm việc theo nhóm và trao đổi với giảng viên trực tiếp tại lớp học hoặc qua email.  Trang Web môn học. Nội dung  Những thất bại của thị trường  Những chính sách và quy định liên quan đến khắc phục các thất bại của thị trường: Chống độc quyền, hạn chế ô nhiễm, giảm nghèo đói… Mục tiêu  Nắm được những thất bại của kinh tế thị trường và do đó cần có bàn tay của Nhà nước can thiệp nhằm giảm thiểu thiệt hại cho nền kinh tế và xã hội.  Hiểu được cách thức can thiệp của Chính phủ nhằm khắc phục những thất bại của thị trường.ECO101_Bai8_v1.0012112220 177 Bài 8: Vai trò chính phủ trong nền kinh tế thị trườngTình huống dẫn nhậpVào năm 1960, những người đi câu ở vùng Đông Bắc nước Mỹ - nơi trước giờ vẫn luôn đầy ắpcá trong hàng nghìn cái hồ - phát hiện ra một điều thật đáng lo ngại: những cái hồ trước đây đầycá giờ đây dường như không còn con cá nào. Điều gì đã xảy ra?Câu trả lời chính là mưa axít, những cơn mưa acid này có nguyên nhân chủ yếu bởi các nhá máyđốt than đá. Khi than bị đốt, nó thải ra khí SO2 và NO vào khí quyển; các khí này phản ứng vớinước có trong bầu khí quyển tạo ra axit sunfuric và axit nitric. Kết quả là ở vùng Đông Bắc nơimà hứng gió thổi xuống từ các khu công nghiệp trong nước, phải hứng chịu những trận mưa axít,thậm chí có những cơn mưa có độ PH bằng cả nước chanh. Mưa axit không chỉ làm cá chết, nócũng làm hư hại cây trồng và mùa màng, thậm chí ăn mòn cả nhà cửa.Thực ra, tình trạng mưa axit hiện nay đã giảm đi rất nhiều so với những năm 1960. Các nhà máyđiện đã giảm lượng khí thải bằng cách chuyển sang sử dụng các loại than có hàm lượng lưuhuỳnh thấp và lắp đặt các hệ thống lọc khí thải. Những họ không làm những điều này xuất pháttừ ý thức bảo vệ môi trường, họ làm điều này xuất phát từ những quy định của chính phủ. Nếukhông có những sự can thiệp của chính quyền, những công ty điện không hề có động lực nào đểxem xét những thiệt hại có thể gây ra cho môi trường.Khi một cá nhân gây ra phí tổn hoặc đem lại lợi ích cho một người khác, nhưng không có độnglực kinh tế để tính đến những phí tổn hay lợi ích đó, các nhà kinh tế học gọi đó là hiện tượngngoại ứng. Ta nói rằng một trong những thất bại chính của thị trường là những hành vi có tácdụng phụ không được tính đến một cách đầy đủ. Trong chương này,ta sẽ xem xét về ý nghĩa kinhtế của ngoại ứng, xem xem nó sẽ ảnh hưởng thế nào đến hiệu quả kinh tế và dẫn đến những thấtbị thị trường ra sao, tại sao nó lại đưa ra nguyên nhân dẫn đến sự can thiệp của chính phủ vào thịtrường, và xem xem các phân tích kinh tế học có thể được sử dụng như thế nào để hình thànhnên chính sách. Nguồn: Bade và Parkin, 2009. 1. Hành vi chủ động của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường? 2. Vai trò của chính phủ?178 ECO101_Bai8_v1.0012112220 Bài 8: Vai trò chính phủ trong nền kinh tế thị trườngtTrong các bài học trước chúng ta nghiên cứu kinh tế thị trường hoạt động trên cơ sở tương táccủa các lực lượng cung và cầu. Nền kinh tế thị trường hoạt động rất hiệu quả và giải quyết tươngđối tốt ba vấn đề kinh tế cơ bản là sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và sản xuất cho ai. Tuynhiên, có một số vấn đề mà bản thân kinh tế thị trường không giải quyết được mà cần phải có sựcan thiệp của chính phủ. Bài này sẽ nghiên cứu các vấn đề đó và xem xét cách thức chính phủkhắc phục các thất bại của thị trường.8.1. Ưu điểm của thị trường Nền kinh tế thị trường hoạt động một cách có hiệu quả trên cơ sở tương tác giữa các lực lượng cung cầu. Sự tương tác này xác định xác định ba vấn đề kinh tế cơ bản đó là sản x ...