BÁN HẠ

Tham khảo tài liệu bán hạ, y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÁN HẠ BÁN HẠTên thuốc: Rhizoma PinelliaeTên khoa học: Pinellia ternata ThunbHọ Ráy (Araceae)Bộ phận dùng: củ. Ở Việt Nam khôngcó cây Bán hạ Trung Quốc, Việt Namthường dùng củ cây Chóc chuột(Typhonium divaricatum, Decne, cùnghọ), lá chia thành 3 thuỳ, củ to thì làmNam tinh, củ nhỏ bằng ngón tay làm Bánhạ.Nhưng Việt Nam còn cây Chóc ri(Typhonium sp), lá hình tam giác, củ nhỏbằng ngón tay thay Bán hạ thì tốt hơn.Dùng củ to hơn ngón tay (đường kính độ15cm), vỏ xám hơi đen, thịt trắng cònnhiều bột, không mốc mọt.Tính vị: vị cay, ngứa, tính hơi hàn(sống). Sau khi bào chế, tính ôn còn ítcay, ít ngứa. Quy kinh: Vào kinh Tỳ, Vị.Tác dụng: hạ nghịch khí, trấn thổ, tiêuđờm thấp.Chủ trị:- Dùng sống: trị rắn cắn (giã dập đắpvào chỗ bị thương).- Dùng chín:Tẩm gừng: trị ho có đàm, hạ khí nghịch,chỉ ẩu thổ, trị thương hàn.Tẩm Cam thảo và Bồ kết: trị hen suyễncó đờm.Liều dùng: Ngày dùng 6-12gCách bào chế: Có rất nhiều cách bàochế, chủ yếu làm bớt ngứa, giảm độc.Theo Trung Y- Lấy Bán hạ (160g), bột Bạch giới tử(80g), Dấm thanh (80g) trộn lẫn để mộtđêm. Lấy Bán hạ ra rửa đi rửa lại cho hếtnhớt (Lôi Công Bào Chích Luận).- Xát rửa sạch vỏ, lấy nước sôis dội vào,ngâm 7 ngày, mỗi ngày thay nước sôimột lần. Phơi tái, thái mỏng, tẩm nướcgừng, sấy khô dùng (có thể sau khi phơikhô tán bột). Ngâm nước gừng lẫn vớinước sôi ba ngày, rửa lại phơi khô (Pháphạ).+ Ngâm nước 7 ngày, mỗi ngày thaynước một lần.+ Ngâm 7 ngày trong nước vôi trong.+ Ngâm với nước 7 ngày, mỗi ngày thaynước một lần.+ Ngâm 7 ngày trong nước phèn chua vàPhác tiêu (cứ 1 kg Bán hạ cho vào ½ kgPhác tiêu và 0,250kg phèn).- Theo kinh nghiệm VN:- Nấu 1kg Củ chóc với 0,100 kg Bồ kết(đổ ngập nước) cho đến khi cạn hết nước.Bẻ củ ra thấy trong đều là được. nếu cònthấy đốm trắng nấu lại bằng nước sôi.Phơi khô.- Rửa sạch ngâm nước 2-3 ngày hàngngày thay nước, rửa sạch.- Đem ngâm nước phèn và nước gừngtrong 24 giờ (cứ 1 kg củ Chóc dùng 300ggừng tươi giã nhỏ và 50g phèn đổ ngậpnước), rửa sạch, đồ (không đậy kín, đểcho hơi bay ra). Thái hay bào mỏng. Tẩmnước gừng một đêm (cứ 1 kg Củ chócdùng 150g gừng tươi giã nát với 50mlnước rồi vắt lấy nước). Sao vàng (trướckhi sao vàng, phân loại to nhỏ, sao riêngđể được vàng đều). Cách này thườngdùng.- Bảo quản: cứ một tháng phơi sấy lạimột lần để tránh mốc, mọt. Nếu phải sấydiêm sinh thì không nên sấy sâu. Bào chếrồi, đựng lọ kín.Kiêng kỵ: âm huyết hư, tân dịch kém, cóthai thì đều không nên dùng.