Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học: Bài 1 – TS. Nguyễn Thị Mai Anh

Bài giảng "Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 1: Tổng quan về nghiên cứu khoa học" cung cấp cho người đọc các kiến thức: Các khái niệm cơ bản, phân loại NCKH, các phương pháp tư duy trong NCKH, những khái niệm cơ bản trong NCKH, quá trình một NCKH. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học: Bài 1 – TS. Nguyễn Thị Mai Anh BÀI 1 TỔNG QUAN VỀ NCKH Các khái niệm cơ bản Phân loại NCKH Các phương pháp tư duy trong NCKH Những khái niệm cơ bản trong NCKH Quá trình một NCKHPHƯƠNG PHÁP – NGHIÊN CỨUPhương pháp: là những kỹ thuật và các bước cầnthực hiện để thu thập, phân tích dữ liệu-Gồm cả bảng câu hỏi-Phương pháo phân tích định lượng, định tínhNghiên cứu: Sự giải thích các dữ liệu thu thập đượcmột cách có hệ thống, nhờ đó sẽ tăng thêm kiếnthức-Dữ liệu được diễn giải có hệ thống-Có mục đích rõ ràngNGHIÊN CỨU KHOA HỌCLà quá trình:•Thu thập, ghi chép, phân tích dữ liệu một cách có hệ thống về đối tượng nc•Có mục đích nhằm hỗ trợ cho việc ra quyết định•Lí giải bản chất và qui luật vận động của đối tương NC•Dự báo sự vận động của đối tượng NCTHEO MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Nghiên cứu mô tả Nghiên cứu giải thíchNGHIÊN CỨU MÔ TẢ Là loại nghiên cứu để tìm ra câu trả lời cho các câu hỏi ai (who), cái gì (what), khi nào (when), ở đâu (where), và đôi khi là tại sao (why). Chiếm tỉ trọng lớn trong số các nghiên cứu Ví dụ:  Nghiên cứu đánh giá về các chương trình giải trí trên các kênh truyền hình  Các yếu tố quan trọng khi lựa chọn sữa bột cho trẻ em NGHIÊN CỨU GIẢI THÍCH NC nhằm trả lời các câu hỏi tại sao và ntn? Tập trung vào giải thích lý do/ nguyên nhân của một hiện tượng Thường nghiên cứu mối quan hệ giữa các biến, có mô hình, tìm cách giải thích những biến biến thiên, kiểm tra giả thuyết Biến số gây nên sự thay đổi gọi là biến độc lập và biến số chịu ảnh hưởng là biến phụ thuộc VD: Nghiên cứu ảnh hưởng của sự hài lòng của KH với sự trung thành của KHTHEO KT THU THẬP THÔNG TIN Nghiên cứu định tính (qualitative)  Nghiên cứu diễn ra trên qui mô nhỏ  Dùng để phát hiện, xác định vấn đề, các giả thuyết  Xác định các vấn đề ưu tiên  Thường được tiến hành ở giai đoạn đầu của NC  Không lượng hóa các biến  Không sử dụng các mô hình để đo lường Nghiên cứu định lượng (quantitative)  Xác định các biến liên quan  Lượng hóa mối quan hệ giữa các biến  Sử dụng mô hình hóa để phân tíchCÁC PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY TRONGNGHIÊN CỨU – DIỄN DỊCH Phương pháp diễn dịch (deductive method)  Lập luận được gán cho một kết luận – phù hợp với thế giới thực (sự thật)  Kết luận phải được rút ra từ lập luận (có giá trị)  Thu thập dữ liệu để kiểm định giả thiết.  Ra quyết định chấp nhận hay bác bỏ giả thiết VD:  KH càng hài lòng thì họ càng trung thành nhất là đối với các SP có giá trị cao (lập luận 1)  Xe ô tô là SP có giá trị cao (lập luận 2)  Kết luận: KH mua xe ô tô càng hìa lòng thì họ càng trở nên trung thành CÁC PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY TRONG NGHIÊN CỨU – QUI NẠP Phương pháp quy nạp (inductive method).  Kết luận được rút ra từ một hay nhiều sự thật (facts) cụ thể hoặc các bằng chứng cụ thể  Quan sát thế giới thực.  Tìm kiếm một mẫu hình để quan sát.  Tổng quát hóa về những vấn đề đang xảy ra.  VD:  1 học viên chăm học – kết quả học tập tốt (quan sát 1)  1 học viên rất chăm học – kq học tập rất tốt (quan sát 2)  1 học viên rất lười học – kq học tập rất thấp (quan sát 3)…  Kết luận: Học viên càng chăm học thì kết quả học tập càng cao CÁC PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY TRONG NGHIÊN CỨU Phương pháp quy nạp đi theo hướng từ dưới lên (bottom up) rất phù hợp để xây dựng các lý thuyết và giả thuyết; Phương pháp diễn dịch đi theo hướng từ trên xuống (top down) rất hữu ích để kiểm định các lý thuyết và giả thuyết.CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG NGHIÊNCỨU Các khái niệm (Concepts) Các khái niệm nghiên cứu (Constructs) Những định nghĩa (Definitions) Các biến (Variables) Những giả thuyết (Hypotheses) Các lý thuyết (Theories) Các mô hình (Models)KHÁI NIỆM - CONCEPT Một khái niệm là một tập hợp những ý nghĩa hoặc những đặc tính liên quan tới những sự kiện, đối tượng, điều kiện, tình huống, và các hành vi Các khái niệm được phát triển theo thời gian thông qua việc chấp nhận và sử dụng chung Khái niệm có thể được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau vì vậy cần phải thống nhất cách hiểu một khái niệm trong mỗi nghiên cứu Sự thành công của một NC phụ thuộc vào:  Mức độ khái quát hóa một cách rõ ràng  Mức độ mà người khác hiểu những khái niệm mà người NC sử dụngKHÁI NIỆM - CONCEPT Khái niệm - Thu nhập của một hộ gia đình  Thời gian (tuần, tháng, năm...)  Trước thuế hay sau thuế  Đối với chủ gia đình hay cả các thành viên khác  Lương hay có tính tiền thưởng, tiền làm thêm, các thu nhập khác ...