Bài giảng Thiếu vitamin A và bệnh khô mắt

Bài giảng Thiếu vitamin A và bệnh khô mắt có nội dung trình bày vài nét về lịch sử thiếu vitamin A và bệnh khô mắt, các thuật ngữ, vai trò của vitamin A trong cơ thể, ý nghĩa sức khoẻ cộng đồng, những hiểu biết mới đây về ý nghĩa của việc cải thiện tình trạng vitamin A đối với sức khoẻ cộng đồng, phòng chống thiếu vitamin A.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Thiếu vitamin A và bệnh khô mắtTHIẾU VITAMIN A VÀ BỆNH KHÔ MẮTVài nét về lịch sử Cách đây 3500 năm, người cổ Ai cập biết dùng gan động v ật đ ể điều trị bệnh quáng gà. Điều này được danh y Hypocrate mô tả. Năm 1860, Hubbenet mô tả triệu chứng diễn biến từ giai đo ạn quáng gà đến vảy kết mạc và loét giác mạc mắt trên các em bé m ồ côi ở Pháp. Năm 1863, Bitot một thày thuốc người Pháp mô t ả t ổn th ương v ảy kết mạc kèm theo quáng gà ở trẻ em (sau này gọi là vệt Bitot). Năm 1904, Mori mô tả bệnh nhũn giác mạc ở Nh ật bản d ưới tên gọi “Hikan”. Vào năm 1920, các biểu hiện lâm sàng của thiếu vitamin A và phương pháp điều trị lần đầu tiên được nêu ra một cách hệ thống. Năm 1975, một tổ chức có tên là Nhóm tư vấn qu ốc t ế v ề vitamin A được thành lập.Các thuật ngữKhô mắt bao gồm tất cả các tổn thương bệnh lý ở mắt như tổn thươngkết mạc, giác mạc, võng mạc mắt do thiếu vitamin A.Thiếu vitamin A gồm biểu hiện nặng là khô mắt nhưng bao hàm rộnghơn, biểu hiện ở các chỉ tiêu tiền lâm sàng nh ư hàm lượng vitamin Atrong máu thấp, dự trữ vitamin A thiếu h ụt, kh ẩu ph ần ăn vào th ấp sovới nhu cầu.Tình trạng vitamin A: biểu hiện tổng dự trữ vitamin A trong cơ thể.Bổ sung vitamin A: đưa vitamin A dạng chế phẩm dược vào cơ th ể,thông thường là đường uống.Vai trò của vitamin A trong cơ thể Đối với quá trình tăng trưởng. Vitamin A có vai trò quan trọng trong quá trình nhìn thấy. Vitamin A cần thiết cho sự bảo vệ toàn vẹn của hệ thống biểu mô như giác mạc và các tổ chức biểu mô dưới da, khí quản, các tuy ến nước bọt, ruột non, tinh hoàn. Vitamin A tham gia vào đáp ứng miễn dịch, chống nhiễm khuẩn.Ý nghĩa sức khoẻ cộng đồng Tỷ lệ bệnh khô mắt ở trẻ em dưới 5 tuổi năm 1988 (%) Ngưỡng ý nghĩa sức Biểu hiện lâm sàng Tỉ lệ mắc bệnh (%) khoẻ cộng đồng của WHO (1981) Quáng gà (XN) 0,37 > 1% Vệt bitot (X1B) 0,16 > 0,5% Khô nhuyễn giác mạc 0,07 > 0,01% (X2,X3A,X3B) Sẹo giác mạc (XS) 0,12 > 0,05%Những hiểu biết mới đây về ý nghĩa của việc cải thiệntình trạng vitamin A đối với sức khoẻ cộng đồng Bổ sung vitamin A trên quần thể trẻ có nguy cơ thiếu vitamin A làm giảm 23% tỷ lệ tử vong. Bổ sung vitamin A làm giảm tử vong ở trẻ bị mắc bệnh Sởi. Bổ sung β-carotene hay vitamin A làm giảm tử vong mẹ. Bổ sung vitamin A làm giảm thiếu máu (do cơ ch ế tăng huy đ ộng sắt trong cơ thể).Nguyên nhân thiếu vitamin A Thiếu hụt khẩu phần vitamin A ăn vào: Nhu cầu của khẩu phần vitamin A cho trẻ trước tu ổi học đường theo đ ề ngh ị c ủa Vi ện dinh d ưỡng (1997) Đối tượng Nhu cầu đề nghị của VDD (mcg/ngày) Trẻ 3-Đánh giá lâm sàng thiếu vitamin A và bệnh khô mắt  Quáng gà: (ký hiệu là XN) Quáng gà là biểu hiện sớm nh ất của bệnh khô mắt do thiếu vitamin A. Quáng gà là hi ện t ượng gi ảm th ị lực trong điều kiện thiếu ánh sáng.  Vệt Bitot: (ký hiệu là X1B) là những vệt trắng bóng trên màng ti ếp hợp, thường có hình tam giác, như bọt xà phòng, hay g ặp ở k ết mạc chỗ sát rìa giác mạc  Khô giác mạc: (ký hiệu là X2) giác mạc trở nên mất độ bóng sáng, mờ đục như làn sương phủ, có thể sần sùi, giảm cảm giác của giác mạc.  Loét nhuyễn giác mạc: (ký hiệu là X3A, X3B) Loét giác mạc là sự mất tổ chức một phần hay tất cả các lớp của giác mạc.  Sẹo giác mạc do khô mắt: (ký hiệu là XS) là di chứng sau khi bị loét giác mạc, tùy theo vị trí và mức độ sẹo (sẹo lồi, sẹo dúm) sẽ ảnh hưởng đến thị lực hoặc gây mù không hồi phục.  Tổn thương đáy mắt do khô mắt: (ký hiệu là XF) là tổn thương của võng mạc do thiếu vitamin A, biểu hiện tình trạng thi ếu vitamin A mạn tính.Đánh giá về hóa sinhRetinol HT 20 mcg/dl ( Điều tra khẩu phần Chỉ tiêu đánh giá tình trạng dinh dưỡng vitamin A ở trẻ emTình trạng Vitamin A trong Vit. A Vit. A Biểu hiện lâm sàng khẩu phần ở gan (mg/kg) Huyết thanh (mcg/ngày) (mcg/100ml)Tố t Trên 400 Trên 20 Trên 20 Không ( >0,70µmol/L)Vùng 200-400 10-20 10-20 Có thể có biểu hiệnranh giới (0,35- chậm lớn, ăn kém ngon, 0,70µmol/L) giảm giảm sức đề kháng với nhiễm trùngVùng Dưới 200 Dưới 10 Dưới 10 Xuất hiện ...