Sáu tháng sau khi "Bài học ngàn vàng" được phổ biến trong dân chúng, một hôm bà Năm đang ngồi bán hàng thì có hai bà nhà quê, khoảng 40 tuổi vào tiệm hỏi mua hàng. Bà Năm vồn vã chào hỏi: - Các bà muốn mua gì ạ? Một trong hai bà trả lời: - Bà bán cho tôi hai tạ gạo thứ thượng hạng và hai tĩn nước mắm thứ thật ngon.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI HỌC NGÀN VÀNG - CHƯƠNG XIX
BÀI HỌC NGÀN VÀNG
CHƯƠNG XIX
BÀ NĂM CÂY THỊ BỊ TÙ VÌ TỘI
GIAN THƯƠNG
Sáu tháng sau khi Bài học ngàn vàng được phổ biến trong dân
chúng, một hôm bà Năm đang ngồi bán hàng thì có hai bà nhà quê, khoảng
40 tuổi vào tiệm hỏi mua hàng. Bà Năm vồn vã chào hỏi:
- Các bà muốn mua gì ạ?
Một trong hai bà trả lời:
- Bà bán cho tôi hai tạ gạo thứ thượng hạng và hai tĩn nước mắm thứ
thật ngon.
- Vâng, mời hai bà vào trong này ngồi nghĩ cho mát đã. Hai bà ở từ
quê lên từ lúc nào mà đến sớm thế?
Bà xoay vào trong gọi con gái:
- Hai ơi, con đem nước chè nóng mời hai bà uống con!
Rồi bà lại xoay lại nói với hai bà khách hàng:
- Các bà ở xa mới đến, không biết, chứ hàng của chúng tôi ở đây đều
được mọi người tín nhiệm, muốn mua thứ hàng nào là đúng y thứ hàng ấy,
không sợ lầm, không sợ hớ. Các bà mua làm quen một vài lần, lần sau sẽ
thấy chúng tôi buôn bán thật thà chất phác lắm. Không tin, bà đi hỏi các nhà
lân cận quanh khu phố này thì biết ...
Bà nói huyên thuyên bất tận làm hai bà nhà quê đứng đờ người ra đó
mà ừ ừ, dạ dạ, không biết đối đáp ra sao. Sau khi đợi cho hai bà khách uống
xong hai bát nước chè nóng và trả xong giá cả, bà Năm sai người nhà ra cân
gạo và lấy hai tĩn nước mắm thượng hạng ra. Hai bà nhà quê hỏi đi hỏi lại
cho thật chắc về giá cả và cân lượng rồi mở ruột tượng ra lấy tiền trả. Tiền
nong đã trả xong, một trong hai bà mới cất tiếng nói một cách đanh thép:
- Bà bảo rằng bà chân thật, hàng của bà là thứ thượng hạng, vậy xin để
cho chúng tôi thử xem lại có đúng hay không.
Nói xong bà đi ra phía cửa hàng, ngoắc gọi ba người đàn ông lực
lưỡng đi vào. Ba người này mang theo một bao tời đựng nhiều quả cân đủ
loại. Họ lấy ra một quả móc vào cân và xách hai bao gạo để lên cân. Hai bao
gạo đều thiếu mỗi bao là 4 cân. Họ lại mở cả hai bao lấy gạo ra xem thì thấy
gạo có trộn nhiều tấm và cám. Họ lại mở hai tĩn nước mắm ra xem thì mỗi
tĩn chỉ chứa có nửa nước mắm và nếm xem thì đây cũng không phải là thứ
nước mắm thượng hạng, mà là thứ hạng ba, hạng tư. Sau đó họ bảo bà Năm
đem các quả cân cho họ xem, thì quả nào cũng không đủ cân lượng. Họ lại
khám xét các loại hàng khác thì thấy thứ nào cũng không phải là thứ nguyên
chất, mà có pha trộn rất nhiều.
Ba người đàn ông lấy giấy tờ ra làm biên bản, bắt bà Năm và hai bà
nhà quê lăn tay vào tờ vi bằng. Làm xong thủ tục đâu vào đấy, họ liền lấy
còng ra còng tay bà Năm dẫn đi.
Bà Năm mặt tái mét, cắt không ra máu, van lạy ba người đàn ông,
nhưng ba người mặt lạnh như tiền, bảo rằng họ có phận sự do cấp trên
truyền phải thi hành chứ không thể châm chước cho ai được. Bấy giờ bà
Năm mới vỡ lẽ ra rằng hai người đàn bà nhà quê và ba người đàn ông vạm
vỡ là những người do quan Ðề đốc tổ chức để đi kiểm soát dân chúng có làm
theo đúng Bài học ngàn vàng mà họ đã treo trong nhà hay không.
Bà Năm cây thị bị ghép vào tội gian lận đầu cơ tích trữ, cửa tiệm của
bà bị niêm phong và bà bị tống giam vào lao để chờ ngày lãnh án.
Trong những ngày đầu bị giam giữ trong ngục thất, bà Năm vô cùng
khổ sở. Bà không ngờ trong giây phút sự nghiệp tiêu tan, hình hài bị đọa đày
trong lao lý. Mỗi ngày bà chỉ được cấp cho hai vắt cơm và một chai nước lã.
Ðêm đến bà nằm co rút trên một mảnh chiếu rách muỗi mòng vây quanh hút
máu. Phần tiếc của, phần nhớ con, bà sụt sùi than thở một mình hết ngày này
sang ngày khác.
Nhưng một hôm, sau khi bị giam giữ được 10 ngày, cửa phòng giam
của bà hé mở và bà vô cùng ngạc nhiên và mừng rỡ khi nhận thấy Xuân,
người con gái thân yêu của bà, xách một giỏ áo quần và vật thực vào thăm
bà! Hai mẹ con ôm nhau mừng mừng tủi tủi một hồi, rồi Xuân thuật lại cho
bà rõ nguyên do vì sao nàng xin được phép vào thăm bà.
Nguyên là từ khi bà Năm bị giam, ngày nào Xuân cũng đem cơm
nước chờ đợi ở trước cổng công đường để hòng xin vào nuôi mẹ. Nhưng
ngày nào nàng cũng thất vọng trở về, vì không quen biết ai nên không làm
sao xin được giấy phép vào thăm. Một hôm có con bé độ 8, 9 tuổi bới cơm
đến cho cha nó, hiện là lính gác tại lao xá, con nhỏ này ở gần nhà bà Năm
cây thị, thường đến mua hàng hóa tại tiệm bà. Nó nhận ra Xuân mà nó rất
mến vì mỗi lần nó đến mua hàng, bao giờ nàng cũng lén mẹ, cân đủ phân
lượng và lựa thứ tốt cho nó, vì thấy nó nghèo và ngoan ngoãn dễ thương.
Thấy nàng ngồi sụt sùi khóc trước cửa công đường nó đến hỏi thăm nàng và
hứa sẽ xin với cha nó tìm cách để nàng vào thăm mẹ. Cha nó đã chiều ý nó
lén mở cửa phòng giam lúc công đường bãi chầu, để cho Xuân vào thăm mẹ.
Từ đó cứ hai ngày, Xuân lại được người lính gác lén mở cửa phòng
giam cho vào thăm mẹ và bới xách cơm nước cho bà.
Nhưng một hôm, trong khi hai mẹ con đang thì thầm trò chuyện thì
cánh cửa phòng giam mở toang và một người đàn ông cao lớn trạc độ 30
tuổi đứng ngan ...