Bài giảng Lý thuyết Tài chính tiền tệ - Chương 5: Đại cương về tiền tệ

Bài giảng Lý thuyết Tài chính tiền tệ - Chương 5: Đại cương về tiền tệ gồm có những nội dung sau: Nguồn gốc và sự phát triển của tiền tệ; bản chất và chức năng của tiền tệ; các chế độ tiền tệ; các học thuyết tiền tệ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Lý thuyết Tài chính tiền tệ - Chương 5: Đại cương về tiền tệ CHÖÔNG 5 Ñaïi cöông veà tieàn teä 1. NGUOÀN GOÁC VAØ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TIEÀN TEÄ 2. BAÛN CHAÁT VAØ CHÖÙC NAÊNG CUÛA TIEÀN TEÄ 3. CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ 4. CAÙC HOÏC THUYEÁT TIEÀN TEÄ MUÏC 1 Nguoàn goác vaø Söï phaùt trieån cuûa tieàn teä 1.1. Tieàn teä laø gì? 1.2. Nguoàn goác cuûa tieàn teä 1.3. Quaù trình phaùt trieån cuûa tieàn teä MUÏC 1.1. tieàn teä LAØ GÌ ? Theo K.Marx “Tieàn teä laø vaät keát tinh ñöôïc hình thaønh khaùch quan trong quaù trình trao ñoåi, qua ñoù caùc saûn phaåm khaùc nhau cuûa lao ñoäng ñöôïc trao ñoåi ngang baèng vôùi nhau”. MUÏC 1.1. tieàn teä LAØ GÌ ? Ñaëc ñieåm cuûa tieàn: 1- Tieàn laø saûn phaåm ñöôïc hình thaønh töø quaù trình löu thoâng trao ñoåi HH; 2- Tieàn laø bieåu hieän giaù trò chung nhaát, maø qua ñoù taát caû caùc HH coù theå trao ñoåi vôùi nhau treân nguyeân taéc ngang giaù; 3- Tieàn coù hình thaùi vaät chaát raát ña daïng; 4- Tieàn laø haøng hoaù phoå bieán ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän trong thanh toaùn. MUÏC 1.2. NGUOÀN GOÁC CUÛA tieàn teä 1- Khi neàn saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoaù phaùt trieån tôùi moät trình ñoä nhaát ñònh, giaù trò cuûa moät soá haøng hoaù môùi ñöôïc bieåu hieän baèng tieàn. 2- Tieàn teä ra ñôøi laø keát quaû cuûa quaù trình phaùt trieån laâu daøi cuûa caùc hình thaùi giaù trò, - Töø hình thaùi vaät chaát giaûn ñôn, - Ñeán hình thaùi vaät chaát môû roäng, - Ñeán hình thaùi giaù trò chung vaø - Cuoái cuøng laø hình thaùi tieàn teä, MUÏC 1.2.1 HÌNH THAÙI VAÄT CHAÁT GIAÛN ÑÔN Tieàn teä ñoùng vai troø vaät ngang giaù ñôn nhaát Ñaëc ñieåm: - Trao ñoåi tröïc tieáp H - H - Giaù trò söû duïng trôû thaønh hình thaùi bieåu hieän cuûa giaù trò, - Lao ñoäng cuï theå trôû thaønh hình thaùi bieåu hieän cuûa LÑ tröøu töôïng, - LÑ caù nhaân trôû thaønh LÑ XH tröïc tieáp nhöng khoâng ñoàng nhaát; MUÏC 1.2.2 HÌNH THAÙI VAÄT CHAÁT môû roäng Tieàn teä ñoùng vai troø laø vaät ngang giaù ñaëc thuø, Ñaëc ñieåm: - Trao ñoåi tröïc tieáp H - H - Giaù trò cuûa vaät ñöôïc bieåu hieän ôû moät soá giaù trò söû duïng cuûa HH, - Xaõ hoäi xuaát hieän cheá ñoä ña tieàn teä MUÏC 1.2.3 HÌNH THAÙI VAÄT ngang giaù chung Tieàn teä ñoùng vai troø laøm vaät ngang giaù chung thoáng nhaát, Ñaëc ñieåm: - Trao ñoåi giaùn tieáp H – T - H - Tieàn laø haøng hoaù ñaëc bieät laøm giaù trò ñaïi dieän cho taát caû caùc HH, - Tieàn Laø hình thaùi giaù trò phoå bieán ñöôïc caû xaõ hoäi thöøa nhaän. MUÏC 1.2.4 HÌNH THAÙI tieàn teä Vaät ngang giaù chung thoáng nhaát phaùt trieån töø hình thaùi ban ñaàu laø caùc HH phoå bieán ñeán hình thaùi kim loaïi, ñeán hình thaùi tieàn giaáy. Ñaëc ñieåm: - Khi ñöôïc coá ñònh ôû hình thaùi kim loaïi quyù laø baïc vaø vaøng, vaät ngang giaù chung thoáng nhaát môùi thöïc söï trôû thaønh tieàn teä. - Trao ñoåi giaùn tieáp H – T - H - Theá giôùi haøng hoaù luùc naøy phaân thaønh hai cöïc, Caùc HH thoâng thöôøng - HH ñaëc bieät – HH tieàn teä. MUÏC 1.3. Quaù trình phaùt trieån cuûa tieàn teä 1.3.1. Tieàn hoaù teä 1.3.2. Tín teä – Tieàn giaáy (fiat or token currency) 1.3.3. Buùt teä (Tieàn qua ngaân haøng) 1.3.4. Tieàn ñieän töû (Digital Currency) MUÏC 1.3.1. tieàn hoaù teä 1- Hoaù teä khoâng kim loaïi (baét ñaàu töø naêm 2000 TCN), laø caùc haøng hoaù thoâng thöôøng ñöôïc choïn laøm ñôn vò tieàn teä trong trao ñoåi. Ñaëc ñieåm cuûa hoaù teä: - Khoù phaân chia, - Khoù baûo quaûn, - Khoâng phoå bieán, - Trao ñoåi phaûi coù thôøi gian vaø khoâng gian nhaát ñònh; MUÏC 1.3.1. tieàn hoaù teä 2- Hoaù teä baèng kim loaïi quyù (töø theá kyû thöù 7 TCN), - Caùc hình thaùi toàn taïi döôùi daïng baïc, vaøng,.. Ñaëc ñieåm: - Hình thöùc deã bò hao moøn, - Coàng keành khoù chuyeân chôû, - Phuï thuoäc vaøo nguoàn vaøng döï tröõ - Giaù trò cuûa vaøng ngaøy caøng xa caùch so vôùi baïc. MUÏC 1.3.2. tieàn tín teä – tieàn giaáy 1- Tieàn giaáy khaû hoaùn (vaøo theá kyû 17) - Baét ñaàu töø vieäc caùc nhaø buoân tieàn Haø Lan phaùt haønh caùc bieân lai xaùc nhaän coù kyù thaùc vaøng. - Sau ñoù caùc ngaân haøng Thuïy Ñieån ñaõ döïa vaøo soá vaøng döï tröõ vaø uy tín ñeå phaùt haønh tieàn tín duïng (kyø phieáu ngaân haøng) Ñaëc ñieåm: - Coù theå chuyeån ñoåi ñöôïc ra vaøng. - Caùc ngaân haøng ñeàu ñöôïc pheùp phaùt haønh, - Ñeã gaây ra laïm phaùt do soá löôïng tieàn giaáy phaùt haønh vöôït quaù Khaû naêng döï tröõ vaøng; MUÏC 1.3.2. tieàn tín teä – tieàn giaáy 2- Tieàn giaáy baát khaû hoaùn (sau CTTG laàn I vaø II) - Do NHTW phaùt haønh vaø löu haønh vôùi giaù trò baét buoäc, - Ban ñaàu coøn cho pheùp ñöôïc khaû hoaùn giaùn tieáp qua cheá ñoä baûn vò ngoaïi teä nhöng ñeán thaäp nieân 1970 thì chaám döùt. Ñaëc ñieåm: - Deã mang theo, - Deã caát tröõ - Coù nhieàu meänh giaù ñaùp öùng nhu caàu trao ñoåi chi ly, chính xaùc. MUÏC 1.3.3. tieàn buùt teä Buùt teä coøn ñöôïc goïi laø tieàn ghi soå hay tieàn qua ngaân haøng laø hình thaùi tieàn teä ñöôïc hình thaønh thoâng qua caùc buùt toaùn chuyeån khoaûn hoaëc thanh toaùn buø tröø treân taøi khoaûn kyù thaùc. Ñaëc ñieåm: - Ra ñôøi cuøng vôùi caùc chöùng töø thanh toaùn nhö: Seùc (Cheques), Giaáy chuyeån ngaân, Giaáy nhôø thu, .. - Khaû naêng taïo ra buùt teä tuøy vaøo söï phaân caáp cuûa Heä thoáng ngaân haøng vaø caùc quy ñònh veà tyû leä döï tröõ tieàn göûi baét buoäc. MUÏC 1.3.4. tieàn ñieän töû Tieàn ñieän töû (Digital currency) laø hình thaùi tieàn teä gaén lieàn vôùi caùc tieán boä cuûa khoa hoïc, coâng ngheä thoâng tin. Ñaëc ñieåm: Xuaát phaùt töø vieäc söû duïng phoå bieán caùc loaïi theû thanh toaùn, theû ghi nôï caù nhaân, khieán moïi giao dòch ñeàu ñöôïc thöïc hieän thoâng qua ...