Bài giảng Lý luận nhà nước và pháp luật: Chương 4 - ThS. Bùi Huy Tùng

Bài giảng Lý luận nhà nước và pháp luật - Chương 4: Hình thức và hệ thống pháp luật Việt Nam, cung cấp cho người học những kiến thức như hình thức pháp luật; hệ thống văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam; hệ thống pháp luật Việt Nam; khái quát về các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Lý luận nhà nước và pháp luật: Chương 4 - ThS. Bùi Huy TùngCHƯƠNG 4: HÌNH THỨC VÀ HỆ THỐNGPHÁP LUẬT VIỆT NAM Các vấn đề nghiên cứu:A. HÌNH THỨC PHÁP LUẬT (HTBT&HTBN)B. HỆ THỐNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT VIỆT NAM (HTBN)C. HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM (HTBT)D. KHÁI QUÁT VỀ CÁC NGÀNH LUẬT TRONG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAMA. HÌNH THỨC PHÁP LUẬT☻ Các nội dung nghiên cứu:1. Khái niệm hình thức pháp luật2. Hình thức bên trong của pháp luật3. Hình thức bên ngoài của pháp luật1. Khái niệm hình thức pháp luật Hình thức của PL là sự biểu hiện ra bên ngoài của PL, là phương thức, dạng tồn tại thực tế của PL. Hình thức PL có hai dạng:❖ Hình thức bên trong❖ Hình thức bên ngoài2. Hình thức bên trong của PL (HTPL)◙ PL được xây dựng và ban hành dựa trên các nguyên tắc PL - là những tư tưởng cơ bản chỉ đạo hoạt động xây dựng và thực hiện PL.◙ Cấu trúc của PL bởi các bộ phận: HTPL là một chỉnh thể thống nhất các bộ phận hợp thành (ngành luật, chế định PL, QPPL) mang những đặc điểm, nội dung đặt trên cơ sở những nguyên tắc thống nhất của PL một QG. Ngành luật là hệ thống các QPPL điều chỉnh một lĩnh vực QHXH nhất định với những phương pháp điều chỉnh nhất định, đặc thù. Chế định PL là hệ thống các QPPL điều chỉnh một nhóm các QHXH cùng loại trong cùng một ngành luật. QPPL là tế bào xây dựng nên toàn bộ HTPL, là bộ phận cấu thành nhỏ nhất của nó.2. HÌNH THỨC BÊN TRONG CỦA PL (HTPL)(tt). NGÀNH NGÀNH NGÀNH NGÀNH LUẬT LUẬT LUẬT LUẬT NGÀNH NGÀNH NGÀNH NGÀNH LUẬT LUẬT LUẬT LUẬT CHẾ CHẾ CHẾ NGÀNH NGÀNH NGÀNH ĐỊNH ĐỊNH ĐỊNH CHẾ CHẾ CHẾ LUẬT LUẬT LUẬT ĐỊNH ĐỊNH ĐỊNH CHẾ CHẾ CHẾ ĐỊNH ĐỊNH ĐỊNH3. Hình thức bên ngoài của PL (nguồncủa PL)◙ Là những cái chứa đựng các QPPL, là sự thể hiện ra bên ngoài, dạng tồn tại thực tế của các QPPL, còn gọi là nguồn của PL.◙ Có ba loại nguồn phổ biến: ⧫ TQP ⧫ TLP ⧫ VBPL3. Hình thức bên ngoài của PL (nguồncủa PL)(tt)⧫ TQP là những tập quán lưu truyền trong XH, phù hợp với lợi ích của giai cấp thống trị đã được NN thừa nhận, làm cho chúng trở thành quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung và được NN đảm bảo thực hiện.⧫ TLP là các quyết định, cách giải quyết vụ việc của các cơ quan hành chính hoặc xét xử được NN thừa nhận là khuôn mẫu để giải quyết những vụ việc tương tự.⧫ VBPL là pháp luật do NN ban hành (đặt ra).B. HỆ THỐNG VĂN BẢN QUY PHẠMPHÁP LUẬT VIỆT NAM☻Các nội dung nghiên cứu:I. VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬTII. HIỆU LỰC CỦA VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬTI. VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT⚫ Nội dung nghiên cứu:1. Khái niệm văn bản quy phạm pháp luật2. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật3. Nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật1.Khái niệm văn bản quy phạm phápluật1.1 Phân biệt VBPL với VBQPPL✓ VBQPPL là một loại VBPL.✓ VBPL được hiểu là quyết định do CQNN hoặc người có thẩm quyền ban hành.1. Khái niệm văn bản quy phạm pháp luật(tt)1.2 VBPL có ba loại: VB chủ đạo: là VB quy định các đường lối, chủ trương, chính sách. VBQPPL: là loại VB chứa đựng các QPPL. VB cá biệt: là VBADPL, là một loại VB mang tính cụ thể, cá biệt.. PHÂN BIỆT VBQPPL VỚI VBPL VBPL CQNN HOẶC NGƯỜI CÓ THẨM QUYỀN BAN HÀNH VB VB VB CHỦ ĐẠO QPPL CÁ BIỆT QUY ĐỊNH LOẠI VB QUYẾT ĐỊNH ĐƯỜNG LỐI, CÓ CHỨA ADPL, MANG CHỦ TRƯƠNG, QUY PHẠM TÍNH CÁ BIỆT, CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT CỤ THỂ1. Khái niệm văn bản quy phạm pháp luật(tt)◼ Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật này.◼ Văn bản có chứa quy phạm, pháp luật nhưng được ban hành không đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật này thì không phải là văn bản quy phạm pháp luật. (Đ2 LBHVBQPPL2015)1. Khái niệm văn bản quy phạm pháp luật(tt)1.4 Một trong ba dấu hiệu nhận biết VBQPPL: Có tính bắt buộc chung, tức là có hiệu lực đối với một phạm vi đối tượng không xác định hoặc tương đối không xác định. Được áp dụng nhiều lần và lâu dài - đây là tính chất rõ ràng của quy tắc xử sự. Nếu chỉ áp dụng 1 lần thì hiệu lực của VB vẫn tồn tại mặc dù đã thực hiện - đây là loại VBQPPL đặc biệt.1. Khái niệm văn bản quy phạm pháp luật(tt)1.5 Sự thay đổi hệ thống VBQPPL: Sự thay đổi hệ thống VBQPPL có thể được thực hiện bằng các cách khác nhau như: ban hành mới, đình chỉ, sửa đổi, bãi bỏ hoặc thay đổi phạm vi hiệu lực của nó.2. Hệ thống VBQPPL(Đ4 LBHVBQPPL2015)◼ 1. Hiến pháp.◼ 2. Bộ luật, luật (gọi chung là luật), nghị quyết của Quốc hội ...