Bài giảng lý thuyết quản trị kinh doanh

Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân, có con dấu, có tài sản, có quyền và nghĩa vụ dân sự hoạt động kinh tế theo chế độ hạch toán độc lập, tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động kinh tế trong phạm vi vốn đầu tư do doanh nghiệp quản lý và chịu sự quản lý của nhà nước bằng các loại luật và chính sách thực thi
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng lý thuyết quản trị kinh doanh CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ KINH DOANH VÀ NHIỆM VỤ CHỦ YẾU CỦANHÀ QUẢN TR Ị DOANH NGHI ỆP I. ĐỊNH NGHĨA DOANH NGHIỆP 1. Một số quan điểm về doanh nghiệp Hiện nay trên phương diện lý thuyết có khá nhiều định nghĩa th ế nào là m ột doanh nghi ệp, m ỗi đ ịnh nghĩa đ ều mang trong nó có một nội dung nhất định với một giá trị nhất định. Điều ấy cũng là đ ương nhiên, vì r ằng m ỗi tác gi ả đ ứng trên nhiều quan điểm khác nhau khi tiếp cận doanh nghiệp để phát biểu. Chẳng hạn: 1.1 Xét theo quan điểm luật pháp: Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân, có con d ấu, có tài s ản, có quy ền và nghĩa v ụ dân s ự ho ạt động kinh tế theo chế độ hạch toán độc lập, tự chịu trách nhiệm về toàn b ộ ho ạt đ ộng kinh t ế trong ph ạm vi v ốn đ ầu t ư do doanh nghiệp quản lý và chịu sự quản lý của nhà nước bằng các loại luật và chính sách th ực thi 1.2 Xét theo quan điểm chức năng: Doanh nghiệp được định nghĩa như sau: 'Doanh nghiệp là một đơn vị t ổ chức s ản xu ất mà t ại đó ng ười ta k ết h ợp các yếu tố sản xuất (có sự quan tâm giá cả của các yếu tố) khác nhau do các nhân viên c ủa công ty th ực hi ện nh ằm bán ra trên thị trường những sản phẩm hàng hóa hay dịch vụ để nhận được kho ản tiền chênh l ệch gi ữa giá bán s ản ph ẩm v ới giá thành của sản phẩm ấy. (M.Francois Peroux). 1.3 Xét theo quan điểm phát triển 'Doanh nghiệp là một cộng đồng người sản xuất ra những của cải. Nó sinh ra, phát tri ển, có nh ững th ất b ại, có những thành công, có lúc vượt qua những thời kỳ nguy kịch và ngược lại có lúc ph ải ng ừng s ản xu ất, đôi khi tiêu vong do gặp phải những khó khăn không vượt qua được ' (trích từ sách ' kinh t ế doanh nghiệp của D.Larua.A Caillat - Nhà xu ất b ản Khoa Học Xã Hội 1992 ) 1.4 Xét theo quan điểm hệ thống Doanh nghiệp được các tác giả nói trên xem rằng ' doanh nghiệp bao g ồm m ột t ập h ợp các b ộ ph ận đ ược t ổ ch ức, có tác động qua lại và theo đuổi cùng một mục tiêu. Các b ộ ph ận t ập h ợp trong doanh nghi ệp bao g ồm 4 phân h ệ sau: s ản xuất, thương mại, tổ chức, nhân sự. Ngoài ra có thể liệt kê hàng loạt những định nghĩa khác n ữa khi xem xét doanh nghi ệp d ưới nh ững góc nhìn khác nhau. Song giữa các định nghĩa về doanh nghiệp đều có những điểm chung nhất, n ếu t ổng h ợp chúng l ại v ới m ột t ầm nhìn bao quát trên phương diện tổ chức quản lý là xuyên suốt từ khâu hình thành tổ chức, phát triển đến các m ối quan h ệ v ới môi trường, các chức năng và nội dung hoạt động của doanh nghiệp cho thấy đã là m ột doanh nghi ệp nh ất thi ết ph ải đ ược c ấu thành bởi những yếu tố sau đây: * Yếu tố tổ chức: một tập hợp các bộ phận chuyên môn hóa nhằm thực hiện các ch ức năng qu ản lý nh ư các b ộ phận sản xuất, bộ phận thương mại, bộ phận hành chính. * Yếu tố sản xuất: các nguồn lực lao động, vốn, vật tư, thông tin. * Yếu tố trao đổi: những dịch vụ thương mại - mua các yếu tố đầu vào, bán sản phẩm sao cho có lợi ở đ ầu ra. * Yếu tố phân phối: thanh toán cho các yếu tố sản xuất, làm nghĩa vụ nhà n ước, trích lập qu ỹ và tính cho ho ạt đ ộng tương lai của doanh nghiệp bằng khoản lợi nhuận thu được. 2. Định nghĩa doanh nghiệp Từ cách nhìn nhận như trên có thể phát biểu về định nghĩa doanh nghiệp như sau: “Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế cú tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy đ ịnh c ủa pháp lu ật nh ằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh'. (Luật DN - kỳ họp thứ 8 QH Khóa XI - thông qua ngày 29/11/2005), (Lệnh của Chủ tịch nước công bố ngày 12/12/2005), (có hiệu lực ngày 01/07/2006). -Doanh nghiệp là một đơn vị tổ chức kinh doanh có tư cách pháp nhân: Tư cách pháp nhân của một doanh nghiệp là điều kiện cơ b ản quyết đ ịnh s ự t ồn t ại c ủa doanh nghi ệp trong n ền kinh tế quốc dân, nó do Nhà nước khẳng định và xác định. Việc khẳng định tư cách pháp nhân c ủa doanh nghi ệp v ới t ư cách là một thực thể kinh tế, một mặt nó được nhà n ước bảo hộ với các ho ạt đ ộng s ản xu ất kinh doanh, m ặt khác nó ph ải có trách nhiệm đối với người tiêu dùng, nghĩa vụ đóng góp với nhà n ước, trách nhi ệm đ ối v ới xã h ội. Đòi h ỏi doanh nghi ệp phải chịu trách nhiệm về nghĩa vụ tài chính trong việc thanh toán những khoản công n ợ khi phá s ản hay giải thể. - Doanh nghiệp là một tổ chức sống trong một thể sống (nền kinh t ế qu ốc dân) g ắn li ền v ới đ ịa ph ương n ơi nó t ồn tại. - Doanh nghiệp là một tổ chức sống vì lẽ nó có quá trình hình thành từ m ột ý chí và b ản lĩnh của người sáng l ập (t ư nhân, tập thể hay Nhà nước); quá trình phát triển thậm chí có khi tiêu vong, phá s ản ho ặc b ị m ột doanh nghi ệp khác thôn tính. Vì vậy cuộc sống của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào chất lượng quản lý của những người t ạo ra nó. - Doanh nghiệp ra đời và tồn tại luôn luôn gắn liền với một vị trí của m ột đ ịa phương nh ất định, s ự phát tri ển cũng như suy giảm của nó ảnh hưởng đến địa phương đó. 3. Kinh doanh Kinh doanh là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đ ầu t ư, t ừ s ản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi. (Luật DN - kỳ họp thứ 8 QH Khóa XI - thông qua ngày 29/11/2005) II. PHÂN LOẠI DOANH NGHIỆP 1. Căn cứ vào tính chất sở hữu tài sản trong doanh nghiệp Theo tiêu thức này doanh nghiệp được phân thành các loại: DN nhà n ước, DN tư nhân, công ty, hợp tác xã (HTX) 1.1 Doanh nghiệp Nhà nước: là tổ chức kinh tế do Nhà nước đầu tư vốn. Nhà nước - người đại diện toàn dân - t ổ chức thực hiện chức năng quản lý trên mọi mặt hoạt động s ản xu ất kinh doanh k ể t ừ khi thành l ập cho đ ến khi gi ải th ể. Doanh nghiệp nhà nước có tư cách pháp nhân, có các quyền và nghĩa ...