Báo cáo Câu đơn và câu đơn đặc biệt trong tiếng pháp

đầu Trong lĩnh vực nghiên cứu tiếng Pháp, nếu như việc xác định thế nào là một âm vị, một hình vị không mấy khó khăn thì việc xác định thế nào là một từ, một câu lại gặp rất nhiều trở ngại. Thực vậy, các định nghĩa về câu rất nhiều, rất đa dạng và cũng rất khác nhau. Trong ngữ pháp truyền thống (grammaire traditionnelle) “câu là một tập hợp từ được tổ chức một cách lôgíc và chặt chẽ về mặt ngữ pháp nhằm diễn đạt một ý trọn vẹn” (M. Grévisse, Le Bon Usage, Duculot, Gembloux,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Câu đơn và câu đơn đặc biệt trong tiếng pháp "T¹p chÝ Khoa häc ®hqghn, ngo¹i ng÷, T.xxI, Sè 2, 2005 C©u ®¬n vµ c©u ®¬n ®Æc biÖt trong tiÕng ph¸p TrÇn ThÕ Hïng(*)I. Më ®Çu nhá nhÊt mang tÝnh khu biÖt vµ h×nh vÞ lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt mang ý nghÜa). Trong lÜnh vùc nghiªn cøu tiÕng Ph¸p,nÕu nh− viÖc x¸c ®Þnh thÕ nµo lµ mét ©m Trong tiÕng Ph¸p, ng−êi ta th−êngvÞ, mét h×nh vÞ kh«ng mÊy khã kh¨n th× ph©n biÖt c©u (phrase) vµ ph¸t ng«nviÖc x¸c ®Þnh thÕ nµo lµ mét tõ, mét c©u l¹i (ÐnoncÐ). Khi ng−êi ta nãi ®Õn c©u (phrase)gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i. Thùc vËy, c¸c ®Þnh lµ nãi ®Õn cÊu tróc cña nã, nãi ®Õn b×nhnghÜa vÒ c©u rÊt nhiÒu, rÊt ®a d¹ng vµ diÖn trõu t−îng, cßn nãi ®Õn ph¸t ng«ncòng rÊt kh¸c nhau. Trong ng÷ ph¸p (ÐnoncÐ) lµ nãi ®Õn c©u ®· ®−îc thêi sùtruyÒn thèng (grammaire traditionnelle) ho¸ (phrase actualisÐe), “cô thÓ ho¸” - cÊu“c©u lµ mét tËp hîp tõ ®−îc tæ chøc mét tróc trõu t−îng ®−îc cô thÓ ho¸ b»ng tõ,c¸ch l«gÝc vµ chÆt chÏ vÒ mÆt ng÷ ph¸p ng÷-nghÜa lµ nãi ®Õn b×nh diÖn cô thÓ.nh»m diÔn ®¹t mét ý trän vÑn” (M. Song ®Ó cho tiÖn, trong bµi b¸o nµy chóngGrÐvisse, Le Bon Usage, Duculot, Gembloux, t«i dïng tõ “c©u” ®Ó chØ c©u hiÖn thùcp.71). §Þnh nghÜa nµy gÆp rÊt nhiÒu trë trong giao tiÕp.ng¹i vµ bÞ ph¶n b¸c, nhÊt lµ nghÜa cña c©u, C©u cã thÓ ®−îc nghiªn cøu ë c¸c gãcbëi v× cïng mét néi dung (nghÜa) ng−êi ta ®é kh¸c nhau v× vËy còng cã nhiÒu tiªu chÝcã thÓ cã nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t. H¬n n÷a nÕu ®Ó xÕp lo¹i c©u. Sau ®©y chóng t«i chØ ®Ònh− nãi ®Õn nghÜa hoµn chØnh, ý trän vÑn cËp ®Õn c©u ®¬n vµ c©u ®¬n ®Æc biÖt trongtøc lµ nãi ®Õn c©u hoµn chØnh. Trong thùc tiÕng Ph¸p xÐt vÒ mÆt cÊu tróc mµ th«i.tÕ giao tiÕp hµng ngµy, rÊt nhiÒu c©u “kh«ng 1. C©u ®¬n xÕp theo sè l−îng thµnh phÇnhoµn chØnh” nh−ng vÉn diÔn ®¹t ®−îc ý hoµn Tr−íc hÕt c©u cã thÓ ®−îc xÕp lo¹i theochØnh. Trong c¸c s¸ch kh¸c, ®Þnh nghÜa vÒ sè l−îng thµnh phÇn c©u. ë b×nh diÖn nµyc©u còng kh«ng cã g× chÆt chÏ h¬n. Ng−êi cã hai lo¹i lín:ta th−êng gäi “c©u lµ ®¬n vÞ có ph¸p” (unitÐ 1.1. C©u ®¬n chØ cã mét thµnh phÇnsyntaxique), lµ “chuçi tõ ®−îc s¾p xÕp theomét trËt tù nhÊt ®Þnh vµ c¸c tõ nµy cã Trong lo¹i nµy cã hai tiÓu lo¹i:quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau” [suite de a) C©u chØ cã phÇn ®Ò. §ã lµ c¸c c©umots ordonnÐs d’une certaine maniÌre, qui kh«ng hoµn chØnh, ë ng«n ng÷ nãi, phÇn ®Òentretiennent entre eux certaines relations] nµy còng kh«ng cã ng÷ ®iÖu kÕt thóc c©u.(J. Dubois et R. Lagane, La nouvelle b) C©u chØ cã phÇn thuyÕt cßn gäi lµgrammaire du français, Larousse, p.14). c©u vÞ ng÷ (phrases prÐdicatives). §èi víi §Ó ®−îc chÆt chÏ vµ cã hÖ thèng, chóng tiÓu lo¹i c©u nµy, phÇn ®Ò n»m ë ngoµi c©u,t«i x¸c ®Þnh “c©u lµ ®¬n vÞ th«ng b¸o nhá kh«ng ®−îc gîi l¹i còng kh«ng ®−îc thaynhÊt” (còng nh− ©m vÞ lµ ®¬n vÞ ng«n ng÷ thÕ bëi bÊt cø mét ®¹i tõ nµo. VÝ dô:(*) TS., Khoa Ng«n ng÷ & V¨n hãa Ph¸p, Tr−êng §¹i häc Ngo¹i ng÷, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 20C©u ®¬n vµ c©u ®¬n ®Æc biÖt... 21 - Excellant! DÐlicieux! c¸c c©u c¶m th¸n vµ th−êng ®−îc dïng trong ng«n ng÷ nãi. VÝ dô: PhÇn ®Ò ë ®©y cã thÓ lµ les mets (®å ¨nuèng). - IntÐressante, votre idÐe! HoÆc trong c©u: Do tÝnh chÊt ®a d¹ng vµ tÝnh chÊt xóc - TrÐs beau! c¶m cña lo¹i c©u nµy nªn rÊt khã xÕp chóng thµnh c¸c tiÓu lo¹i chÝnh x¸c, bÒn PhÇn ®Ò ë ®©y cã thÓ lµ le spectacle (1 ...