Bài giảng Ngữ văn 8 bài 18: Bài thơ Nhớ rừng

Thế Lữ là 1 trong những tác giả nổi tiếng trong nền Văn học Việt Nam và tác phẩm nổi tiếng của ông đó là Nhớ rừng. Trong tác phầm Nhớ rừng thể hiện khát vọng tự do, đó là đề tài lớn của các nhà thơ, nhà văn trong giai đoạn 1930-1945. Thế Lữ đã mượn lời con Hổ - chúa tể của rừng xanh bị giam cầm trong vườn bách thú để nói lên niềm khao khát tự do, nuối tiếc một quá khứ huy hoàng của mình. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu bài thơ “Nhớ rừng” của Thế Lữ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ngữ văn 8 bài 18: Bài thơ Nhớ rừngTuần:20Tiết: 73,74ND: 2/1/2010• I. Đọc-Tiếp xúc văn bản:• 1. Đọc:• 2. Tìm hiểu chú thích:• - Tác giả- tác phẩm:• +Thế Lữ tên thật là• Nguyễn Thứ Lễ(1907-1989)• +Thểthơ tám chữ theo kiểu• hát nói truyền thống một• thể thơ tự do rất mới.• - PTBĐ: biểu cảm• - Giải nghĩa từ:• chú ý chú thích 15,18. 1. Tác giả Thế Lữ (1907-1989)Phong trào Thơ mới là phong trào thơ được khởixướng từ những trí thức Tây học đầu thế kỉ XXnhằm thay đổi hình thức thơ ca truyền thống. ThếLữ không chỉ là người cắm ngọn cờ chiến thắngcho thơ mới mà còn là nhà thơ tiêu biểu nhất chophong trào thơ mới chặng đầu. 2. Tác phẩm - Nhớ rừng là “lời con hổ trong vườn bách thú”. Tác giả mượn lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú để tiện nói lên một cách đầy đủ, sâu sắc tâm sự u uất của một lớp người lúc bấy giờ. Đó là tâm sự của “thế hệ 1930”, những thanh niên trí thức “Tây học” vừa thức tỉnh ý thức cá nhân, cảm thấy bất hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng, ngột ngạt đương thời. Đây cũng là tâm sự chung của mọi nguời dân Việt Nam trong cảnh mất nước bấy giờ.- Nhớ rừng đã có sự đồng cảm đặc biệt rộng rãi, có tiếngvang lớn. Về mặt nào đó có thể coi đây là một áng thơ yêunước, tiếp nối mạch thơ trữ tình yêu nước trong văn thơhợp pháp đầu thế kỉ XX. Tuy nhiên cảm hứng chủ yếu củabài thơ vẫn là cảm hứng lãng mạn. II, Đọc-hiểu văn bản Hình ảnh con hổ là trung tâm của bài thơ. Vậy nên chia 5 khổ bài thơ theo bố cục như thế nào cho hợp lý? Bố cục Phần 1: Phần 2: Phần 3:đoạn 1, 4 đoạn 2,3 đoạn 51. Hình ảnh con hổ ở vườn bách thú Đoạn 1 chủ yếu thể hiện tâm trạng con hổ trong cảnh ngộ bị tù hãm ở vườn bách thú. Tìm những động từ, tính từ nói lên tâm trạng ấy?II. Tìm hiểu văn bản:1. Cảnh con hổ ở vườn báchthú:(Đoạn 1,4)a. Nỗi căm hờn trong cũi sắt:-“ Gậm một khối căm hờn trongcũi sắtTa nằm dài trông ngày thángdần qua”.- Khinh lũ người ngạo mạn- …bọn gấu dở hơi, cặp báo vôtư lự.=> Tâm trạng căm hờn uất hậnvà nỗi ngao ngán của con hổtrong cảnh tù hãm.Cảnh núi rừng đại ngàn thật hùng vĩ, với những bóngcả, cây già,, gió gào ngàn, nguồn hét núi, thét khúctrường ca dữ dội…chốn ngàn năm cao cả âm u, cảnhnuớc non hùng vĩ…. Trên cái phông nền rừng núihùng vĩ đó, hình ảnh con hổ hiện ra nổi bật với mộtvẻ đẹp oai phong lẫm liệt. Khi rừng thiêng tấu lên “Khúc trường ca dữ dội” thì con hổ cũng “bước chân lên dõng dạc đường hoàng” và nó: Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc. Những câu thơ sống động, giàu chất tạo hình đã diễn tả chính xác vẻ đẹp uy nghi, dũng mãnh và cũng thật mềm mại, uyển chuyển của chúa rừng.Đoạn 4:Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái nhìn củachúa sơn lâm thật đáng chán, đáng khinh, đángghét. Tất cả chỉ đơn điệu, nhàm tẻ, “không đờinào thay đổi”, đều chỉ là nhân tạo, do bàn taycon người sửa sang, tỉa vót nên rất tầm thường“giả dối” chứ không phải là thế giới của tựnhiên to lớn, bí hiểm. Nghệ thuật thể hiện: giọng giễu nhại, lối liệt kê liên tiếp, cách ngắt nhịp ngắn, dồn dập rồi lại kéo dài ra như giọng chán chường khinh miệt thể hiện rõ thái độ ngao ngán của chúa sơn lâm. Cảnh vườn bách thú “tầm thường, giả dối”và tù túng dưới con mắtcủa con hổ gợi cho em suy nghĩ gì về thực tại đương thời?Thực tại xã hội đương thời được cảm nhận như làcuộc sống tù túng mà con hổ phải chứng kiến trongvườn bách thú. Thái độ của con hổ cũng chính làthái độ ngao ngán, chán ghét của người dân ViệtNam đối với xã hội đương thời.• b. Niềm uất hận ngàn thâu:• Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng, dải nước đen giả suối, len dưới nách những mô gò thấp kém… học đòi bắt chước vẻ hoang vu.• => Tâm trạng uất hận, căm hờn, thực tại tù túng, tầm thường, giả dối khao khát được sống tự do, chân thật.• 2. Cảnh con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ của nó: (2,3)• a/ Cảnh sơn lâm bóng cả, cây già.• -… tiếng gió gào ngàn, giọng nguồn hét núi.• -… thét khúc trường ca dữ dội.• -…bước chân … dõng dạc đường hoàng.• -… Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng, vờn bóng âm thầm, lá gai cỏ sắc.• -> Vẻ đẹp của chúa rừng mãnh liệt oai hùng. Đoạn 3 của bài thơ được ví như bộtranh tứ bình đẹp lộng lẫy. Bốn cảnh, cảnh nào cũng có núi rừng hùng vĩ,tráng lệ với con hổ uy nghi làm chúa tể. Em hãy phân tích vẻ đẹp của bức tranh tứ bình ấy?Cảnh tượng hiện lên trong hồi ức của con hổ chỉ là dĩvãng huy hoàng. Một loạt điệp từ nào đâu, đâu nhữngcứ lặp đi lặp lại, diễn tả thấm thía nỗi nhớ tiếc khônnguôi của con hổ đối với những cảnh không bao giờcòn thấy nữa. Và giấc mơ huy hoàng đó đã khép lạitrong tiếng than u uất “Than ôi! Thời oanh liệt naycòn ...