Bài giảng Logic học - ĐH Phạm Văn Đồng

Bài giảng Logic học của trường ĐH Phạm Văn Đồng dùng cho bậc Cao đẳng gồm có 5 chương được trình bày như sau: Đối tượng nghiên cứu và ý nghĩa của lôgíc học, khái niệm, phán đoán, các quy luật cơ bản của lô gíc hình thức, suy luận và suy luận suy diễn (suy diễn),...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Logic học - ĐH Phạm Văn ĐồngTRƯỜNG ĐH PHẠM VĂN ĐỒNGKHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊBÀI GIẢNGHỌC PHẦN: MÔN LOGIC HỌC(Dùng cho bậc Cao đẳng)Giảng viên: Phạm Thị Minh LanNguyễn Thị Kim Anh1CHƯƠNG 1ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ Ý NGHĨA CỦA LÔGÍC HỌC1.1 Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa của logic học1.1.1 Thuật ngữ lôgíc và logíc họcLô gíc bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp cổ đại logos nghĩa là “tư tưởng”, “từ”, “ trítuệ” . Từ logos được Heraclit, nhà triết học Hy Lạp cổ đại dùng để chỉ quy luật vậnđộng của vũ trụ.Lôgíc học nghiên cứu về tư duy với tư cách là một khoa học. Nói cách khác,lôgíc học là khoa học về tư duy.1.1.2 Tư duy và tư duy logícNhận thức là quá trình phản ánh hiện thực khách quan vào trong bộ óc con ngườivà nó không phụ thuộc vào ý thức của con người. Nhận thức trải qua 2 giai đoạn: nhậnthức cảm tính và nhận thức lý tính.Nhận thức cảm tính có các hình thức cơ bản: cảm giác, tri giác, biểu tựơng. Nhờnhận thức cảm tính, con người thu được tri thức về các sự vật riêng lẻ và các thuộc tínhcủa chúng. Song chưa phản ánh được bản bản chất của sự vật, hiện tượng, cũng nhưquy luật của tự nhiên và xã hội.Tư duy là thuộc tính đặc biệt của vật chất có tổ chức cao nhất - bộ não con người.Tư duy phản ánh thế giới khách quan dưới dạng các hình ảnh đã được trừu tượng hoávà khái quát hoá.- Đặc điểm của tư duy:+ Tư duy phản ánh hiện thực dưới dạng khái quát.+ Tư duy là quá trình phản ảnh trung gian hiện thực.+ Tư duy liên hệ mật thiết với ngôn ngữ.+ Tư duy tham gia tích cực vào việc phản ánh và cải biến sáng tạo thế giới kháchquan.- Những hình thức lôgíc của tư duy: Khái niệm, phán đoán và suy luận.+ Khái niệm là một hình thức của tư duy phản ánh những đặc điểm cơ bản củamột sự vật, hiện tượng đơn nhất, hoặc của một lớp sự vật, hiện tượng đồng nhất.+ Phán đoán là hình thức liên kết các khái niệm để khẳng định hay phủ định sựtồn tại, một thuộc tính (dấu hiệu, đặc điểm) hay mối quan hệ của sự vật, hiện tượng.- Phán đoán được biểu thị bằng câu, gồm phán đoán đơn và phán đoán phức.Ví dụ: Chúng tôi là sinh viên trường Đại học- Phán đoán đơn.Ví dụ: Lao động là quyền lợi và nghĩa vụ của mọi công dân- Phán đoán phức- Phán đoán có thể chân thực hoặc giả dối tuỳ theo sự phản ánh đúng hay không đúnghiện thực khách quan của chúng.Ví dụ: Mọi chất lỏng đều dẫn điện: phán đoán giả dối.Nguyễn Du là nhà thơ lớn của Việt Nam: phán đoán chân thực.+ Suy luận là hình thức liên hệ giữa các phán đoán theo những quy tắc lôgíc nhấtđịnh để rút ra một phán đoán mới.Các phán đoán đã biết gọi là tiên đề, phán đoán mới gọi là kết luận.2Ví dụ:Mọi kim loại đều dẫn điện ( 1)Cu là một kim loại( 2)KL: Cu dẫn điện( 3)Phán đoán (1) và (2) là tiên đề, phán đoán (3) là kết luận.Tóm lại: Quá trình nhận thức của con người đi từ nhận thức cảm tính đến nhậnthức lý tính (tư duy trừu tượng), hai giai đoạn của quá trình nhận thức thống nhất biệnchứng với nhau. Trong quá trình nhận thức, thực tiễn giữ vai trò rất quan trọng, nó làcơ sở, nguồn gốc, là động lực và mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn của chân lý.- Tư duy logic: là tư duy chính xác theo các quy luật và hình thức, không phạm phải sailầm trong lập luận, biết phát hiện ra những mâu thuẫn.1.1.3 Hình thức logíc của tư duy- Khái niệm về hình thức logíc của tư duyTrong thực tế tư duy, các tư tưởng khác nhau về nội dung song có thể có hìnhthức kết cấu lại như nhau.Ví dụ: + Mọi kim loại đều là chất dẫn điện.+ Mọi người cộng sản đều là người yêu nước.Hai phán đoán này có nội dung phản ánh khác nhau nhưng chúng lại có chungmột kết cấu lôgic: Mọi S là P.Trong đó: S - khái niệm về đối tượng tư tưởng được phản ánh; P - khái niệmvề dấu hiệu của đối tượng tư tưởng được phản ánh; “Là”- từ nối, thể hiện sự liên kếtgiữa đối tượng tư tưởng và dấu hiệu của nó. “ Tất cả”, “ một số”- nêu lên số lượng đốitượng mà tư tưởng cần nêu lên, cần nói tới.Nội dung và hình thức của tư tưởng liên kết chặt chẽ với nhau trong quá trình tưduy, không có nội dung thuần tuý tách khỏi hình thức và không có hình thức lôgicthiếu nội dung.Hình thức logic của một tư tưởng cụ thể là cấu trúc của tư tưởng đó, tức làphương thức liên kết giữa các thành phần của tư tưởng với nhau. Hình thức logic củatư tưởng xác định là sự phản ánh cấu trúc của các mối liên hệ, các quan hệ giữa các sựvật và hiện tượng hay giữa các sự vật với thuộc tính của chúng.- Tính chân thực của tư tưởng và tính đúng đắn về hình thức của tư duy.+ Tư tưởng của con người về hiện thực biểu thị dưới dạng khái niệm, phán đoán,chúng có thể là chân thực hoặc là giả dối. Nếu khái niệm, phán đoán phản ánh đúnghiện thực thì chúng là chân thực. Nếu khái niệm, phán đoán phản ánh không đúng hiệnthực thì chúng là giả dối.Ví dụ: Khái niệm chân thực là “Con sông”, “con người”, “ngôi trường”, “một sốhọc sinh là sinh viên”  chân thực.Ví dụ: Khái niệm giả dối là “ma”, “mọi chất lỏng đều là chất dẫn điện”  giả dối+ Ngoài ra trong quá trình lập luận cần tuân ...