Bài giảng Sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue - TS.BS Hoàng Lan Phương

Cùng tìm hiểu Bài giảng Sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue của TS.BS Hoàng Lan Phương để biết được nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán bệnh sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue để từ đó có các biện pháp phòng tránh và điiều trị bệnh. Mời các bạn cùng tìm hiểu và tham khảo nội dung thông tin tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue - TS.BS Hoàng Lan Phương SỐT DENGUE VÀ SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE TS.BS. HOÀNG LAN PHƯƠNG I. ĐỊNH NGHĨA Sốt Dengue là bệnh lý nhiễm virus cấp tính với các biểu hiện nhức đầu, đau xương/khớp và cơ, rash, giảm bạch cầu. Sốt xuất huyết Dengue (SXH) có bốn đặc điểm lớn: sốt cao, hiện tượng xuất huyết, gan to, và trong trường hợp nặng có dấu hiệu của suy tuần hoàn. Những bệnh nhân này có thể tiến triển tới sốc giảm thể tích do thoát huyết tương gọi là sốc dengue và có thể tử vong. II. DỊCH TỄ 1. Phân bố Ngày nay, ước tính trên thế giới có khoảng 50-100 triệu ca sốt dengue và 500000 ca sốt xuất huyết dengue, 24000 ca tử vong hàng năm Trên một nửa dân số thế giới sống trong vùng tiềm ẩn nguy cơ của lan truyền virus dengue gây nên một bệnh nhiễm virus lan truyền ở người do muỗi đốt quan trọng hàng đầu về tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong. Ở khu vực Đông Nam Á, số ca sốt xuất huyết hàng năm đã tăng từ dưới 10000 ca trong thập kỷ 50-60 tới 200000 ca trong thập kỷ 90. Ở khu vực châu Mỹ, trong những năm 80 là 15000 ca SXH, những năm 90 là 56000 ca và riêng 2001 là 15000 ca. Ở Việt Nam, năm 1998 dịch SXH đã xảy ra ở 19 tỉnh thành phía Nam với 119429 ca mắc và 342 tử vong. Tỷ lệ mắc là 438.98 và tỷ lệ chết 1.26 trên 100000 dân. Bệnh SXH thường xảy ra từ tháng 6 đến tháng 11 và đỉnh của sự lan truyền xuất hiện từ tháng 7 đến tháng 9 , đây cũng là giai đoạn sinh sản của muỗi. Số liệu báo cáo năm 2002 là 31 754 ca mắc và 52 ca tử vong, và năm 2003 là 47 951 ca SXH với 72 ca tử vong. 2. Tác nhân Tác nhân gây bệnh là virus dengue, thuộc gia đình Flaviviridae. Virus dengue có 4 phân nhóm có liên quan đến nhau về tính kháng nguyên: Den 1, Den 2, Den 3, Den 4. 3. Trung gian truyền bệnh Trung gian truyền bệnh là muỗi cái dòng Aedes gồm A. aegypti, A. albopictus và A. polynesienses. Trong đó, A. aegypti là tác nhân chính. A. aegypti là loại muỗi nhỏ có vằn trắng-đen, đẻ trứng ở những nơi chứa nước thường trong và xung quanh nhà (lọ hoa, vỏ xe cũ, bể chứa nước mưa…). Muỗi ưa thích sống trong nhà, đốt người vào ban ngày. Một chu kỳ từ lăng quăng đến muỗi trưởng thành là khoảng 7-10 ngày. III. BỆNH SINH HỌC Gia tăng tính thấm thành mạch là nguyên nhân sinh lý, bệnh lý trực tiếp gây sốc. Kháng nguyên của virus dengue tìm thấy trong nhiều lọai mô, chiếm ưu thế ở gan và hệ thống võng nội mô. Tử thiết bệnh nhân SXH cho thấy XH dạng chấm lan tỏa trong phần lớn các cơ quan và có sự tràn dịch trong các khoang màng tim, phổi, bụng. Virus dengue và kháng thể virus dengue cũng đã được tìm thấy trong dịch não tủy trong các xét nghiệm phân lập virus, PCR - reverse transcription-polymerase chain reaction, ELISA, tuy nhiên sự liên quan trực tiếp gây tổn thương thần kinh của virus dengue còn đang được bàn cãi. Cả bốn phân nhóm của virus dengue đều liên quan đến SXH. Sự biến đổi của những dòng virus trong và giữa 4 phân nhóm có thể ảnh hưởng mức độ nặng của bệnh. Tái nhiễm virus dengue (đặc biệt là den-2) có nhiều khả năng dẫn đến bệnh nặng và sốt xuất huyết. Điều này được giải thích bằng giả thuyết gia tăng phụ thuộc kháng thể (the theory of antibody dependent enhancement) do những kháng thể phản ứng chéo nhưng không trung hòa từ lần nhiễm truớc gắn với phân nhóm nhiễm mới và thúc đẩy virus đi vào tế bào dẫn đến nồng độ virus tăng cao. Trong nhiễm tiên phát và tái nhiễm, nồng độ virus cao liên quan với mức độ bệnh nặng. Nồng độ virus cao dẫn đến dòng thác khuyếch đại của cytokines, hoạt hóa bổ thể gây ra rối rối loạn chức năng nội mạc mạch máu, phá hủy tiểu cầu, và tiêu thụ các yếu tố đông máu mà dẫn đến thoát huyết tương và biểu hiện xuất huyết. IV. CHẨN ĐOÁN Sốt Dengue Giai đoạn ủ bệnh sau khi bị muỗi cắn là từ 3-14 ngày (trung bình từ 4-7 ngày). Ở trẻ nhỏ thường có biểu hiện của sốt không đặc hiệu khó phân biệt với sốt do nhiễm virus khác. Những trường hợp nặng hơn thường gặp ở trẻ lớn với các đặc điểm sốt tăng cao nhanh (≥39°C) và kéo dài 5-6 ngày, đôi khi nhiệt độ trở về gần như bình thường ở giữa chu kỳ sốt (sốt hai pha). Các triệu chứng kèm theo với sốt là nhức đầu nhiều, đau sau hốc mắt, đau cơ, đau khớp, buồn ói và ói. Đôi khi bệnh còn có các biểu hiện của bệnh đường hô hấp trên và dưới, viêm họng, tiêu chảy. Hơn một nửa truờng hợp ghi nhận có rash trong giai đoạn sốt. Biểu hiện xuất huyết nhẹ như XHDD dạng chấm, chảy máu cam, chảy máu răng. Xuất huyết nặng không thường gặp. Sốt dengue có tiên lượng tốt và phục hồi hoàn toàn sau 7-10 ngày. Cận lâm sàng: Công thức máu: số lượng bạch cầu giảm. Sốt xuất huyết Dengue Biệu hiện lâm sàng có thể thường gặp ở trẻ em và người trẻ. Khởi đầu tương tự như sốt dengue. - Sốt: Bệnh nhân sốt đột ngột, sốt cao liên tục, từ 2 đến 7 ngày, chú ý nhất vào ngày thứ 3 hết sốt, có thể chuyển sang tiền choáng và bệnh trở nên nặng từ ngày sau đó. - Xuất huyết: • Xuất huyết nhẹ: Nghiệm pháp dây thắt dương tính, nhất là các ngày đầu. • Xuất huyết vừa: Có đố ...