Bài giảng môn kinh tế vĩ mô- chương 7

Tham khảo tài liệu bài giảng môn kinh tế vĩ mô- chương 7, kinh tế - quản lý, kinh tế học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn kinh tế vĩ mô- chương 7 CHÖÔNG VII CAÙC CHÍNH SAÙCH NHAÈM OÅN ÑÒNH VÓ MOÂ NEÀN KINH TEÁ - XAÕ HOÄII. CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH (CHÍNH SAÙCH TAØI KHOÙA, Fiscal Policy)* Khaùi nieäm: Chính saùch taøi chính laø heä thoáng caùc tö töôûng, quan ñieåm,nguyeân taéc xöû lyù cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc quan heä taøi chínhquoác gia thoâng qua vieäc söû duïng caùc coâng cuï taøi chính cuï theå laøthueá vaø chi tieâu ngaân saùch.1. Chính saùch xaây döïng vaø söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc1.1. Nhöõng kieán thöùc chung veà ngaân saùch nhaø nöôùca. Khaùi nieäm NSNN laø quyõ tieàn teä quoác gia, duøng ñeå chi tieâu haøng naêmcho toaøn boä hoaït ñoäng chung cuûa quoác gia. Theo luaät NSNN naêm 2002 thì:“NSNN laø toaøn boä caùckhoaûn thu, chi cuûa NN ñaõ ñöôïc cô quan NN coù thaåm quyeàn quyeátñònh vaø ñöôïc thöïc hieän trong 1 naêm, ñeå ñaûm baûo thöïc hieän caùcchöùc naêng, nhieäm vuï cuûa ñaát nöôùc”.b. Cô caáu NSNN* Cô caáu doïc cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc Ñoù laø söï phaân boá NSNN thaønh nhieàu caáp theolaõnh thoå. Do cô caáu doïc cuûa NSNN truøng hôïp vôùi heäthoáng chính quyeàn nhaø nöôùc theo laõnh thoå thì moãi caápchính quyeàn theo laõnh thoå ñoàng thôøi laø moät caáp ngaânsaùch (nhö ngaân saùch caáp TÖ, tænh (TP tröïc thuoäc TÖ),thaønh phoá (thò xaõ), huyeän, xaõ) (NS Trung öông vaø NS ñòaphöông). 1* Cô caáu ngang cuûa NSNN Ñoù laø phaàn thu - chi, goàm: -Caùc khoaûn thu: Töø thueá, phí, leä phí, caùc khoaûn ñoùnggoùp cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân, caùc khoaûn vieäntrôï, caùc khoaûn thu khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät,caùc khoaûn do Nhaø nöôùc vay ñeå buø ñaép boäi chi, ñöôïcñöa vaøo caân ñoái NSNN. - Caùc khoaûn chi: Chi phaùt trieån KT - XH, baûo ñaûmquoác phoøng, an ninh, baûo ñaûm hoaït ñoäng boä maùy Nhaønöôùc, chi traû nôï cuûa nöôùc ngoaøi, chi vieän trôï vaø caùckhoaûn chi khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.1.2. Nhöõng chính saùch xöû lyù ngaân saùch nhaø nöôùca. Nguyeân taéc xaây döïng NSNN Goïi B laø hieäu soá giöõa thu vaø chi ngaân saùch, ta coù: B=T-G (*) B > 0 ta coù thaëng dö ngaân saùch. B < 0 ta coù thaâm huït ngaân saùch. B = 0 thì ngaân saùch caân baèng. Nguyeân taéc bao truøm laø “Caân baèng NS” ⇒ T = G.b. Chính saùch xöû lyù thaâm huït NSNN* Caùc traïng thaùi thaâm huït NSNN Phaân bieät 3 khaùi nieäm thaâm huït ngaân saùch: (1) Thaâm huït ngaân saùch thöïc teá: Ñoù laø thaâm huït khisoá chi thöïc teá vöôït soá thu thöïc teá trong moät thôøi kyønhaát ñònh. (2) Thaâm huït ngaân saùch cô caáu: Ñoù laø thaâm huït tínhtoaùn trong tröôøng hôïp neáu neàn kinh teá hoaït ñoäng ôûmöùc saûn löôïng tieàm naêng. 2 (3) Thaâm huït ngaân saùch chu kyø: Ñoù laø thaâm huït ngaânsaùch bò ñoäng do tình traïng cuûa chu kyø kinh doanh. Ñeå dung hoaø, moät soá nhaø kinh teá ñeà nghò aùpduïng 1 kieåu ngaân saùch goïi laø “NS caân ñoái theo chu kyø”.Theo ñoù, NS neân thaâm huït trong thôøi kyø suy thoaùi,nhöng tình traïng thaâm huït phaûi ñöôïc khaéc phuïc trongthôøi kyø höng thònh. Nhö vaäy veà laâu daøi thì toång caùckhoaûn thaâm huït vaø toång caùc khoaûn thaëng dö phaûi buøtröø cho nhau, taïo ra khuynh höôùng caân baèng ngaân saùchxeùt trong daøi haïn. Thaâm huït NS theo chu kyø = thaâm huït thöïc teá - thaâm huït côcaáu.* Caùc xu höôùng cô baûn cho xöû lyù thaâm huït NSNN, haäu quaû cuûachuùng Coi T = t.Y B = – G + tY Khi tY< G⇒ B Goïi laø ngöôïc chieàu vì ñaùng leõ phaûi ⇑ T thì laïi ⇓ T , vaøñaùng leõ phaûi ⇓ G thì laïi ⇑ G. Ñeå coù theå phaûn öùng ngöôïc thì phaûi coù döï tröõquoác gia (vì giaûm thueá phaûi coù löôïng buø vaøo khoaûngiaûm T ñoù).* AÛnh höôûng kinh teá cuûa thaâm huït ngaân saùch (hay AÛnh höôûng kinh teá cuûa thaâm huït NSNN) Caùc bieän phaùp cuûa chính saùch taøi khoaù chuû ñoänggaây neân thaâm huït cô caáu vaø keùo theo hieän töôïng thaùolui ñaàu tö. Cô cheá thaùo lui ñaàu tö nhö sau: khi G taêng (hoaëc Tgiaûm) GNP seõ taêng leân theo heä soá nhaân, nhu caàu veàtieàn taêng theo. Vôùi möùc cung tieàn cho tröôùc, laõi suaátseõ taêng leân laøm giaûm ñaàu tö. Keát quaû laø moät phaànGNP taêng leân coù theå bò maát ñi do thaâm huït cao keùotheo thaùo lui ñaàu tö. Vì vaäy, taùc ñoäng cuûa chính saùchtaøi khoaù seõ giaûm ñi. Taùc ñoäng töông töï cuõng coù theåxaûy ra ñoái vôùi tieâu duøng.* Caùc bieän phaùp taøi trôï cho thaâm huït ngaân saùch Coù boán bieän phaùp taøi trôï sau: - Vay nôï trong nöôùc. Baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu, coâng traùi cuûaChính phuû ñeå vay nguoàn tieàn döï tröõ trong daân chuùng. - Vay nôï nöôùc ngoaøi - Söû duïng döï tröõ ngoaïi teä Coù hieäu löïc maïnh, buø ...