Bản chất của Chính phủ

Với mong muốn giới thiệu những quan điểm của Rand liên quan đến một số vấn đề kinh tế, vai trò của thị trường và chính phủ, về tính duy lý trong hành động của con người, về vai trò của quyền cá nhân, tầm quan trọng của tính tư lợi và hoạt động thương mại tự do trong việc duy trì nền văn minh, các tác giả dịch một số tiểu luận của bà để giới thiệu với giới nghiên cứu trong nước. Bản dịch tiểu luận “Bản chất của Chính phủ” (The Nature of Government) do nhà báo Đoan Trang thực hiện là công trình đầu tiên trong các tác phẩm dịch đó. Mời tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bản chất của Chính phủ Tác phẩm dịch DC-06 Bản chất của Chính phủ Ayn Rand Phạm Đoan Trang dịch TS. Nguyễn Đức Thành hiệu đính và giới thiệu © 2010 Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách Tác phẩm dịch DC-06 Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội Bản chất của Chính phủ1 Ayn Rand Phạm Đoan Trang2 dịch TS. Nguyễn Đức Thành3 hiệu đính và giới thiệu (bản ngày 19/7/2010 có sửa chữa, bổ sung ) Quan điểm được trình bày trong bài viết này là của (các) tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của dịch giả hoặc VEPR. 1 Dịch từ nguyên bản tiếng Anh The Nature of Government, lần đầu công bố trong The Virtue of Selfishness, Signet, 1964. In lại như một phụ lục trong Capitalism – The Unknown Ideal, Signet, 1986. 2 Phóng viên Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh. Email: doantrang2705@gmail.com. 3 Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Emai: nguyen.ducthanh@vepr.org.vn 1 Giới thiệu Ayn Rand (1905–1982) là triết gia và tiểu thuyết gia quan trọng trong thế kỷ XX. Sinh ra ở Nga và được đào tạo dưới chế độ Sô viết cho tới năm 1926 khi bà di cư sang Mỹ. Thoạt tiên làm việc ở Hollywood (viết kịch bản phim) sau đó dành phần lớn cuộc đời ở New York. Thông qua những sáng tác văn học đồ sộ, tiểu luận và bài giảng nhiều ảnh hưởng, trải dài trong bốn thập kỷ 1930-1960, bà tạo dựng một hệ thống triết học toàn diện và nhất quán dưới tên Khách quan luận (Objectivism), bao gồm những vấn đề từ nhận thức luận, đạo đức học cho tới các vấn đề kinh tế - chính trị và nghệ thuật. Các tác phẩm văn học chính của bà gồm We the Living (1936), Anthem (1938), The Fountainhead (1943), và Atlas Shrugged (1957). Các tác phẩm lý luận triết học và nghệ thuật gồm: For the New Intellectual (1961), Introduction to Objectivist Epistemology (1979), The Art of Fiction (2000). Các tập tiểu luận chính của bà: The Virtue of Selfishness (1964), Capitalism: The Unknown Ideal (1966), The Romantic Manifesto (1969), The New Left: The Anti-Industrial Revolution (1971), Philosophy: Who Needs It (1982), The Voice of Reason (1989). Trong giai đoạn từ 1961 đến 1976, Rand cũng làm chủ biên các ấn phẩm định kỳ phát hành rộng rãi là The Objectivist Newsletter, The Objectivist, and The Ayn Rand Letter. Những trụ cột trong triết học Khách quan luận của Rand có thể được tóm tắt qua chính lời của bà vào năm 1962, trong một buổi giới thiệu sách, nhằm truyền bá tác phẩm Atlas Shrugged, do nhà NXB Random House tổ chức, như sau: 1. Hiện thực (Reality) tồn tại như một tuyệt đối khách quan - thực tiễn là thực tiễn, không phụ thuộc vào cảm xúc, mong ước, hy vọng hay sự sợ hãi của con người. 2. Lý trí (Reason) (cơ chế xác định và liên kết các hiện tượng vật chất bên ngoài do các giác quan mang đến) là phương tiện duy nhất của con người để tiếp nhận hiện thực, là nguồn tri thức duy nhất của con người, là kim chỉ nam duy nhất cho hành động, và là phương tiện sinh tồn cơ bản của con người. 3. Con người - tất cả mọi người – là cứu cánh (mục đích cuối cùng) của chính họ, không phải là phương tiện để đạt được cứu cánh cho bất cứ một ai khác. Anh ta phải tồn tại cho bản thân anh ta, không hy sinh bản thân cho người khác cũng như không hy sinh người khác vì bản thân mình. Việc mưu cầu tư lợi duy lý cho bản thân mình và mưu cầu hạnh phúc cho bản thân là mục tiêu đạo đức cao cả nhất trong cuộc đời của anh ta. 4. Hệ thống kinh tế-chính trị lý tuởng là chủ nghĩa tư bản tự do. Đó là một hệ thống trong đó con người tương tác với nhau, không phải với tư cách là nạn nhân và kẻ hành quyết, cũng không phải ông chủ và nô lệ, mà với tư cách những thương nhân (traders) thông qua sự trao đổi tự nguyện, tự do để đạt được lợi ích cho cả hai bên. Đó là một hệ thống trong đó không một ai có thể đoạt một giá trị từ người khác thông qua các phương tiện bạo lực, và không ai được phép sử dụng bạo lực chống lại người khác. Chính phủ hành động như viên cảnh sát bảo vệ các quyền của con người; nó chỉ sử dụng bạo lực nhằm trả đũa hoặc chống lại kẻ nào định 2 dùng bạo lực, như lũ tội phạm hay kẻ xâm lăng. Trong một hệ thống tư bản chủ nghĩa toàn diện, nên có (nhưng về mặt lịch sử thì điều này chưa bao giờ có được) sự phân tách hoàn toàn giữa nhà nước và kinh tế, y hệt như, và cũng cùng lý do cho, sự phân tách giữa nhà nước và 4 giáo hội. Rand không phải là một nhà kinh tế học, nhưng những tác phẩm của bà cổ vũ cho sự tự do kinh tế, ý tưởng về nhà nước tổi thiểu và thị trường tự do của các nhà kinh tế cổ điển. Với tài năng văn học và tư duy triết học sâu sắc, bà đã đại chúng hoá những tư tưởng tự do cổ điển trong thế kỷ XX. Với mong muốn giới thiệu những quan điểm của Rand liên quan đến một số vấn đề kinh tế, vai trò của thị trường và chính phủ, về tính duy lý trong hành động của con người, về vai trò của quyền cá nhân, tầm quan trọng của tính tư lợi và hoạt động thương mại tự do trong việc duy trì nền văn minh, chúng tôi dịch một số tiểu luận của bà để giới thiệu với giới nghiên cứu trong nước. Bản dịch tiểu luận “Bản chất của Chính phủ” (The Nature of Government) do nhà báo Đoan Trang thực hiện là công trình đầu tiên trong các tác phẩm dịch đó. Chúng tôi mong nhận được sự góp ý của độc giả để bản dịch được hoàn thiện hơn nữa, cũng như giúp làm tăng chất luợng của những bản dịch tiếp theo. TS. Nguyễn Đức Thành Hà Nội, ngày 27/6/2010 4 Dẫn lại từ bài Introducing Objectivism trên trang web của Viện Ayn Rand. Truy cập ngày 26/7/2010: http://www.aynrand.org/site/PageServer?pagename=objectivism_intro 3 Bản chất của Chính phủ Chính phủ là một định chế độc quyền nắm giữ việc cưỡng chế thực thi một số quy tắc nhất định về ứng xử xã hội trong một khu vực địa lý nhất định. Con người có cần một định chế như vậy không-và tại sao? Vì trí tuệ của con người là công cụ căn bản mà anh ta có để duy trì sự tồn tại của mình, là phương cách để anh ta thu nhận kiến thức nhằm hướng lối các hành động-nên điều kiện căn bản mà anh ta đòi hỏi là tự do suy nghĩ và hành động theo sự phán đoán có ...