Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 20 bài: Tính chuẩn xác và tính hấp dẫn trong văn bản thuyết minh

Giúp học sinh nắm được những kiến thức cơ bản về tính chuẩn xác, tính hấp dẫn của văn bản thuyết minh. Bước đầu vận dụng kiến thức đã học để viết một văn bản thuyết minh... Mời quý thầy cô cùng tham khảo Tính chuẩn xác và tính hấp dẫn trong văn bản thuyết minh: Tổng hợp một số bài giảng ngữ văn lớp 10 đặc sắc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 20 bài: Tính chuẩn xác và tính hấp dẫn trong văn bản thuyết minhTRƯỜNG THPT GIAO THUỶ C GIÁO VIÊN : VŨ THỊ HỒNG BỘ MÔN: NGỮ VĂNBÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 10Văn bản thuyết minh là văn bản giớithiệu, trình bày một sự việc, hiện tượng,vấn đề của tự nhiên, xã hội, con ngườinhằm cung cấp tri thức khách quan,chính xác cho người đọc.Trong một bài thuyết minh về chương trình học, có người viết: “ở lớp 10 Trung học phổ thông, học sinh chỉ được học văn học dângian ( ca dao, tục ngữ, câu đố)”.Chưa chuẩn xác vì:* Nếu đặt câu văn trong văn bản thuyết minh về chương trình Ngữ văn 10 thì : - Chương trình Ngữ văn 10 không chỉ có học văn học dân gian. - Chương trình Ngữ văn 10 không có câu đố, tục ngữ. - Chương trình Ngữ văn 10 về văn học dân gian không chỉ có ca dao. - Chương trình Ngữ văn 10 không chỉ học văn học mà còn học Tiếng Việt và Làm văn. *Nếu câu văn đứng độc lập thì ngoài những lỗi trên câu văn còn có điểm sai sau : Chương trình học lớp 10 không chỉ học Ngữ văn mà còn học những môn khác : Toán, Vật lý, Hoá học,… Kết luận:+ Tính chuẩn xác: Tri thức đưa ra phải chân thực, khách quan, khoa học.+ Vai trò của tính chuẩn xác: là yêu cầu đầu tiên và quan trọng nhất của văn bản thuyết minhĐể đạt được tính chuẩn xác cần chú ý một số biệnpháp sau: - Tìm hiểu thấu đáo trước khi viết. - Thu thập đầy đủ tài liệu tham khảo, tìm được tài liệu có giá trị. - Chú ý thời điểm xuất bản của các tài liệu để có thể cập nhật những thông tin mới và những thay đổi thường có. Gọi “ Đại cáo bình Ngô ” là áng thiên cổ hùng văn vì đó là bài văn hùng tráng đã được viết ra từ nghìn năm trước. Nội dung thuyết minh trên chưa chuẩnxác vì người viết đã hiểu sai nghĩa củacụm từ: “ Thiên cổ hùng văn ”.Nguyễn Bỉnh Khiêm ( 1491 – 1585) là mộttrong những ông trạng nổi tiếng nhất củakhoa cử Việt Nam. ông là người làng TrungAm, huyện Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương, nay làxã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng. Năm1535, thời Mạc Đăng Doanh, ông đỗ đầu cảba kỳ thi. Nhưng ông chỉ làm quan với nhàMạc có 7 năm, và sau khi dâng sớ xin chém18 tên quyền thần mà không được, ông xin trísĩ ở quê nhà. ở quê ông mở trường dạy họcbên sông Hàn - tức sông Tuyết - nên khi mất,học trò tôn ông làm Tuyết Giang Phu Tử. Mặcdầu ông đã về trí sĩ, nhà Mạc vẫn kính trọngvà vẫn hỏi ông về việc nước. Khi ông sắpmất, nhà Mạc có phong cho ông tước TrìnhQuốc công. Vì thế người đời sau gọi ông làTrạng Trình. Không nên sử dụng vănbản trên để thuyết minh vềnhà thơ Nguyễn BỉnhKhiêm, vì văn bản mới chỉnói tới cuộc đời mà chưanói tới sự nghiệp thơ ca củaông. Văn bản thuyết minh cần phải chuẩnxác. Để đảm bảo yêu cầu này, những trithức trong văn bản phải có tính kháchquan, khoa học, đáng tin cậy. Có như thếmới thực sự có ích cho người đọc, ngườinghe.Tính hấp dẫn: Có sức lôi cuốn, thu hút sự chú ý của người đọc. Nếu bị tước đi môi trường kích thích, bộ não của đứa trẻsẽ phải chịu đựng kìm hãm. Ví dụ, các nhà nghiên cứu tạiTrường Đại học Y khoa Bai – lo đã phát hiện ra rằng nhữngđứa trẻ ít được chơi đùa hoặc ít được tiếp xúc sẽ có bộ nãobé hơn bình thường 20 – 30% so với lứa tuổi của chúng. Cácvật nuôi trong phòng thí nghiệm cũng cho thấy điều xảy ratương tự. Các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học I-li-noi ởUr-ba-na Sam - pa đã phát hiện ra rằng những con chuột conđược nuôi trong cũi có rải đồ chơi không những biểu hiện sựứng xử phức tạp hơn những con chuột nhốt trong những hộprỗng không có gì hấp dẫn, mà bộ não của những con chuộtnày còn có số tiếp điểm thần kinh cho mỗi nơ-ron nhiều hơn(tới 25%) so với những con chuột kia. Nói cách khác, càngtrải qua nhiều kinh nghiệm càng làm cho bộ não giàu hơn.Một số biện pháp làm cho văn bản thuyết minhhấp dẫn : + Đưa ra những chi tiết cụ thể, sinh động, nhữngcon số chính xác để bài văn không trừu tượng, mơhồ.So sánh để làm nổi bật sự khác biệt, khắc sâu +vào trí nhớ người đọc. + Kết hợp và sử dụng các kiểu câu làmcho bài văn biến hoá linh hoạt. + Khi cần, nên phối hợp nhiều loại kiến thức.*Lưu ý : Tính chuẩn xác và tính hấpdẫn là hai yêu cầu không thể thiếutrong văn bản thuyết minh. Tính hấpdẫn của văn bản thuyết minh đượctạo ra trên cơ sở tính chuẩn xác. Hồ Ba Bể lâu đã nổi tiếng là danh lam thắng cảnh bậc nhất ở Việt Nam… Chuyện kể rằng: Ngày xửa ngày xưa, đã lâu lắm rồi, cả khu vực Hồ Ba Bể ngày nay là một vùng trù phú…Rồi bỗng một đêm trời nổi cơn thịnh nộ, mưa đổ ầm ầm, nước sông dâng lên, mặt đất nứt nẻ và sụp xuống làm cho cả vùng dân cư đều bị cuốn theo dòng nước. Duy chỉ có một người đàn bà sống cô đơn, hiền lành, chân thật là thoát nạn, vì bà đã được báo trước trận hồng thuỷ sẽ xảy ra. Theo lời dặn, bà goá đã lấy tro rắc quanh nhà và lấy hạt thóc bà tiên để lại cắn đôi thả xuống hồ, vỏ thóc biến thành những chiếc thuyền để cứu người gặp nạn. Cả vùng thung lũng trù phú đã trở thành biển nước mênh mông. Chỉ còn một mảnh đất nhỏ nhoi là khu nhà của người đàn bà sống hiền lành đức độ, người ta gọi đó là Pò Giấ Mải (đảo bà gốa)… Mảnh đất cuối cùng còn sót lại nằm giữa hồ Hai đất đai màu mỡ là nơi an nghỉ của những người xấu số nơi xảy ra trận hồng thuỷ năm xưa. Nhân dân trong vùng đã lập một đền thờ ởHồ Ba Bể đảo này để tưởng nhớ đến những người đã khuất. Vì vậy hòn đảo có tên là An Mạ( nơi an nghỉ của dân làng). Đó là truyền thuyết gắn liền với sự hình thành Hồ Ba Bể theo cách lý giải của người xưa. Nếu chỉ nói“ Hồ Ba Bể từ lâu đã nổi tiếng là danh lam thắng cảnh bậc nhất ở Việt Nam” là chuẩn xác nhưng chưa hấp dẫn. Khi gắn Hồ Ba Bể với truyền thuyết về hòn đảo An Mạ thì Hồ Ba Bể trở nên hấp dẫn h ...