Báo cáo Mấy nét về luật dân sự và luật thương mại Việt Nam dưới chế độ cũ

Mấy nét về luật dân sự và luật thương mại Việt Nam dưới chế độ cũ Từ những xử sự trong gia đình, trường học cho đến các xử sự nơi làm việc hay khi tham gia vào bất cứ quan hệ xã hội nào, phần nhiều trong đó đều là những hành vi pháp luật, hành vi đạo đức. Điều này cũng hoàn toàn tương tự đối với hành vi đạo đức.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Mấy nét về luật dân sự và luật thương mại Việt Nam dưới chế độ cũ " nghiªn cøu - trao ®æi TS. NguyÔn ViÕt Tý *V iÖt Nam l ®Êt n−íc cã c¶ ngh×n n¨m v¨n hiÕn. LÏ ®−¬ng nhiªn, cïng víi sù ra ®êicña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn, ph¸p luËt còng phong kiÕn ë n−íc ta, ph¶i kÓ ®Õn Bé Ho ng ViÖt luËt lÖ (1812). Bé luËt n y gåm cã 398 ®iÒu quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng cña 6 bé (Bé l¹i, Bé®−îc h×nh th nh. Trong c¸c triÒu ®¹i phong hé, Bé lÔ, Bé binh, Bé c«ng v Bé h×nh). So víikiÕn ViÖt Nam ® cã c¸c bé luËt: Bé h×nh th− bé Quèc triÒu H×nh luËt, bé Ho ng ViÖt luËt lÖ(triÒu Lý), Bé Quèc triÒu thèng chÕ (triÒu cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ néi dung còngTrÇn), Bé Quèc triÒu h×nh luËt (triÒu Lª), Bé nh− h×nh thøc. Bé luËt Gia Long hÇu nh− kh«ngHo ng ViÖt luËt lÖ (triÒu NguyÔn). Cho ®Õn mang b¶n s¾c d©n téc ViÖt Nam, qu¸ lÖ thuécng y nay, hai bé luËt thêi LÝ, TrÇn kh«ng cßn v o luËt lÖ cña nh Thanh ë Trung Quèc, Tõ®−îc l−u l¹i m theo Phan Huy Chó (LÞch c¸ch bè côc ®Õn néi dung c¸c ®iÒu kho¶n LuËttriÒu hiÕn ch−¬ng lo¹i chÝ, V¨n tÝch chÝ), quan Gia Long ® theo ®óng bé §¹i Thanh luËt lÖqu©n nh Minh ® tÞch thu bé s¸ch n y, víi cña Trung Quèc gÇn s¸t tõng ch÷.(2) C¸c chÕdông ý ph¸ ho¹i nÒn v¨n hãa xø ta.(1) ChØ cã ®Þnh cña luËt d©n sù nh− thõa kÕ; chóc th−, h«nbé Quèc triÒu h×nh luËt v bé Ho ng ViÖt luËt s¶n, h−¬ng ho¶ kh«ng ®−îc quy ®Þnh trong BélÖ l cßn l−u l¹i m th«i. luËt. MÆc dï vËy, Bé luËt Gia Long vÉn cã hiÖu Bé Quèc triÒu h×nh luËt ®−îc c¸c nh lùc trªn l nh thæ miÒn B¾c cho ®Õn khi Bé d©nnghiªn cøu ®¸nh gi¸ rÊt cao, bëi lÏ, Bé luËt n y luËt B¾c k× ®−îc ban h nh (n¨m 1931), ë miÒnkh«ng nh÷ng cã néi dung phong phó, m cßn Trung cho ®Õn khi Bé Ho ng ViÖt Trung k× hémang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc. Bé Quèc triÒu h×nh luËt ®−îc ban h nh (1936). ë miÒn Nam, tuy tõluËt cã 722 ®iÒu, chia 6 quyÓn, mçi quyÓn cã 2 n¨m 1883 ® cã Bé d©n luËt gi¶n yÕu ®iÒuch−¬ng. Riªng quyÓn thø 3 cã 3 ch−¬ng, trong chØnh c¸c quan hÖ d©n sù nh−ng trong nh÷ng®ã cã 2 ch−¬ng nãi vÒ c¸c chÕ ®Þnh cña luËt tr−êng hîp Bé d©n luËt gi¶n yÕu kh«ng quyd©n sù lóc bÊy giê, cô thÓ: Gia ®×nh v gi¸ thó ®Þnh ng−êi ta cã thÓ viÖn dÉn Bé luËt Gia Long,(c¸c ®iÒu tõ 284 ®Õn 341); ®iÒn s¶n v thõa kÕ thËm chÝ c¶ Quèc triÒu h×nh luËt.(c¸c ®iÒu tõ 342 ®Õn 387); luËt h−¬ng ho¶ (c¸c®iÒu tõ 388 ®Õn 394). * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa ph¸p luËt kinh tÕ B n vÒ ph¸p luËt d©n sù cña c¸c triÒu ®¹i Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 56 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2003 nghiªn cøu - trao ®æi Tãm l¹i, Bé Quèc triÒu h×nh luËt v Bé c¶ sau ®ã, trong nh÷ng tr−êng hîp Bé d©n luËtHo ng ViÖt luËt lÖ, ngo i nh÷ng quy ®Þnh vÒ gi¶n yÕu kh«ng cã quy ®Þnh.luËt h×nh sù, cßn chøa ®ùng mét sè chÕ ®Þnh Ngo i ra, ë Nam bé, trong thêi k× Ph¸pcña luËt d©n sù v mét sè ng nh luËt kh¸c v thuéc, mét v¨n b¶n ph¸p luËt d©n sù quan tränghai bé luËt cæ n y cã thÓ ®ù¬c coi nh− nguån ph¶i ®−îc kÓ ®Õn ®ã l S¾c lÖnh cña Tænggèc cña d©n luËt ViÖt Nam.(3) thèng Ph¸p ng y 25/7/1925 quy ®Þnh chÕ ®é t i Trong thêi k× Ph¸p thuéc, n−íc ViÖt Nam s¶n t¹i Nam bé v c¸c nh−îng ®Þa cña Ph¸p håi®−îc chia l m ba miÒn (B¾c bé, Trung bé, Nam ®ã l 3 th nh phè H Néi, H¶i Phßng v §bé) víi nh÷ng chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau: B¾c N½ng. S¾c lÖnh n y gåm 431 ®iÒu chia l m 3bé, Trung bé l ®Êt b¶o hé, Nam bé l thuéc phÇn quy ®Þnh vÒ vËt quyÒn; vÒ sù thñ ®¾c v®Þa Ph¸p. V× vËy, mçi miÒn cã ph¸p luËt riªng di chuyÓn c¸c bÊt ®éng s¶n, sù thuª m−în vcña m×nh v luËt d©n sù còng kh«ng n»m ngo i sai ¸p bÊt ®éng s¶n; vÒ ®Þa t«.t×nh tr¹ng ®ã, trong ph¹m vi l nh thæ ViÖt Nam ë B¾c Bé v Trung Bé, c¸c bé luËt cæcã ba bé luËt d©n sù ®−îc ban h nh, d nh riªng (Quèc triÒu h×nh luËt v Ho ng ViÖt luËt lÖ)cho ba miÒn B¾c,Trung, Nam. vÉn l nh÷ng v¨n b¶n chñ yÕu ®iÒu chØnh c¸c ë Nam bé, ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ d©n quan hÖ d©n sù cho ®Õn khi mçi miÒn cã bésù, Tæng thèng Ph¸p ® ban h nh Bé d©n luËt luËt riªng cña m×nh. Cô thÓ, cho ®Õn khi ë B¾cgi¶n yÕu n¨m 1883. Bé d©n luËt gi¶n yÕu cã 10 bé cã Bé d©n luËt B¾c k× (1931) v ë Trung Béthiªn quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò vÒ nh©n th©n, hé tÞch, cã Bé Ho ng ViÖt Trung k× hé luËt (1936,gi¸ thó, phô hÖ, nghÜa d−ìng, v« n¨ng tho¸t 1938).quyÒn v gi¸m hé. Bé luËt n y cã nhiÒu thiÕu Bé d©n luËt B¾c k× quy ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Òsãt vÒ néi dung còng nh− h×nh thøc. VÒ néi gia ®×nh, h«n s¶n, t ...