Báo cáo cơ chế minh oan trong tố tụng hình sự

Đã có dịp chúng tôi bàn về oan, sai,minh oan trong tố tụng hình sự (TTHS),ý nghĩa của hoạt động minh oan cũngnhư mối quan hệ và ảnh hưởng của “kiểutố tụng tranh tụng”, của bào chữa đối vớiminh oan [5; tr.54-60], tuy nhiên nhữngvấn đề đó chưa mang lại hiệu quả thiếtthực cho việc minh oan. Vì vậy, tiếp tụcloạt bài viết về minh oan, chúng tôi đềcập đến “cơ chế minh oan trong TTHS”với ý nghĩa là một trong các điều kiệnloại trừ nguyên nhân dẫn đến hiện tượngoan trong TTHS, đồng thời trong mộtmức độ nhất định...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " cơ chế minh oan trong tố tụng hình sự "T¹p chÝ Khoa häc ®hqghn, Kinh tÕ – LuËt, T.xxI, Sè 3, 2005 c¬ chÕ minh oan trong tè tông h×nh sù NguyÔn Ngäc ChÝ(*) §µo ThÞ Hµ(**) §· cã dÞp chóng t«i bµn vÒ oan, sai, trong TTHS bao gåm c¸c yÕu tè: 1/minh oan trong tè tông h×nh sù (TTHS), QuyÒn bµo ch÷a (tù m×nh hoÆc nhê ng−êiý nghÜa cña ho¹t ®éng minh oan còng kh¸c bµo ch÷a) cña bÞ can, bÞ c¸o; 2/nh− mèi quan hÖ vµ ¶nh h−ëng cña “kiÓu Tr¸ch nhiÖm tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éngtè tông tranh tông”, cña bµo ch÷a ®èi víi minh oan cña c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tèminh oan [5; tr.54-60], tuy nhiªn nh÷ng tông; 3/ Båi th−êng thiÖt h¹i cho ng−êi bÞvÊn ®Ò ®ã ch−a mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt oan vµ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¬ quanthùc cho viÖc minh oan. V× vËy, tiÕp tôc tiÕn hµnh tè tông (CQTHTT) vµ ng−êilo¹t bµi viÕt vÒ minh oan, chóng t«i ®Ò tiÕn hµnh tè tông ®èi víi viÖc lµm oancËp ®Õn “c¬ chÕ minh oan trong TTHS” ng−êi v« téi. C¸c yÕu tè nµy cã quan hÖvíi ý nghÜa lµ mét trong c¸c ®iÒu kiÖn chÆt chÏ víi nhau ®−îc quy ®Þnh tronglo¹i trõ nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn t−îng LuËt tè tông h×nh sù (LTTHS) vµ ph¶ioan trong TTHS, ®ång thêi trong mét ®¶m b¶o thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh gi¶imøc ®é nhÊt ®Þnh “c¬ chÕ minh oan trong quyÕt vô ¸n.TTHS” cßn cã ý nghÜa lµ biÖn ph¸p kh¾c 2. LTTHS c¸c n−íc ®Òu quy ®Þnh métphôc hËu qu¶ cña viÖc lµm oan ng−êi v« téi. c¬ chÕ minh oan, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn 1. Minh oan trong TTHS lµ mét qu¸ kinh tÕ-x· héi, v¨n ho¸ - ph¸p lý cñatr×nh bao gåm nhiÒu hµnh vi tè tông ë quèc gia m×nh. Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ cñac¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh nã ®èi víi viÖc minh oan trong TTHSgi¶i quyÕt vô ¸n vµ cã mèi liªn hÖ chÆt nhiÒu khi kh«ng phô thuéc vµo ý muènchÏ víi nhau. Tham gia vµo qu¸ tr×nh chñ quan cña nhµ lµm luËt. LTTHS n−ícminh oan cã nhiÒu chñ thÓ, trong ®ã cã ta, tr¶i qua c¸c thêi kú, ë nh÷ng cÊp ®échñ thÓ ph¶i thùc hiÖn viÖc minh oan kh¸c nhau ®· quy ®Þnh c¬ chÕ minh oan,nh− lµ mét tr¸ch nhiÖm ph¸p lý (c¬ quan gãp phÇn ph¸t hiÖn, kh¾c phôc t×nhtiÕn hµnh tè tông, ng−êi tiÕn hµnh tè tr¹ng oan trong TTHS. Ngay tõ khi míitông), cã chñ thÓ chØ tham gia vµo qu¸ ra ®êi, Nhµ n−íc ViÖt Nam d©n chñ céngtr×nh ®ã víi t− c¸ch lµ ng−êi cã quyÒn hoµ ®· ban hµnh mét lo¹t c¸c v¨n b¶nchø kh«ng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chøng ph¸p luËt liªn quan ®Õn c¬ chÕ minh oanminh sù v« téi cña m×nh (bÞ can, bÞ c¸o, trong TTHS. §ã lµ S¾c lÖnh sè 46/SLng−êi bÞ kÕt ¸n). ngµy 10 th¸ng 10 n¨m1945 vÒ tæ chøc §oµn thÓ luËt s−. Theo S¾c lÖnh nµy, th× Theo c¸ch hiÓu ®−îc thõa nhËn t−¬ng §oµn thÓ luËt s− cña chÕ ®é cò vÉn ®−îc®èi réng r·i hiÖn nay th× c¬ chÕ minh oan duy tr× nh−ng l−îc bá nh÷ng ®iÓm kh«ng(*) TS, Khoa LuËt, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi.(**) Khoa LuËt, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 10C¬ chÕ minh oan trong tè tông h×nh sù 11 nh©n cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt dÉnphï hîp víi chÕ ®é míi. “C¸c luËt s− cã ®Õn lµm oan ng−êi v« téi còng ®−îc quyquyÒn bµo ch÷a ë tÊt c¶ nh÷ng Toµ ¸n tõ ®Þnh trong nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸ccÊp tØnh trë lªn vµ tr−íc c¸c Toµ ¸n qu©n nhau. Ch¼ng h¹n, vÒ tr¸ch nhiÖm cñasù” [7; tr.18]. Duy tr× tæ chøc luËt s− Tßa ¸n, ViÖn kiÓm s¸t trong qu¸ tr×nhnh»m “b¶o ®¶m quyÒn bµo ch÷a cña bÞ minh oan ®−îc quy ®Þnh trong LuËt tæcan, bÞ c¸o trong TTHS”. §iÒu 67 HiÕn chøc Tßa ¸n nh©n d©n vµ LuËt tæ chøcph¸p 1946 quy ®Þnh: “C¸c phiªn tßa ®Òu ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n n¨m 1960. VÒph¶i c«ng khai trõ tr−êng hîp ®Æc biÖt. ...