Bài giảng: Tìm hiểu một số thể loại báo chí chính luận nghệ thuật

Trong tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại, báo chí là một hiện tượng xã hội. Báo chí ra đời do nhu cầu thông tin giao tiếp, giải trí và nhận thức của con người. Mặc dù ra đời chậm hơn so với các hình thái kinh tế xã hội khác, nhưng báo chí đã nhanh chóng trở thành một trong những lĩnh vực xung kích bởi khả năng phản ánh hiện thực của nó. Từ khi xuất hiện đến nay báo chí luôn năng động trong việc phản ánh hiện thực đa dạng, sinh động và luôn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng: Tìm hiểu một số thể loại báo chí chính luận nghệ thuật Tìm hiểu một số thể loại báo chí chính luận nghệ thuật Bài giảng Tìm hiểu một số thể loại báo chí chính luận nghệ thuật 1 Tìm hiểu một số thể loại báo chí chính luận nghệ thuật Quan niệm chung về thể loại Trong tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại, báo chí là một hiện tượng xã hội. Báo chí ra đời do nhu cầu thông tin giao tiếp, giải trí và nhận thức của con người. Mặc d ù ra đời chậm hơn so với các hình thái kinh tế xã hội khác, nhưng báo chí đã nhanh chóng trở thành một trong những lĩnh vực xung kích bởi khả năng phản ánh hiện thực của nó. Từ khi xuất hiện đến nay báo chí luôn năng động trong việc phản ánh hiện thực đa dạng, sinh đ ộng và luôn luôn vận động, phát triển. Báo chí là một bộ phận không thể thiếu được trong đời sống tinh thần của mọi người, mọi dân tộc. Vì thế, báo chí luôn là một công cụ quan trọng của con người và các giai cấp trong cuộc đấu tranh vì sự tiến bộ và văn minh của nhân loại. Báo chí trở thành một hoạt động thông tin đại chúng rộng rãi và năng động nhất mà không một hình thái ý thức xã hội nào có được. Báo chí bao gồm các loại hình: báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử… Cùng với sự ra đời báo chí, các thể loại báo chí cũng hình thành và dần dần được củng cố theo đặc thù bản chất của chúng. Mỗi thể loại có lịch sử hình thành riêng theo mục đích, chức năng và đối tượng phản ánh. Lý luận báo chí chỉ ra rằng, thể loại báo chí hình thành trong lịch sử đấu tranh giai cấp, trong sự vận độ ng và phát triển ngày một tăng của đời sống xã hội và cũng chính tự bản thân báo chí. Trải qua quá trình lao động sản xuất và đấu tranh chính trị, tư tưởng, cuộc sống đ òi hỏi phải có nhiều hình thức thể hiện phong phú, sinh động nhằm tác động nhanh chóng và có hiệu quả vào tình hình và ý thức công chúng Thực tiến cho thấy, thể loại báo chí luôn gắn liền với cuộc sống con người và có tác dụng lớn với đời sống xã hội, nó còn là hình thức sáng tạo mang tính lịch sử, tính quy luật, tính hệ thống của báo chí để p hản ánh các sự kiện, hiện tượng, quá trình có thật vừa mới xảy ra trong hiện thực khách quan của cả nước và trên thế giới, có ý nghĩ chính trị xã hội nhất định. 2 Tìm hiểu một số thể loại báo chí chính luận nghệ thuật Ở nước ta có nhiều quan niệm về thể loại báo chí. Lý do Báo chí V iệt Nam ra đời muộn hơn so với báo chí châu Âu và phương Tây hơn hai thế kỷ. Sự hình thành và xác lập thể loại báo chí ở Việt Nam là do nhu cầu nội tại của quá trình xây dựng kinh tế - xã hội của đất nước. Báo chí nước ta chịu ảnh hưởng nhiều bởi cách thể hiện của báo chí nước ngoài. Dĩ nhiên trong quá trình hoạt động, các thế hệ nhà báo Việt Nam đã vận dụng cách thức, phương pháp thể hiện từ lý luận báo chí thế giới một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với phong tục, tập quán văn hóa, lối sống, trình đ ộ nhận thức của nhân dân, cả những chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng và Nhà nước trong từng giai đoạn. Sự ra đời của các thể loại đánh dấu bước phát triển không ngừng nghỉ của báo chí nước nhà. Tuy nhiên, ranh giới giữa các thể loại còn rất “mong manh”, từ đó đã gây ra không ít tranh luận. Quan niệm về thể loại báo chí còn nhiều ý kiến quan niệm khác nhau hết phức tạp gây khó khăn cho hoạt động báo chí. Do vậy, việc tìm hiểu, nghiên cứu và tổng kết để đưa ra được một định nghĩa đích thực, chính xác về thể loại báo chí giúp cho người sáng tạo tác phẩm báo chí ý thức được vùng đời sống trong cách thể hiện tác phẩm của mình là một nhiệm vụ cực kì khó khăn của tác phẩm báo chí. Tuy nhiên trong thực tiễn khách quan của đời sống xã hội báo chí luôn là tấm gương phản chiếu những vấn đề, hiện tượng x ã hội cập nhật nhất….Người làm báo là người viết sử hàng ngày nên sự thay đổi và các quan điểm khác nhau về thể loại là lẽ đương nhiên. Từ điển tiếng Việt, 1992 giải thích: “Thể loại là hình th ức sáng tác văn học, nghệ thuật phân chia theo ph ương thức phản ánh hiện thực, vận dụng ngôn ngữ... Văn học có nhiều thể loại: tự sự, trữ tình, kịch....” Từ điển Bách khoa toàn thư Liên Xô, 1985, giải thích: “Thể loại là khái quát hóa những đặc tính của một nhóm lớn các tác phẩm có cùng 3 Tìm hiểu một số thể loại báo chí chính luận nghệ thuật thuộc tính về nội d ung, hình thức, cách biểu hiện tác phẩm của một thời đại, một giai đoạn, một dân tộc hay một nền nghệ thuật thế giới”. Tác giả Đức Dũng trong cuốn “Ký báo chí” nhấn mạnh rằng: “Thể loại báo chí là cách thức tổ chức tác phẩm, một kiểu tái hiện đời sống hiện thực, một phạm vi nội dung xác định ứng với một hình thức tương đối ổn định”. Tác giả Tạ Ngọc Tấn trong cuốn “Tác phẩm báo chí”, tập I cho rằng: “Thể loại tác phẩm là một khái niệm để chỉ tính quy luật loại hình của tác phẩm báo chí. Thể loại là sự thống nh ...