Bài giảng Ngữ văn 12 tuần 33 bài: Giá trị văn học và tiếp nhận văn học

Giá trị văn học là sản phẩm kết tinh từ quá trình văn học, đáp ứng những nhu cầu khác nhau của cuộc sống con người, tác động sâu sắc tới con người và cuộc sống. 5 bài giảng ngữ văn lớp 12 hay về giá trị văn học và tiếp nhận văn học hy vọng sẽ giúp quý thầy cô thật nhiều trong công tác giảng dạy.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ngữ văn 12 tuần 33 bài: Giá trị văn học và tiếp nhận văn học BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 12 BÀI: GIÁ TRỊ VĂNHỌC VÀ TIẾP NHẬN VĂN HỌCA/ Các giá trị văn học: I/ Giá trị thẩm mĩ:***Xét ví dụ sau:a) “Ôi! Những cánh đồng quê chảy máu Dây thép gai đâm nát trời chiều.” (Đất nước-NĐT)-> Em cảm nhận được những gì từ hình ảnh trong câu thơ trên?-> Câu thơ có làm cho em thấy rung động trước nổi đau khi quê hương bị giặc giày xéo không?+ Vậy điều gì làm cho văn họcnghệ thuật có sức hấp dẫn đối vớingười đọc?-> Đó là những hình tượng cụ thể, gợi cảm, những chi tiết tình huống mới lạ, hấp dẫn, bất ngờ. Những phạm trù mang các giá trị thẩm mĩ đa dạng như cái đẹp, cái cao cả, cái hài, cái bi…b) “Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim Chiền Chiện Hót chi mà vang trời.” (Thanh Hải)-> Em cảm nhận nét đẹp của câu thơ trên bởi những giác quan nào?-> Bức tranh mùa xuân hiện lên với những vẻ đẹp như thế nào? Vẻ đẹp đó có thỏa mãn được nhu cầu của người đọc không?* Câu hỏi thảo luận:+ Vậy những giá trị nào được gọi làgiá trị thẩm mĩ? Những giá trị mà chúng ta chỉ có thể cảm nhận trước hết bằng giác quan, trực cảm làm thỏa mản tình cảm yêu cái đẹp của con người.+ Các giá trị cụ thể trong thực tếnhiều, vậy tại sao con người phảitìm đến nghệ thuật? Bởi vì trong nghệ thuật các giá trị thẩm mĩ được thể hiện tập trung, lôi cuốn, gây ấn tượng khó phai, còn trong thực tế các giá trị ấy phân tán mờ nhạt…II/ Giá trị nghệ thuật:*** Xét ví dụ sau:“ Trên dòng Hương Giang Em buông mái chèo Trời trong veo Nước trong veo Em buông mái chèoTrên dòng Hương Giang”(Tố Hữu)+ Giá trị thẩm mĩ của đoạn thơ trên do yếu tố nào tạo ra?+ Vậy, giá trị nghệ thuật là gì? Em hãy phân tích giá trị nghệ thuật của đoạn thơ trên?+ Giá trị nghệ thuật là toàn bộ cách kể, cáchdùng từ, hình ảnh, chọn lựa chi tiết, cách miêutả nhân vật…làm nên giá trị thẩm mĩ của vănhọc.* Phân tích giá trị nghệ thuật của đoạn thơ sau:“ Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời” (Quang Dũng)III/ Giá trị nhận thức: Câu hỏi thảo luận:* Sau khi học xong “Truyện Kiều” em hiểu thêm được gì về xã hội Phong Kiến đương thời, về thân phận người phụ nữ và tấm lòng của Nguyễn Du?* Qua hình tượng Đất nước trong đoạn trích “Đất nước” (Nguyễn Khoa Điềm) em nhận thức được điều gì? Vậy thế nào là giá trị nhận thức?* Văn học giúp nhận thức hiện thực của cuộc sống và ý nghĩa của các hoạt động đời sống(chủ đề, đề tài). Đặc biệt qua hoạt động nhân vật giúp nhận thức những giá trị của con người, sự phong phú của tâm hồn, những biểu hiện của nhân tính…+ Giá trị nhận thức của văn học khácvới giá trị nhận thức của khoa học tựnhiên như thế nào?* Ví dụ: Môn Toán, lí, Hóa, Sinh-> Nhận thức về lí trí, trí tuệ về khoa học tự nhiên. Môn Văn học-> Nhận thức về những giá trị nhân văn, những giá trị về tâm hồn.IV/ Giá trị giáo dục:*Ví dụ: Sau khi học xong tập thơ “Nhật kí trong tù” của Hồ Chí Minh, em học tập được gì từ đạo đức, từ tư tưởng của Bác?+ Văn học có thể giáo dục cho con người điều gì?+ Văn học giáo dục cảm hứng như thế nào?* Văn học giáo dục sự đồng cảm, kích thíchkhát vọng vượt lên cái hữu hạn, tầm thường.Văn học giáo dục lòng nhân đạo, lòng vị tha,tình yêu cuộc sống, yêu quê hương đất nước… * Văn học giúp coi người tự soi mình, tự giáo dục để hình thành nhân cách.B/Tiếp nhận văn học:I/ Ý nghĩa, nhu cầu và quá trình tiếp nhận văn học:* Câu hỏi thảo luận nhóm:+ Tiếp nhận văn học là gì?+ Vì sao người đọc phải tiếp nhận văn học?+ Tiếp nhận văn học có cần thiết không?-Tiếp nhận văn học là hoạt động nắm bắt thôngtin. Không tiếp nhận thì không cảm thụ đượcvăn học. - Là hoạt động biến văn bản thành thế giới hình tượng sinh động mang ý nghĩa cuộc sống trong tâm trí người đọc. * Ví dụ: Khi đọc tác phẩm “Dế mèn phiêu lưu kí” ta tưởng tượng ra một thế giới loài vật thật sống động. Đó là nhờ quá trình tiếp nhận thông tin và hình tượng văn học. Đọc tác phẩm văn chương nhằm mục đích gì?+ Đọc tác phẩm văn chương vì nhu cầu tiếp nhận văn học ( có thể bắt đầu bởi nhu cầu giải trí, kiếm tìm những điều thú vị hấp dẫn) ; nhu cầu hiểu biết nâng cao năng lực cảm thụ. Quá trình tiếp nhận bắt đầu từ đâu và kết thúc ở đâu?+ Quá trình tiếp nhận bắt đầu từ đọc văn bản đến khi có được điều tâm đắc, nắm bắt được ý nghĩa. Quá trình tiệp nhận khá lâu dài, không kết thúc. Ví dụ: Việc tiếp nhận Tác phẩm lớn như “Truyện Kiều” đòi hỏi một quá trình dài lâu mới thấy hết cái hay, cái đẹp.II/ Những quy luật cơ bản của tiếp nhận văn học:1/ Vai trò chủ động, tích cực của người đọc: Ví dụ: Khi tiếp cận bài thơ “Sóng” (Xuân Quỳnh), em chủ động tiếp nhận văn bản bằng những thao tác nào? Đọc và cảm nhận văn bản Đọc hiểu chi tiết Khám phá văn bản…Câu hỏi thảo luận: Muốn đạt mục đích tiếp nhận, người đọc phải làm gì? Vai trò chủ động, tích cực của người đọc thể hiện như thế nào? Trình bày quá trình đọc hiểu một tác phẩm cụ thể? Vì sao người đọc phải tích cực tham gia đồng sáng tạo? Vai trò chủ động, sáng tạo của người đọc:+ Là quá trình đồng sáng tạo (không lặp lại)+ Hiểu được nghĩa của các từ, hình ảnh.+ Nhớ những điều đã đọc.+ Phát hiện được mối liên hệ giữa câu, đoạn, phần, hiểu được những chổ để trống…+ Giải thích được mâu thuẩn của văn bản. ...