Bài giảng Tài chính quốc tế: Chương 2 - PGS.TS Nguyễn Thị Quy

Bài giảng Thanh toán quốc tế - Chương 2 trang bị cho người học những hiểu biết về cán cân thanh toán quốc tế. Các nội dung chính trong chương này gồm: Khái niệm, kết cấu của cán cân thanh toán quốc tế, việc ghi chép các số liệu trong lập cán cân thanh toán, nguyên tắc bút toán của cán cân thanh toán quốc tế, mối quan hệ của cán cân thanh toán, các biện pháp điều chỉnh cán cân thanh toán quốc tế. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tài chính quốc tế: Chương 2 - PGS.TS Nguyễn Thị Quy CHƯƠNG II C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ Payment of balance 1 I. kh¸i niÖm 1. Kh¸i niÖm thanh to¸n quèc tÕ: - Lµ viÖc thu chi cña mét níc trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ tµi chÝnh dÉn ®Õn viÖc t¨ng gi¶m ngo¹i hèi cña mét níc trong mét thêi gian nµo ®ã. - Thùc chÊt cña TTQT lµ thanh to¸n trùc tiÕp gi÷a nh÷ng ngêi c tró (Resident) vµ phi c tró (Non- Resident). 2 2. Kh¸i niÖm c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ (CCTTQT) lµ mét b¶ng ®èi chiÕu gi÷a nh÷ng kho¶n tiÒn mµ níc ngoµi tr¶ cho mét níc vµ nh÷ng kho¶n tiÒn mµ níc ®ã tr¶ cho níc ngoµi trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 3 Tõ kh¸i niÖm trªn: - Mét níc ph¶i tr¶ tiÒn cho mét níc kh¸c ph¶i xuÊt ph¸t tõ : + NhËp hµng hãa hoÆc dÞch vô vÒ. + Cho níc ngoµi vay hoÆc ®Çu t ra. - Vµ viÖc níc ngoµi ph¶i tr¶ tiÒn, thanh to¸n cho mét níc kh¸c ph¶i do : + XuÊt khÈu hµng hãa + Níc ngoµi cho níc ®ã vay hoÆc ®Çu t vµo. 4 VÝ dô: Mét ngêi XK Ph¸p b¸n cho ngêi Anh 5.000 tÊn bét m× trÞ gi¸ GBP500.000. NÕu tr¶ tiÒn ngay th× ngêi XK Ph¸p cã GBP500.000 ghi vµo tµi kho¶n Ph¸p t¹i Anh Anh t¹i Ph¸p Cã Nî Cã Nî GBP500.000 GBP500.000 5 C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ chia lµm hai lo¹i: 2.1. CCTTQT trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh: §ã lµ b¶ng ®èi chiÕu nh÷ng kho¶n tiÒn mµ níc ngoµi thùc tÕ ®· tr¶ cho mét níc vµ nh÷ng kho¶n tiÒn mµ níc ®ã thùc tÕ ®· tr¶ cho níc ngoµi trong mét thêi kú nµo ®ã. Nh÷ng nghiÖp vô nµy ®· ®îc thu chi mét c¸ch døt ®iÓm. 6 2.2. CCTT t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh: - lµ b¶ng ®èi chiÕu gi÷a nh÷ng kho¶n tiÒn ®· vµ sÏ thu, chi vµo mçi thêi ®iÓm nµo ®ã. - C¸n c©n nµy bao gåm c¸c kho¶n nî níc ngoµi vµ n- íc ngoµi nî mµ viÖc thu chi x¶y ra mét c¸ch cha døt ®iÓm. Nã ph¶n ¸nh t×nh h×nh chi tr¶ s¾p x¶y ra cña mét níc nµy ®èi víi níc kh¸c. Nh×n vµo c¸n c©n nµy, ta cã thÓ biÕt níc ®ã lµ chñ nî hay con nî, t×nh h×nh c«ng nî cña níc ®ã nh thÕ nµo. 7 II. KÕt cÊu cña c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. 1. H¹ng môc thêng xuyªn (C¸n c©n nghiÖp vô th- êng xuyªn – c¸n c©n giao dÞch, chi tr¶) (current account). H¹ng môc nµy bao gåm nh÷ng nghiÖp vô mµ c¸c kho¶n thu chi thêng xuyªn ®îc thu chi mét c¸ch døt ®iÓm; cßn gäi lµ c¸n c©n thanh to¸n v·ng lai. Bao gåm: 8 1.1. C¸n c©n th¬ng m¹i (víi nghÜa réng), c¸n c©n bu«n b¸n h÷u h×nh (víi nghÜa hÑp): - XuÊt khÈu hµng ho¸ - NhËp khÈu hµng ho¸ 9 1.2. C¸n c©n dÞch vô: cßn gäi lµ c¸n c©n th- ¬ng m¹i v« h×nh, bao gåm: - Du lÞch. - Cíc phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm, hoa hång. - Lîi tøc, cæ tøc, tr¸i tøc. - Chi phÝ qu©n sù, ngo¹i giao, x· héi. 1.3. C¸n c©n di chuyÓn mét chiÒu: - Quµ c¸p, biÕu tÆng (viÖn trî cho kh«ng) 10 2. H¹ng môc vèn Cßn gäi lµ c¸n c©n di chuyÓn vèn vµ tÝn dông (the capital account balance). Bao gåm 2 giao dÞch chñ yÕu: 2.1. §Çu t trùc tiÕp 2.2. TÝn dông ®Çu t gi¸n tiÕp , tiÒn göi dµi h¹n cña NH. 11 - CCTTVL vµ CC vèn dµi h¹n ®îc coi lµ CCTT c¬ së, ®©y lµ c¬ së x¸c ®Þnh tµi chÝnh cña mét n- íc tèt hay xÊu. - CC vèn ng¾n h¹n chØ lµ mét gi¶i ph¸p t×nh huèng, c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh kh«ng ®a vµo c¸n c©n c¬ së. - Ngoµi 2 môc trªn cßn cã môc sai sãt (chªnh lÖch) ph¸t sinh do nhÇm lÉn, sai sãt. 12 3. Chªnh lÖch (sai sãt) 4. C©n b»ng 13 H¹ng môc Bªn cã Bªn nî Chªnh lÖch 1. H¹ng môc thêng xuyªn - 118 1.1. C¸n c©n th¬ng m¹i - 124 a. XK hµng hãa + 214 b. NK hµng hãa - 338 1.2. C¸n C©n dÞch vô + 21 a. XuÊt khÈu + 146 b. NhËp khÈu - 125 1.3. C¸n c©n di chuyÓn 1 chiÒu - 15 - 15 2. H¹ng môc vèn + 91 2.1. Vèn chuyÓn ra - 34 2.2. Vèn chuyÓn vµo + 125 3. Sai sè (Chªnh lÖch) + 33 4. C©n b»ng +6 14 III. ViÖc ghi chÐp c¸c sè liÖu trong lËp c¸n c©n thanh to¸n 1. §èi víi luång hiÖn vËt: LÊy sè liÖu cña h¶i quan khi hµng ho¸ qua biªn giíi vµ tÝnh trÞ gi¸ xuÊt khÈu theo gi¸ FOB vµ trÞ gi¸ nhËp khÈu theo gi¸ CIF. Cho phÐp dung sai gi÷a xuÊt, nhËp hµng ho¸ ë mét tû lÖ nµo ®ã th× ®îc coi lµ c©n b»ng.VD: ë Ph¸p cho phÐp 3-5%. 2. §èi víi luång tiÒn tÖ: LÊy sè liÖu qua hÖ thèng ng©n hµng. 3. §ång tiÒn ghi chÐp: ViÖt Nam dïng USD. 15 IV. Nguyªn t¾c bót to¸n cña CCTTQT 1. Nguyªn t¾c 1: 1.1. Cã + -C¸c giao dÞch liªn quan tíi c¸c luång tiÒn thu ®îc tõ níc ngoµi ®îc ph¶n ¸nh vµo bªn cã (credit) cña CCTTQT. Bao gåm c¸c nghiÖp vô sau: - XK hµng ho¸, dÞch vô - Quµ c¸p, viÖn trî tõ níc ngoµi 16 - §Çu t, tÝn dông vµo trong níc (®Çu t vµo trong - níc – capital inflow) cã thÓ do: + Nguån vèn ch¹y vµo trong níc lµm t¨ng tµi s¶n níc ngoµi ë níc m×nh. VD: C«ng d©n ngêi níc ngoµi mua cæ phiÕu ë VN sÏ lµm t¨ng tµi s¶n cña ngêi níc ngoµi ë VN-->ghi cã + vµo CCTTQT cña VN + Nguån vèn ch¹y vµo trong níc lµm gi¶m tµi s¶n cña níc m×nh ë níc ngoµi (VD: C«ng d©n VN b¸n cæ phiÕu ngo¹i quèc cho ngêi níc ngoµi ...