Bài giảng Quản lý của nhà nước về giáo dục và đào tạo

Quản lý của nhà nước về giáo dục và đào tạo Giáo trình Đại Học QG HN Khoa Sư Phạm. Nhà nước là một hiện tượng cơ bản,phức tạp của mọi xã hội có giai cấp, là tác nhân biến đổi của xã hội và phát triển kinh tế. Cùng tham khảo tài liệu để tìm hiểu về một số vấn đề cơ bản của nhà nước, quản lý hành chính nhà nước và công vụ, công chức nhé!

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Quản lý của nhà nước về giáo dục và đào tạo §¹i häc quèc gia Hµ Néi khoa s− ph¹m Bµi gi¶ng qu¶n lý hμnh chÝnh nhμ n−íc vÒ gi¸o dôc vμ ®μo t¹o PhÇn II (Chư¬ng tr×nh dïng cho SV khoa SP, §HQG HN) PGS-TS §Æng xu©n h¶i - ®µo phó qu¶ng Hµ Néi 2007 qu¶n lý hμnh chÝnh NN vÒ GD & §t. PGS-TS. ®Æng Xu©n H¶i, §μo phó qu¶ng - 04. 8645903; o989 54 54 29 Ch−¬ng I mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Nhμ n−íc, qu¶n lý hμnh chÝnh nhμ n−íc vμ c«ng vô, c«ng chøc A. LÝ luËn chung vÒ nhµ n−íc, Nhµ n−íc CHXHCN ViÖt Nam 1. Nguån gèc cña nhµ n−íc Nhµ n−íc lµ mét hiÖn t−îng c¬ b¶n, phøc t¹p cña mäi x· héi cã giai cÊp, lµ t¸c nh©n biÕn ®æi cña x· héi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ c¸c nhµ t− t−ëng ®· tiÕp cËn vµ ®−a ra nh÷ng lý gi¶i kh¸c nhau vÒ nguån gèc ph¸t sinh ra nhµ n−íc. ThuyÕt thÇn häc cho r»ng Th−îng ®Õ lµ ng−êi s¾p ®Æt trËt tù x· héi. Nhµ n−íc còng vËy, ®Òu do Th−îng ®Õ s¸ng t¹o ra ®Ó b¶o vÖ trËt tù chung, hä coi Th−îng ®Õ lµ lùc l−îng siªu nhiªn, quyÒn lùc nhµ n−íc lµ vÜnh cöu. Sù phôc tïng quyÒn lùc nhµ n−íc lµ cÇn thiÕt vµ tÊt yÕu. ThuyÕt gia tr−ëng cho r»ng nhµ n−íc lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lÞch sö gia ®×nh, lµ h×nh thøc tæ chøc tù nhiªn cña cuéc sèng con ng−êi, nhµ n−íc cã trong mäi x· héi vµ quyÒn lùc nhµ n−íc vÒ c¬ b¶n gièng nh− quyÒn cña ng−êi ®øng ®Çu gia ®×nh. ThuyÕt khÕ −íc x∙ héi cho r»ng sù ra ®êi cña nhµ n−íc lµ s¶n phÈm cña 1 khÕ −íc gi÷a nh÷ng con ng−êi sèng trong tr¹ng th¸i tù nhiªn kh«ng cã nhµ n−íc. Nh©n d©n cã thÓ lËt ®æ nhµ n−íc vµ nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn, nÕu nh− hä vi ph¹m hîp ®ång. ThuyÕt b¹o lùc cho r»ng nhµ n−íc xuÊt hiÖn trùc tiÕp tõ sù sö dông b¹o lùc cña thÞ téc nµy ®èi víi thÞ téc kh¸c, mµ kÕt qu¶ lµ thÞ téc chiÕn th¾ng “nghÜ ra” 1 tæ chøc ®Æc biÖt (nhµ n−íc) ®Ó n« dÞch kÎ chiÕn b¹i. C¸c nhµ kinh ®IÓn cña chñ nghÜa M¸c-Lª nin ®· chØ ra r»ng: Nhµ n−íc kh«ng ph¶i lµ 1 hiÖn t−îng vÜnh cöu, bÊt biÕn, mµ nhµ n−íc lµ 1 ph¹m trï lÞch sö, cã qu¸ tr×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn vµ tiªu vong. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn x· héi loµi ng−êi ®· chøng tá r»ng: x· héi loµi ng−êi ®· cã mét thêi kú dµi kh«ng cã nhµ n−íc. §ã lµ thêi kú lÞch sö kÐo dµi hµng triÖu n¨m cña chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû. Trong chÕ ®é ®ã, quyÒn lùc x· héi ®−îc g¾n víi mét hÖ thèng qu¶n lý gi¶n ®¬n: Héi ®ång thÞ téc. §ã lµ 1 h×nh thøc tæ chøc quyÒn lùc cao nhÊt cña thÞ téc gåm nh÷ng ng−êi cao tuæi cã uy tÝn trong céng ®ång, héi ®ång ®ã quyÕt ®Þnh tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng cña thÞ téc nh−: Tæ chøc lao ®éng s¶n xuÊt; TiÕn hµnh chiÕn tranh; Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp néi bé... Nh÷ng quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thÞ téc thÓ hiÖn ý chÝ chung cña tÊt c¶ mäi thµnh viªn vµ cã tÝnh b¾t buéc chung ®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi. MÆc dï trong thÞ téc ch−a cã c¸c tæ chøc c−ìng chÕ viÖc thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh ®ã, nh−ng quyÒn lùc x· héi cã hiÖu lùc rÊt cao vµ ®· thÓ hiÖn tÝnh c−ìng chÕ m¹nh mÏ. Nh− vËy, trong x· héi céng s¶n nguyªn thuû ch−a cã nhµ n−íc, ph¸p luËt. Nh−ng ®· tån t¹i nh÷ng qui ph¹m x· héi nh−: ®¹o ®øc, tËp qu¸n, t«n gi¸o... ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ cña c¸c thµnh viªn trong x· héi. C¸c qui ph¹m x· héi trªn thÓ hiÖn ý chÝ chung cña 2 http://www.ebook.edu.vn mäi thµnh viªn trong x· héi vµ ®−îc tÊt c¶ tu©n theo mét c¸ch ®· tù gi¸c. ViÖc tù gi¸c tu©n theo c¸c qui t¾c nµy ®· trë thµnh thãi quen, tËp qu¸n cña c¸c céng ®ång. Nã ®−îc ®¶m b¶o thùc hiÖn b»ng søc m¹nh cña cña Héi ®ång thÞ téc. LÞch sö x· héi nguyªn thuû ®· tr¶i qua 3 giai ®o¹n ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®· ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph©n ho¸ x· héi, lµm cho sù ph©n biÖt giµu - nghÌo, m©u thuÉn giai cÊp ngµy cµng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña nh÷ng yÕu tè ®ã ®· lµm ®¶o lén ®êi sèng thÞ téc, tæ chøc Héi ®ång thÞ téc trë nªn bÊt lùc, kh«ng thÓ gi¶i quyÕt næi nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét giai cÊp. §Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý mét x· héi míi, mét x· héi chøa ®Çy nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét quyÒn lîi cña c¸c giai cÊp, tÊt yÕu ph¶i cã mét tæ chøc quyÒn lùc míi ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi, ®iÒu hoµ c¸c xung ®ét giai cÊp, ®ã lµ nhµ n−íc. Nhµ n−íc chØ ra ®êi khi nÒn s¶n xuÊt, nÒn v¨n minh x· héi ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, cïng víi sù ph¸t triÓn ®ã lµ sù xuÊt hiÖn chÕ ®é t− h÷u vµ ph©n chia x· héi thµnh giai cÊp, m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ tù ®iÒu hoµ ®−îc, ®ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu ®Ó xuÊt hiÖn nhµ n−íc. 2. B¶n chÊt cña nhµ n−íc - Nhµ n−íc mang tÝnh giai cÊp: C.Marx - Ph.Engen ®· kh¼ng ®Þnh:“Nhµ n−íc thùc chÊt lµ b¹o lùc cã tæ chøc cña mét giai cÊp ®Ó ®µn ¸p nh÷ng giai cÊp kh¸c”(1). V.I. Lªnin còng ®· chØ râ: “Nhµ n−íc d−íi chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa, nhµ n−íc theo ®óng nghÜa cña nã, lµ mét bé m¸y trÊn ¸p ®Æc biÖt cña giai cÊp nµy ®èi víi mét giai cÊp kh¸c, h¬n n÷a l¹i lµ cña thiÓu sè ®èi víi ®a sè”.(2) Trong x· héi bãc lét, bé m¸y nµy chñ yÕu lµ nh»m ®¶m b¶o vµ b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ chiÕm ®¹i ®a sè quyÒn së h÷u t− nh©n vÒ t− liÖu s¶n xuÊt. Trong x· héi XHCN, nhµ n−íc b¶o vÖ lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng theo ®óng ph¸p luËt cña nhµ n−íc XHCN. BÊt cø nhµ n−íc cña giai cÊp nµo còng lµ mét tæ chøc quyÒn lùc chÝnh trÞ ®¹i biÓu cho lîi Ých cña giai cÊp Êy. §Ó thùc hiÖn ®−îc vai trß lµ c«ng cô cña mét giai cÊp, th× bé m¸y nhµ n−íc ph¶i thÓ hiÖn chøc n¨ng võa trÊn ¸p sù ph¶n kh¸ng cña giai cÊp bÞ trÞ, võa thùc thi chøc n¨ng qu¶n lý trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ- x· héi. Nh− vËy, nhµ n−íc mang tÝnh giai cÊp. - Nhµ n−íc có vai trò XH: Bªn c¹nh tÝnh giai cÊp, nhµ n−íc cßn cã vai trß x· héi: Nhµ n−íc thùc thi chøc n¨ng qu¶n lý trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi, duy tr× trËt tù, kØ c−¬ng trong XH vµ phôc vô nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña ®êi sèng céng ®ång. Ngoµi ra, b»ng søc m¹nh cña quyÒn lù ...