Bài giảng Tâm lý học sức khỏe: Căng thẳng (stress) và cách ứng phó

Sau khi học xong bài này người học có thể: Trình bày được khái niệm stress, trình bày được những nguyên nhân dẫn đến stress, trình bày được cách đánh giá mức độ stress, phân tích được liên quan giữa stress và sức khoẻ, trình bày được cách ứng phó với stress. Mời tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tâm lý học sức khỏe: Căng thẳng (stress) và cách ứng phóCĂNGTHẲNG(Stress)vàCÁCHỨNGPHÓ Khoa các KHXH-HV-GDSK Trường ĐH Y tế công cộng 1 Mụctiêu1. Trình bày được khái niệm stress2. Trình bày được những nguyên nhân dẫn đến stress3. Trình bày được cách đánh giá mức độ stress4. Phân tích được liên quan giữa stress và sức khoẻ5. Trình bày được cách ứng phó với stress. 2 Stress?–Tìnhhuống Bạn cảm thấy mình như thế nào trong mỗi tình huống sau đây?:  Xe bạn bị xì lốp và bạn có khả năng đến muộn một cuộc họp quan trọng.  Vài phút nữa bạn sẽ phải trình bày bản kế hoạch thực địa trước Hội đồng và nhiều người.  Làm việc trong một nhà máy nhiều tiếng ồn; làm những công việc mà ngày nào cũng như ngày nào, đơn điệu, lặp đi lặp lại nhiều lần.  Bố hoặc Mẹ của bạn phải nhập viện để điều trị bệnh bằng phẫu thuật, nhưng đầy rủi ro. 3Stress?–Tìnhhuống Dũng, một bác sĩ trẻ, khoẻ mạnh làm việc tại một phòng cấp cứu đông đúc và bận rộn của một bệnh viện lớn. Anh ta cảm thấy công việc luôn dồn dập và trách nhiệm rất lớn đối với sự sống của nhiều người. Vì một số lí do nhân sự, Dũng thường phải đảm nhận thêm phần việc của người khác và thường chỉ được báo trước trong thời gian ngắn. Áp lực công việc làm anh không kiểm soát nổi thời gian biểu làm việc, sinh hoạt của mình. Gần đây Dũng thường cáu gắt và cho biết hay bị đau đầu, mất ngủ. Tình trạng của Bs. Dũng như thế nào? 4Stress–Kháiniệm Stress là trạng thái của cơ thể khi phản ứng để đối phó với những hoàn cảnh/điều kiện mới; là hậu quả của sự kiện, tác động không mong muốn hoặc sự đe doạ từ môi trường bên ngoài. (Giáo trình TLHSK – Trường Đại học YTCC) 5 Stress–Kháiniệm Stress là kiểu đáp ứng của cá nhân, được tạo ra khi có những sự kiện kích thích (yếu tố bên trong hoặc bên ngoài) làm đảo lộn thế cân bằng sinh thể. Những đáp ứng cá nhân chính là tổ hợp những phản ứng đa dạng về sinh lí, cảm xúc, nhận thức và ứng xử. (Gs Đặng Phương Kiệt) 6Stress–Kháiniệm Stress thường được xem như sự lo lắng, buồn phiền, căng thẳng do những sự kiện không dễ chịu từ môi trường. 7StressMộtsốbiểuhiện? Nhận thức:  Cảm xúc:  Mất tập trung  Ủ rũ, buồn rầu  Lo lắng  Bối rối, lo âu  Nhớ lẫn lộn, hay quên  Thao thức, bồn chồn  Phán xét kém  Cảm giác mệt mỏi  Thiếu khách quan  …  Do dự, lưỡng lự  …  Hành vi: Thực thể  Hay cáu gắt  Nhịp tim tăng, mạch  Ngủ nhiều hoặc ít nhanh hơn  Chán ăn, hoặc ăn nhiều  Huyết áp tăng  Thích ở một mình…  Buồn nôn  Sử dụng chất kích thích  Toát mồ hôi để giải toả  Đau đầu  Phản ứng quá mức  …  … 8Stress–Tácnhân Tác nhân; kích thích gây stress gọi là stressor Các yếu tố môi trường tích cực hay tiêu cực đều có thể là tác nhân gây căng thẳng  Ví dụ: chuẩn bị tham gia một giải đấu thể thao; đứng giữa một đám đông do kẹt xe… 9Stress–Tácnhân 10Stress–Nguyênnhân? Nguyên nhân mang tính cá nhân:  Những thay đổi trong cuộc sống:  Học tập, thi cử  Tình yêu, Hôn nhân  Việc làm: thất nghiệp; công việc nhiều áp lực…  Thu nhập  Địa vị xã hội  Sự kiện sinh, tử  … 11Stress–Nguyênnhân Nguyên nhân mang tính cá nhân:  Mâu thuẫn trong quan hệ giữa các thành viên trong gia đình  Tranh cãi, xích mích với người thân…  Hiểu lầm với bạn thân, bạn tình…  Những phiền toái nhỏ nhặt hàng ngày lặp đi lặp lại thường dễ gây stress hơn những sự kiện có thể gây sốc mạnh nhưng ít xảy ra. 12Stress–Nguyênnhân Những nguyên nhân mang tính cá nhân:  Những rắc rối với những người thân thường gây stress cho nữ nhiều hơn nam.  Các vấn đề về hôn nhân và gia đình thường làm phụ nữ bị stress hơn so với nam giới 13Stress–Nguyênnhân Nghiên cứu của Mensch, Clark và Nguyen (2003) ở 6 tỉnh/TP ở Việt Nam về nguyên nhân gây stress ở thanh niên:  Lo lắng về việc làm và đó ...