Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 5: Thu thập số liệu và nguồn số liệu

Các nội dung chính tập trung thảo luận trong chương 5 Thu thập số liệu và nguồn số liệu nằm trong bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học này bao gồm: số liệu thứ cấp, số liệu sơ cấp, phương pháp quan sát, phương pháp điều tra khảo sát và thiết kế bảng hỏi, phương pháp phỏng vấn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 5: Thu thập số liệu và nguồn số liệu Chương 5: Thu thập số liệu và nguồn số liệu Các nội dung chính tập trung thảo luận trong chương này bao gồm: 5.1-Số liệu thứ cấp 5.2-Số liệu sơ cấp 5.3-Phương pháp quan sát 5.4-Phương pháp điều tra khảo sát và thiết kế bảng hỏi 5.5-Phương pháp phỏng vấn Chương 5: Thu thập số liệu và nguồn số liệu Mục đích của chương này là xem xét: (1) chúng ta muốn nói gì qua thu thập số liệu; (2) nguồn số liệu thu thập là gì; (3) tìm ở đâu ra số liệu đúng, và (4) làm thế nào để thu thập được số liệu phù hợp cho các loại nghiên cứu khác nhau và cho vấn đề nghiên cứu Nguồn dữ liệu là những bộ phận (phần tử) chứa đựng hoặc chuyển tải số liệu (thông tin). Có thể phân biệt giữa hai nguồn số liệu thứ cấp và sơ cấp. 5.1-Số liệu thứ cấp Số liệu thứ cấp là những thông tin được thu thập qua người khác cho các mục đích có thể là khác với mục đích nghiên cứu của chúng ta Có nhiều nghiên cứu sinh viên đánh giá thấp nguồn số liệu thứ cấp sẵn có. Chúng ta phải bắt đầu xem xét tính hợp lý của nguồn số liệu thứ cấp đối vấn đề nghiên cứu của chúng ta trước khi tiến hành thu thập số liệu của chính mình Các cuộc tổng điều tra về dân số, nhà ở, điều tra doanh nghiệp, điều tra mức sống dân cư, điều tra kinh tế xã hội hộ (đa mục tiêu) … do Chính phủ yêu cầu là những nguồn dữ liệu quan trọng cho các nghiên cứu kinh tế xã hội. 5.1-Số liệu thứ cấp (tt) Ngoài ra, một số nguồn số liệu dưới đây có thể là quan trọng cho các nghiên cứu bao gồm: Các báo cáo của Chính phủ, Bộ ngành, số liệu của các cơ quan thống kê về tình hình KT-XH, ngân sách, XNK, đầu tư nước ngoài, số liệu của các DN về báo cáo kết quả họat động SXKD, nghiên cứu thị trường…. Các báo cáo NC của các cơ quan, Viện, Trường; Các tạp chí khoa học chuyên ngành và tạp chí mang tính hàn lâm có liên quan; Tài liệu giáo trình hoặc các xuất bản khoa học liên quan đến vấn đề nghiên cứu; 5.1-Số liệu thứ cấp (tt) Cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng là các bài báo cáo hay luận văn của các sinh viên khác (khóa trước) trong trường hoặc ở các trường khác Lợi thế của số liệu thứ cấp là tiết kiệm tiền, thời gian. Tuy nhiên, chúng ta cũng có những bất lợi trong sử dụng nguồn số liệu thứ cấp:Thứ nhất, số liệu thứ cấp này đã được thu thập cho các nghiên cứu với các mục đích khác và có thể hoàn toàn không phù hợp với vấn đề của chúng ta. Thứ hai, trách nhiệm của người nghiên cứu là phải đảm bảo tính chính xác của số liệu; Vì vậy điều quan trọng là phải kiểm tra số liệu gốc 5.2-Số liệu sơ cấp Khi số liệu thứ cấp không có sẵn hoặc không thể giúp trả lời các câu hỏi nghiên cứu của chúng ta, chúng ta cần phải tự mình thu thập số liệu cho phù hợp với vấn đề nghiên cứu đặt ra Các số liệu tự thu thập này gọi là số liệu sơ cấp Số liệu sơ cấp là số liệu gốc được thu thập chính chúng ta cho vấn đề nghiên cứu sắp tới được thu thập qua các phương pháp quan sát, điều tra, phỏng vấn 5.3-Phương pháp quan sát Quan sát là phương pháp thu thập thông tin qua việc sử dụng các giác quan và các thiết bị hỗ trợ để ghi nhận các hiện tượng hoặc hành vi của con người giúp cho phép thực hiện một số phân tích làm sáng tỏ Các hình thức quan sát được thể hiện qua sơ đồ 5.1 dưới đây Ưu điểm chính yếu của phương pháp quan sát là chúng ta có thể thu thập thông tin một cách trực diện “mắt thấy, tai nghe” trong hoàn cảnh khách quan, tự nhiênSơ đồ 5.1: Các hình thức quan sát Các quan sát Bằng người Bằng máy Phòng thí Hiện Phòng Hiện trường nghiệm trường T/N 5.3-Phương pháp quan sát (tt) Nhược điểm cơ bản của phương pháp quan sát là hầu hết các quan sát đều do các cá nhân thực hiện để quan sát và ghi lại các hiện tượng một cách hệ thống, và điều đó là khó để chuyển dịch các sự kiện, hiện tượng xảy ra thành các thông tin hữu ích về mặt khoa học. Điều này đặc biệt quan trọng khi mà mục đích là để khái quát hóa vấn đề từ các quan sát Phương pháp quan sát thường được vận dụng trong nghiên cứu marketing (quan sát hành vi người tiêu dùng) hoặc quan sát bấm giờ trong nghiên cứu tổ chức sản xuất, tổ chức lao động, hoặc một số nghiên cứu tổ chức hệ thống giao thông, vận tải… 5.4-Phương pháp điều tra khảo sát và thiết kế bảng hỏi Điều tra khảo sát và bảng hỏi là phương pháp thu thập số liệu thông dụng nhất trong nghiên cứu kinh tế Các dạng bảng hỏi chính là mô tả và/hoặc phân tích. Khi vấn đề nghiên cứu được hình thành, mục đích nghiên cứu được xác định rõ chúng ta sẽ ...