Bảng tuần hoàn nguyên tố những điều thú vị

Những điều thú vị về các nguyên tố hóa học: Nguyên tố nào tồn tại trong quả đất, trên vũ trụ hay chỉ trong phòng thí nghiệm? Số phận của nguyên tố mới nhất 108. Vinh quang và bi kịch của những nhà săn tìm nguyên tố mới... Các phát kiến mới mẻ về các nguyên tố hoá học ở các trung tâm nghiên cứu lớn trên thế giới giúp con người mở rộng tầm nhìn, khám phá nhiều điều thú vị về thế giới tự nhiên. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bảng tuần hoàn nguyên tố những điều thú vị Bảng tuần hoàn nguyên tố - những điều thú vịNhững điều thú vị về các nguyên tố hóa học: Nguyên tố nào tồn tại trong quả đất, trên vũtrụ hay chỉ trong phòng thí nghiệm? Số phận của nguyên tố mới nhất 108. Vinh quang vàbi kịch của những nhà săn tìm nguyên tố mới... Các phát kiến mới mẻ về các nguyên tốhoá học ở các trung tâm nghiên cứu lớn trên thế giới giúp con người mở rộng tầm nhìn,khám phá nhiều điều thú vị về thế giới tự nhiên.Nguyên tố 106: Ngoại lệ lịch sửChi phí để chế tạo ra các nguyên tố siêu nặng, siêu uran trong phòng thí nghiệm rất cao,đòi hỏi thiết bị và công nghệ rất tinh vi, hiện đại và dĩ nhiên là đắt tiền, từ các tấm biasiêu tinh khiết, máy phân tách hạt nhân theo khối lượng; điện tích, đặc biệt là các cỗ máygia tốc hiện đại nhất cho chùm hạt cường độ lớn, năng lượng cao và chính xác v.v…Vìvậy, mỗi nguyên tố mới được tìm thấy thường trải qua những đoạn đường đầy chông gai,có giá thành không nhỏ. Nhưng ý nghĩa khoa học cũng rất to lớn. Và các tác giả phátminh cũng nhận được sự tôn vinh xứng đáng.Có những trường hợp sự tôn vinh vượt ra ngoài thông lệ bình thường, đó là trường hợpcủa nguyên tố 106. Nguyên tố 106 được phát minh từ năm 1974, nhưng cuộc tranh cãibản quyền kéo dài đến 20 năm giữa hai trung tâm khoa học hàng đầu thế giới, giữa Phòngthí nghiệm quốc gia Berkley (Mỹ) và Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân (VLHNCHN,ở Dupna, Nga), giữa nhóm nghiên cứu Gleen Seaborg và nhóm Flerov - Oganhisian. Đếnnăm 1993 cuộc tranh cãi mới ngã ngũ với phần thắng nghiêng về nhóm Berkley.Nhưng việc đặt tên không vì thế mà dễ dàng. Tám thành viên trong nhóm nghiên cứuBerkley không thống nhất nhau, họ đề xuất một bảng danh sách dài, từ những danh nhânkhoa học và văn hoá - Newton, Edison, Leonardo da Vinci, Ferdinad Magellan, đến tổngthống đầu tiên của Hoa kỳ George Washington, t ên nước như Finland (tổ quốc của mộtthành viên trong nhóm), thậm chí cả tên nhân vật thần thoại như Ulysses. Ngôi sao bùng nổ, nơi tạo thành các nguyên tố mới như Californium.Cuối cùng tên người lãnh đạo nổi tiếng của họ - nhà khoa học nổi tiếng, Seaborg, tác giảcủa 10 nguyên tố mới được thống nhất lựa chọn. Hội Hoá học Mỹ (ACS) chấp nhậnngay, nhưng Hiệp hội Hoá Tinh khiết và Ứng dụng Quốc tế (IUPAC) lại đưa ra mộtnguyên tắc mới - không được đặt tên nguyên tố cho một người đang sống. IUPAC đềxuất tên khác là Rutherforium (Rf). ACS cực lực phản đối và đe doạ tẩy chay IUPAC.Cuối cùng, năm 1997, t ại Geneve, cuộc họp của hội đồng IUPAC đã nhượng bộ và chấpnhận tên của nguyên tố 106 là Seaborgium.Trong lịch sử, chỉ có 10 tên người được mang tên nguyên tố là: Curies (Cm-96), Einstein(Es-90), Fermi (Fm-100), Mendeleev (Md-101), Nobelium (No-102), Lawrence (Lw-103), Rutherford (Rf-104), Seaborg (Sg-106), Bohr (Bh-107), Meitner (Mt-107). Nhưng,đặc biệt, chỉ mỗi Glenn Theodore Seaborg là một ngoại lệ lịch sử, người đầu tiên trên thếgiới còn sống được mang tên một nguyên tố hoá học.Nguyên tố 118: số phận long đongTrái với vinh quang của nguyên tố 106, con đường tìm kiếm nguyên tố 118 cũng quáchông gai và số phận những người săn tìm 118 cũng là bi kịch.Từ mùa xuân 1999, nhóm Berkley mà tác giả chính là Victor Nivov đã đưa ra thông báotổng hợp được 2 nguyên tố siêu uran 116 và 118. Tuyên bố này thực sự làm cho dư luậnsửng sốt và nghi ngờ. Đầu tiên, vì kết quả thí nghiệm khác xa với tính toán lý thuyết.Trước sự phản bác mạnh mẽ của các nhóm khoa học gia trên thế giới, nhóm Berkley phảilàm lại thí nghiệm và điều rủi ro là chính họ cũng không thể lặp lại kết quả đã công bốcủa mình. Đồng thời, trên các máy gia tốc tiên tiến ở Darmastadt và RIKEN, trên máy giatốc GANIL của Pháp, cũng lần lượt làm thí nghiệm kiểm tra. Tất cả đều cho câu trả lờiphủ định.Nhiều nhà khoa học trên thế giới lên tiếng yêu cầu Berkley một thái độ dũng cảm côngnhận sai lầm của mình. Trong tình thế đó, các nhà khoa học Bekley phải tiến hành phântích lại, bằng nhiều cách độc lập, to àn bộ số liệu thí nghiệm thu năm 1999 của mình vàkiểm tra các chương trình máy tính đã dùng để tính toán. Kết quả cuối cùng chứng tỏrằng năm 1999 đã không tổng hợp được nguyên tố siêu nặng 118 và cả nguyên tố 116 làsản phẩm phân rã của 118. Các kết quả công bố trước đây là nguỵ tạo. Nhóm Berkley đãchính thức xin rút lui bản công bố đó. Và tác giả chính của phát minh “ảo” nói trên,Victor Nivov, phải nhận kỷ luật nặng, buộc thôi việc. Phản ứng tổng hợp hạt nhân tạo thành nguyên tố mới nhất 118Như vậy, năm 1999 là năm sinh “hụt” của nguyên tố 118. Nhưng ý tưởng tìm kiếm 118vẫn không từ bỏ.5 năm sau, hai tập thể khoa học quốc tế nổi tiếng - Phòng thí nghiệm quốc gia LawrenceLivermore và Viện LHNCHN Dupna, cộng tác với nhau nghiên cứu tìm kiếm nguyên tốmới 118. Thí nghiệm tiến hành ở Dupna, từ tháng 2 đến tháng 7 năm 2005, trên máy giatốc U400 cyclotron, bắn chùm ion Calcium gia tốc vào bia Ca ...