Bài giảng Lý luận nhà nước và pháp luật - Chương 17: Hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa

Bài giảng "Lý luận nhà nước và pháp luật - Chương 17: Hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa" cung cấp cho người học các kiến thức về: Khái niệm hệ thống pháp luật XHCN, những tiêu chuẩn cơ bản để xác định mức độ hoàn thiện của một hệ thống pháp luật; các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Lý luận nhà nước và pháp luật - Chương 17: Hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa CHƯƠNGXVIIHỆTHỐNGPHÁPLUẬT XÃHỘICHỦNGHĨA1.KháiniệmhệthốngphápluậtXHCN. Khái niệm :Hệthốngphápluậtlàtổngthểcác QPPL,cácnguyêntắc,địnhhướngvàmụcđích củaphápluậtcómốiliênhệmậtthiếtvàthống nhất với nhau, được phân thành các chế định pháp luật, các ngành luật và được thể hiện trong các VBQPPL do cơ quan nhà nước ban hànhtheonhữnghìnhthức,thủtụcnhấtđịnh.Gồm: Về cấu trúc bên trong: hệ thống pháp luật đượchợpthànhtừcácquyphạmphápluật,chế địnhphápluậtvàngànhluật. Về hình thức bên ngoài: hệ thống pháp luật đượccấuthànhtừcácvănbảnquyphạmpháp luật.1.1HệthốngcấutrúccủaPL Hệ thống cấu trúc của pháp luật: là cơcấu bên trong của pháp luật, là tổng thể các quy phạm pháp luật có mối liên hệ nội tạithống nhất, được phân định thành các chếđịnhphápluậtvàngànhluật*Quyphạmphápluật Quyphạmphápluậtlàthànhtốnhỏnhất(tếbào)tronghệthốngcấutrúcPL.*Chếđịnhphápluật Chếđịnhphápluậtbaogồmmộtsốquyphạm có những đặc điểm chung giống nhaunhằm điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hộitươngứng.•Ngànhluật: Là hệ thống các quy phạm pháp luật điềuchỉnh các quan hệ xã hội trong một lĩnh vực nhấtđịnhcủađờisốngxãhội. Có2căncứchủyếuđểphânđịnhcácngànhluật: Ðối tượng điều chỉnh: là những quan hệ xã hộicùng loại, thuộc một lĩnh vực của đời sống xã hộicần có sự điều chỉnh bằng PL. Mỗi ngành luật sẽđiềuchỉnhmộtloạiquanhệxãhộiđặcthù. Phương pháp điều chỉnh: là cách thức tác độngvào quan hệ xã hội thuộc phạm vi điều chỉnh củangành luật đó. Mỗi ngành luật cũng có phươngphápđiềuchỉnhđặcthù. Có2phươngphápđiềuchỉnhchủyếu: +Phươngphápbìnhđẳngthoảthuận :làcách thức tác động mà ở đó nhà nước khôngcanthiệptrựctiếpvàocácquanhệphápluậtmàchỉđịnhrakhuônkhổvàcácbênthamgiaquanhệphápluậtcóthểthỏathuậnvớinhautrongkhuônkhổđó,cácbênthamgiaquanhệpháp luật bình đẳng với nhau về quyền vànghĩavụpháplý. + Phương pháp quyền uy phục tùng: làcách thức tác động mà ở đó một bên trongquanhệphápluậtcóquyềnramệnhlệnh,cònbênkiaphảiphụctùng. Tuỳ thuộc vào đặc điểm, tính chất củacác quan hệ xã hội, các ngành luật sử dụngmột phương pháp hoặc phối hợp cả hai phương pháp này. Ngoài ra, do tính đặc thùcủa từng ngành luật sẽ có thể sử dụngphươngphápđiềuchỉnhriêngbiệt.1.2.Hệthốngvănbảnquyphạmphápluật. Căn cứ vào tính chất pháp lý, văn bảnpháp luật có thể được chia thành 3 loại: vănbản quy phạm pháp luật, văn bản pháp luậtchủđạovàvănbảnphápluậtcábiệt(vănbảnápdụngphápluật). Phân loại: Có nhiều cách phân chia hệthống văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó,căn cứ vào hiệu lực pháp lý, VBQPPL đượcchiathành2loại:vănbảnluậtvàvănbảndướiluật.MốiliênhệgiữacácVBQPPL:cácVBQPPLtồntạitrongmốiliênhệchặtchẽvớinhau. Mộtlà,mốiliênhệvềhiệulựcpháplý. Hailà,mốiliênhệvềnộidung. Mối liên hệ giữa hệ thống cấu trúc củaphápluậtvàhệthốngVBQPPL: Hệthốngcấutrúclàcơsởchoviệcxâydựng và hoàn thiện hệ thống VBQPPL (thểhiện trong hoạt động tập hợp hóa và phápđiểnhóa). HệthốngVBQPPLlàhìnhthứcthểhiệnhệthốngcấutrúcbêntrongcủaphápluật.2. Những tiêu chuẩn cơ bản để xác định mứcđộhoànthiệncủamộthệthốngphápluật•Tínhtoàndiện:Thểhiệnở2mứcđộ+ Ởmứcđộchung:đólàsựđầyđủcácngànhluật,cácchếđịnhphápluật+Ởmứcđộcụthể:đầyđủcácQPPL.•Tínhđồngbộ Hệ thống pháp luật phải có tính thốngnhất,khôngchồngchéo,mâuthuẫn•Tínhphùhợp PL phải phù hợp với trình độ phát triểnkinhtếxãhội•Đượcxâydựngởtrìnhđộpháplýcao.3.CácngànhluậttronghệthốngphápluậtViệtNam• Luật Nhà nước • Luậthìnhsự (LuậtHiếnpháp) • Luậttốtụnghình• Luậthànhchính sự• Luậttàichính • Luậttốtụngdân• Luậtngânhàng sự• Luậtđấtđai • Luậtkinhtế• Luậtdânsự • Luậtphápquốc• Luậtlaođộng tế:Côngphápvà tưphápquốctế.• Luậthônnhânvà giađình.4.Xâydựngphápluậtvàhệthốnghóaphápluật4.1.Xâydựngphápluật*YêucầuNghiêncứumộtcáchkháchquan,toàndiện,sâusắc, các quy luật, các hiện tượng xã hội, k ...