Bạn có can đảm không?

Năm nào thảm kịch đó cũng tái diễn: một vài thanh niên muốn leo lên ngọn núi nguy hiểm nào đó rồi vì không đủ kinh nghiệm mà bỏ mạng: lăng xuống vực hoặc kiệt sức, lạnh quá, chết cóng. Họ can đảm, dám mạo hiển đấy, nhưng chẳng ai khen họ cả. Một em bé té xuống một dòng sông cuồn cuộn đương mùa mưa lũ. Một người liều mạng nhảy xuống ráng vớt em, dù chẳng vớt được mà có bị chết đuối chăng nữa, thì cũng vẫn được mọi người khen. Năm 1942, hai sinh viên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bạn có can đảm không? Bạn có can đảm không? Năm nào thảm kịch đó cũng tái diễn: một vài thanh niên muốn leo lênngọn núi nguy hiểm nào đó rồi vì không đủ kinh nghiệm mà bỏ mạng: lăngxuống vực hoặc kiệt sức, lạnh quá, chết cóng. Họ can đảm, dám mạo hiểnđấy, nhưng chẳng ai khen họ cả. Một em bé té xuống một dòng sông cuồn cuộn đương mùa mưa lũ.Một người liều mạng nhảy xuống ráng vớt em, d ù chẳng vớt được mà có bịchết đuối chăng nữa, thì cũng vẫn được mọi người khen. Năm 1942, hai sinh viên trường đại học Munich, tên là Sophie vàHans Scholl, rải truyền đơn đả đảo Hitler. Họ chẳng biết rằng sớm muộn gìcũng bị phát giác, mà hành động của họ chẳng có chút hi vọng gì lật đổ đượcchế độ. Quả nhiên, sau đó cả hai đều bị xử tử. Vậy họ điên chăng? Họ hisinh đời họ một cách vô ích chăng? Bây giờ người ta ngưỡng mộ họ là haianh hùng, nêu gương can đảm cho đồng bào. Ở một trường trung học nọ, không hiểu lẽ gì, cả một lớp trẻ mười haituổi hùa vào ngược đãi một bạn học. Tình cảnh em này càng đánh thương vìcha mẹ mới bị sạt nghiệp. Đứa con trai thứ ba của tôi bèn đứng ra bênh vựcem, can đảm chống lại cả bầy kia, bất chấp sự thù oán của chúng. Vài ví dụ đó chứng tỏ rằng khi mọi việc đáng liều mới liều thì hànhđộng của ta mới được khen là can đảm. Bọn thanh niên leo núi thiếu kinhnghiệm trên kia không phải là can đảm mà chỉ là vô ý thức. Bạn hỏi tôi: vậy đứng về phương diện thực tế mà xét thì hai sinh viênĐức cũng đáng chê là dại dột, nếu không thì cũng ít nhất là táo bạo, vì taykhông mà đòi bắt cọp? Không, tôi không nghĩ vậy, vì họ hành động, hi sinh như vậy để kíchđộng các người khác dùng những phương pháp thích hợp hơn tiếp tục cuộctranh đấu mà họ đã cổ vũ. Ở thời đó, người ta cho họ là khinh suất đấy,nhưng sau này người ta thấy sự khinh suất ấy cao cả, rất sáng suốt, vì chínhnhờ họ mà dân tộc Đức không bị dư luận thế giới miệt thị quá. Các vị anhhùng, các vị thánh thường bị một số người không hiểu nổi tầm quan trọnghành động liều lĩnh của họ, nên cho họ là điên khùng. Nhưng có một thứđiên khùng mà lại rất thông minh. Chúng ta biết rằng can đảm thì cần phảithông minh (hễ ngu ngốc thì rất ít khi can đảm), nhất là cần đừng tính toánlợi hại, hơn thiệt cho riêng mình, nghĩa là cần phải hi sinh. Người nào hànhđộng theo lương tâm mình là người đó can đảm. Bẩm sinh có người can đảm, có kẻ nhút nhút nhát. Một số người cóthể thành can đảm được, nhưng vì một sự giáo dục sai lầm hay vì một hoàncảnh, kinh nghiệm tai hại nào đó mà hóa ra nhút nhát, không dám mạo hiểmmột chút gì cả, luôn luôn lựa chọn con đường an toàn nhất, không phải đụngđầu với một cái gì đau đớn cả. Những kẻ đó sợ phải liều thân. Sợ tới cáimức tránh mọi sự giao thiệp có thể làm cho họ hơi đau khổ hơn một chút:chẳng hạn sợ phải thất vọng, li biệt mà không dám cưới vợ, thành thử khôngcó con; ai ra lệnh gì, hoặc đưa ý kiến gì họ cũng vâng vâng dạ dạ tỏ vẻ cựckì nhu thuận, hòa hảo chứ không muốn đưa ý kiến của mình ra sợ phải tranhbiện để bênh vực nó; họ có bất đồng ý kiến với ai, thù oán ai thì giữ kíntrong lòng chứ không dám biểu lộ ra. Hồng y giáo chủ Mercier đã nói câuthâm thúy lạ thường này: Có những kẻ không bao giờ lầm lỡ môt điều gì cả, vậy mà suốt đờilầm lỡ chứ. Ông muốn bảo rằng thà cứ liều đi, dù có lầm lỡ cũng còn hơn là luônluôn tìm sự yên ổn. Sống một cuộc đời chân chính thì phải biết liều, sẵn sàng chịu sự trầyda tróc vảy, cứ đừng dè dặt, sợ sệt. Nhưng như vậy, sự can đảm chỉ là một đức cần thiết trong vài trườnghợp đặc biệt nào thôi ư? Có phải ai cũng có thể lật đổ một bạo chúa hoặccứu vớt một em nhỏ té xuống sông đ ược đâu. Với lại hình thức đó của sựcan đảm chưa chắc là hình thức cao nhất. Trong một số hoàn cảnh đặc biệtnào đó, chúng ta như được một làn sóng nhiệt tâm nâng đỡ, lòng ta bừngbừng lên mà dễ có những hành động gan dạ. Chẳng hạn, thái hai năm 1945, tôi bị công an Đức Quốc Xã lấy khẩucung liên tiếp trong tám giờ, và lúc đó tôi nổi đóa, muốn chửi vào mặt họ.Hành động như vậy là can đảm đấy vì coi thường cái chết. Nhưng tôi nénđược lòng. Có phải vì hèn nhát không? Không, vì trong trường hợp đó mà hisinh tính mạng là điều vô lí. Tôi đã vì các con tôi mà lựa chọn con đườngtiếp tục sống: vì chúng mà tôi chịu ở trong khám, lo lắng và tủi nhục nuốthết nỗi đắng cay của bọn Đức Quốc Xã đối xử với tôi mà chúng gọi là kẻthù dân tộc, kẻ bị dân tộc ruồng bỏ. Như vậy thì không nhất định phải làm một hành động nguy hiểm mớilà can đảm; nhiều khi cứ tiếp tục sống cũng là can đảm. Vâng, kiên nhẫnđương đầu với sự bất ý, những khó khăn, thử thách hàng ngày, chống cự lạivới những nỗi rầu rĩ, chán nản, thất vọng, đừng để cho nó xâm chiếm ta, tháiđộ đó cần nhiều can đảm lắm mới được. Nhiều người ngày nào cũng vậy, hễbừng mắt dậy là phải can đảm chiến đấu với cuộc đời. A! Giá có thể nằm dàiở giường mà đừng biết ...