Bài giảng Ung thư đại cương: Phần 1 - Trường ĐH Võ Trường Toản

Bài giảng Ung thư đại cương được biên soạn nhằm trang bị cho sinh viên kiến thức nền tảng và các ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư nhằm đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo. Bài giảng được chia thành 2 phần, phần 1 cung cấp cho sinh viên những nội dung về: một số khái niệm cơ bản về ung thư, nguyên nhân ung thư, thăm khám bệnh nhân ung thư, chẩn đoán bệnh ung thư, các phương pháp điều trị ung thư,... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ung thư đại cương: Phần 1 - Trường ĐH Võ Trường ToảnTRƯỜNG ĐẠI HỌC VÕ TRƯỜNG TOẢN KHOA Y Bài giảng UNG THƯ ĐẠI CƯƠNG Biên soạn: BS. Vương Công Hoàn Hậu Giang – 2022 LƯU HÀNH NỘI BỘ iTRƯỜNG ĐẠI HỌC VÕ TRƯỜNG TOẢN KHOA Y Bài giảng UNG THƯ ĐẠI CƯƠNG Biên soạn: BS. Vương Công Hoàn Hậu Giang – 2022 LƯU HÀNH NỘI BỘ ii LỜI GIỚI THIỆU ------------ Tâm thần là môn học thiết yếu trong quá trình đào tạo Bác sĩ đa khoa, trình độđại học. Trong chương trình giảng dạy tại Trường Đại học Võ Trường Toản, học phầncó thời lượng 15 tiết tương ứng 1 tín chỉ. Mục tiêu học tập học phần Ung thư đại cương giúp sinh viên ngành Y khoatrang bị kiến thức nền tảng và các ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị bệnh ung thưnhằm đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo. Bài giảng gồm 10 chương: một số khái niệm cơ bản về ung thư, nguyên nhânung thư, thăm khám bệnh nhân ung thư, chẩn đoán bệnh ung thư, các phương phápđiều trị ung thư, dự phòng ung thư, chương trình phòng chống bệnh ung thư ở ViệtNam, giai đoạn 2002 -2010, ung thư đầu mặt cổ, ung thư trẻ em. i LỜI TỰA ------------ Bài giảng Ung thư đại cương được biên soạn và thẩm định theo các quy chế,quy định hiện hành. Khoa Y hy vọng sẽ cung cấp các nội dung kiến thức súc tích vềhọc phần, hỗ trợ tốt nhất cho sinh viên trong quá trình học tập. Bên cạnh đó, bài giảngkhông thể tránh khỏi các thiếu sót ngoài ý muốn, Khoa Y rất mong nhận được các ýkiến đóng góp từ sinh viên và người đọc để bài giảng được hoàn thiện hơn. Hậu Giang, ngày … tháng … năm 2022 Biên soạn BS. Vương Công Hoàn ii CHƯƠNG I MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ UNG THƯ1.1. Thông tin chung1.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về khái niệm ung thư.1.1.2. Mục tiêu học tập 1. Trình bày định nghĩa ung thư. 2. Nêu các quá trình tiến triển tự nhiên của ung thư. 3. Nêu các bước dự phòng và sàng lọc ung thư. 4. Trình bày các phương pháp chẩn đoán ung thư. 5. Nêu cách xếp giai đoạn bệnh trong ung thư.1.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức chung về ung thư trong chẩn đoán, xếp giai đoạn bệnh trongung thư.1.1.4. Tài liệu giảng dạy 1.1.4.1 Giáo trình Giáo trình Ung thư đại cương (2022), Trường đại học Võ Trường Toản:NXB. Y học. 1.1.4.2 Tài liệu tham khảo 1. Đại học Y Hà Nội (1999), Bài giảng ung thư học, NXB Y học , Hà Nội. 2. Lê Đình Roanh (2000), Bệnh học các khối u, NXB Y học, Hà Nội, trang 5-9. 3. Nguyễn Chấn Hùng và cộng sự (1986), Diễn biến tự nhiên của bệnh ung thư,Ung thư học lâm sàng, tập I, tái bản lần thứ nhất, Trường Đại học Y Dược Tp HCM,trang 79-112.1.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tíchcực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày cácnội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo.1.2. Nội dung chính1.2.1. ĐỊNH NGHĨA Ung thư như là quá trình bệnh lý trong đó một số tế bào thoát ra khỏi sự kiểmsoát, sự biệt hóa sinh lý của tế bào và tiếp tục nhân lên. Những tế bào này có khả năngxâm lấn và phá hủy các tổ chức chung quanh. Đồng thời chúng di trú và đến pháttriển ở nhiều cơ quan khác nhau và hình thành nên di căn, uối cùng ung thư gây tửvong do: 1 - Các biến chứng cấp tính như: xuất huyết ồ ạt, chèn ép não, ngạt thở. - Tiến triển nặng dần tiến đến rối loạn chức năng của các cơ quan do khối dicăn như thiểu năng hô hấp, suy chức năng gan thận. - Sự thoái triển dần dần, kéo dài dẫn đến suy kiệt và cuối cùng bệnh nhân tửvong.1.2.2. QUÁ TRÌNH TIẾN TRIỂN TỰ NHIÊN CỦA UNG THƯ Mỗi loại ung thư đều có sự tiến triển khác nhau, tuy nhiên nếu ung thư khôngđược điều trị thì sẽ diễn biến qua các giai đoạn sau:1.2.2.1. Giai đoạn khởi đầu  Bước khởi đầu Thường xảy ra rất nhanh, sau khi các tế bào tiếp xúc với các tác nhân gây ungthư: tác nhân vật lý, tác nhân hóa học, tác nhân virus. Các tác nhân này gây ra thươngtổn DNA của tế bào không hồi phục.  Giai đoạn thúc đẩy Do tiếp xúc liên tục, kéo dài với các chất gây ung thư làm ổn định và duy trìthương tổn đầu tiên. Bước khởi đầu và giai đoạn thúc đẩy chúng ta chỉ biết được quamô hình thí nghiệm và những nghiên cứu về dịch tễ ung thư ở người.  Giai đoạn tiến triển Các tế bào nhân lên không kiểm soát được, phát triển độc lập, mất khả năng biệthóa, xâm lấn cục bộ và di căn. Để dự phòng giai đoạn khởi đầu sinh ung thư người ta phải bảo vệ tránh tiếp xúcvới các tác nhân gây ung thư như thuốc lá, benzol, nhiều loại hóa chất khác nhau, tiaphóng xạ, virus v.v.1.2.2.2. Ung thư tiến triển Sự tiến triển của bệnh ung thư giải thích được bản chất của bệnh ung thư là gì:khối u phát triển cục bộ tại chỗ, xâm lấn tại vùng và cho di căn toàn thân. Khi tiến triển ung thư đã xảy ra, có nhiều biện pháp để chống lại sự tiến triển đó: - Sàng lọc và điều trị các thương tổn tiền ung thư. - Sàng lọc và điều trị những ung thư kích thước còn nhỏ (chủ yếu bằng phẫuthuật hoặc tia xạ). - Điều trị tích cực các ung thư đang còn tại chỗ (thường kết hợp với điều trị hỗtrợ hóa trị liệu hoặc nội tiết trị liệu). ...